د ایران د سرې میاشتې اداره وايي، د هرات زلزله ځپلو ته یې ۸۰۰ ټنه مرستندویه مواد استولي دي

د خراسان ولایت د سرې میاشتې ټولنې یوه چارواکي خبر ورکړی، چې دغې ادارې د هرات زلزله ځپلو ته شاوخوا ۸۰۰ ټنه مرسته رسولې ده.

د خراسان ولایت د سرې میاشتې ټولنې یوه چارواکي خبر ورکړی، چې دغې ادارې د هرات زلزله ځپلو ته شاوخوا ۸۰۰ ټنه مرسته رسولې ده.
مسعود هدایتي وویل، چې دوی ۵۰۰ زلزله ځپلو کورنیو ته خیمې، خوراکي توکي، کمپلې، غالۍ، د تودولو وسایل، د پخولو وسایل او د حفظ الصحې توکي ویشلي دي.
د تسنیم خبري اژانس د راپور له مخې؛ د ایران د مرستندویه ادارې دغه چارواکي ویلي، چې په هرات کې د تېرې میاشتې له زلزلې راهیسې، د ۲۴ مسلکي ژغورونکو ډلو په توګه ټولټال ۶۰ ژغورونکي د زلزلې سیمې ته استول شوي دي.
ښاغلي هدایتي وویل، چې له دغو ژغورونکو ډلو سره ۲۱ د ژغورنې او مرستندویه د انتقال وسایط او ۱۳ دانې د خځلو ټولولو تخصصي دستګاوې هم استول شوي.


"کاناډايي ځواکونه په افغانستان کې" اثر چې د یوې لسیزي په ځنډ سره خپور شو د لوستلو او خرڅلاو محدودیت پرې وضع شوی او یوازې د دې کتاب کاپي د کاناډا په پوځي واحدونو او اکاډمیکو انسټیټیوتونو کې ترلاسه کېدی شي. تر اوسه دا نه ده روښانه چې پر دغه کتاب ولې بندیز لګېدلی.
اوتاوا ستیزن د نومبر په ۲۱مه د کینګسټون کې د رویال پوځي پوهنتون استاد ستیف لوکیټس له قوله لیکلي، چې د کاناډا پوځ باید د افغانستان په اړه دې مهم کتاب ته لاسرسی محدود نه کړي.
خو د کاناډا وسله وال پوځ او د ملي دفاع وزارت د هغه تاریخي اثر له لوستلو چې په افغانستان کې د کاناډایي نارینه او ښځینه و د جګړې او وژل کیدو په اړه دی، منع کوي چې په تېر جولای کې چاپ شوی.
په افغانستان کې د کاناډایې ځواکونو حماسې اثر اتلس سو مخونه لري، چې د کاناډا د پوځ له خوا په ۱۶۰۰ تیراژ کې محدود شوی، ۸۰۰ توکه په انګلیسي او ۸۰۰ یې هم په فرانسوي ژبې چاپ شوی.
د دې کتاب هارډ کاپي یوازې د کاناډا په پوځي واحدونو او اکاډمیکو انسټیټیوتونو کې ترلاسه کیدی شي؛ خو داسې ویل شوي چې دا کتاب به په وړیا توګه د انلاین له لارې د لوستونکو لپاره چمتو شي؛ خو د اوس لپاره حتا هغه کاناډایان هم ورته لاسرسی نه لري چې د کتاب لوستلو لپاره پیسې ورکوي.
د دې کتاب لیکوال پوځي تاریخ لیکونکی شان مالوني دی او دا کتاب یې د لسو کلونو په لړ کې لیکلی.
دا چې ولې د دغه کتاب چاپ یوه لسیزه ونیوله عامل یې په پوځ کې ځینې کسان وو، چې نه یې غوښتل دا کتاب چاپ شي.
شان د دغه کتاب د لیکلو په جریان کې درې نور کتابونه هم چاپ کړي او کله چې طالبان پر افغانستان واکمن شول هڅه یې وکړه له هغو افغانانو سره مرسته وکړي، چې له کاناډایانو سره یې کار کړی و.
د دې کتاب د لوستلو لپاره انتظار او لیوالتیا له بې حده وه؛ خو کله چې چاپ شو، محدودیت پرې ولګید.
د دې کتاب یوه نسخه د ار ام سي کتابوتون کې ایښودل شوې، چې ډېر محدود کاناډایان یې هلته لوستلی شي.
په ۲۰۰۷ میلادي کال کې د کاناډا د پوځ قوماندان جنرال انډریو لیسلي شان ته دنده وسپارله چې افغانستان ته ولاړ شي او له هغه ځایه دې د پوځ تاریخ د مسلکي تاریخ لیکونکې په توګه ولیکي.
شان د یو عالم په توګه د خپلو لیکلو اکاډمیک او ایډیتوریل ازادي غوښتنه کړې وه.
د رویال پوځي پوهنتون استاد ستیف لوکیټس وايي، چې د کانادا د دفاع وزیر دا واک لري، چې د شان کتاب د پوځ له بندیزونو خلاص کړي.
نوموړي له ښاغلي بیل بلیر څخه غوښتي: «مهرباني وکړئ د شان مالوني کتاب ازاد کړئ، ټولو کاناډایانو ته یې د لوستلو فرصت ورکړئ. ناشرانو ته یې د چاپ فرصت ورکړئ او کاناډایي پوهانو او ماهرانو ته اجازه ورکړئ چې په افغانستان کې زموږ د پوځ د تاریخ په لومړۍ مسوده تبصره وکړئ».

ایراني رسنیو د سې شنبې په ورځ (د لړم ۳۰مه) د ایران د اسلامي شورا د ودانۍ مخې ته د ډزو خبر ورکړی. د ایران د اسلامي جمهوریت رسمي خبري اژانس ایرنا خبر ورکړی، چې برید کوونکی نیول شوی دی.
د تهران پولیسو ویلي دي، چې په دې ډزو کې چا ته زیان نه دی اوښتی.
د تهران د پولیسو د اطلاعاتو مرکز اعلان وکړ، چې یو کس د اسلامی شورا د ودانۍ مخې ته د ښکار د وسلو په وسیله ډزې وکړې.
د پولیسو په وینا؛ برید کوونکی د امنیتي ځواکونو له خوا نیول شوی دی.

د طالبانو د ننګرهار د امنیه قوماندانۍ چارواکي وايي، چې له پاکستاني لوري سره له خبرو وروسته د تورخم دروازه د باروړونکو لاریو او مسافرینو پر مخ خلاصه شوې ده.
له دې وړاندې په تورخم کې د طالبانو کمیسار عصمت الله يعقوب ویلي وو، چې د تورخم دروازه يو ځل بيا د پاکستاني چارواکو لهخوا د ترانزېټ پرمخ نن غرمه په داسې حال کې وتړل شوه، چې له موټر چلوونکو څخه يې د وېزې او پاسپورت غوښتنه کوله.
کميسار دا هم وويل، دوی تر اوسه له موټر چلوونکو څخه د وېزې او پاسپورټ غوښتنه نه ده کړې.
بل خوا د طالبانو د ننګرهار د امنیه قوماندانۍ ویاند رییس زابلی وايي، چې له پاکستاني لوري سره د خبرو وروسته دغه لاره بېرته خلاصه شوې ده.
دا چې پاکستان به بیا هم د وېزو او پاسپورټونو غوښتنه کوي او که نه په اړه یې نوموړي څه نه دي ویلي.
تر دې وړاندې هم په دغه لاره له بار وړونکو موټرو څخه د تګ راتګ لپاره د پاسپورت او ويزې غوښتنه نه کېدله؛ خو نن يوځل بيا د پاکستاني لوري په همدې پلمه دغه لاره د ټرانزېټ پرمخ وتړل شوه.
تر دې وړاندې پاکستانۍ رسنیو راپور ورکړی، چې د تورخم دروازه د طالبانو لهخوا د تګ راتګ پر مخ تړل شوې ده.

د افغانستان د لویې څارنوالۍ پخوانی ویاند وايي؛ د تېر حکومت څارنوال نقي محمد تقي او خور یې په ننګرهار کې د نامعلومو کسانو له خوا وژل شوی دی. د وژل شوي څارنوال زوی ګل ویس تقي چې اوس مهال په ایران کې جلاوطنه دی، افغانستان انټرنشنل ته برېښنالیک استولی او دا پېښه یې تایید کړې.
په دغه ترلاسه شوي برېښنالیک کې د وژل شوي څارنوال نقي محمد تقي زوی لیکلي:"زما پلار د څرګندو کسانو له خوا د مېلمستیا په نوم ننګرهار ته غوښتل شوی و".
دی زیاتوي د څارنوال نقي محمد تقي او د هغه د خور جسدونه تېره ورځ ( د لړم ۲۹ مه ) د ننګرهار بهسودو ولسوالۍ کې په یو کور کې موندل شوي دي.
د وژل شوي څارنوال زوي وايي؛ پلاره یې د جرایمو د څېړولو د عالي ادارې څارنوال پاتې شوی دی.
ویل کیږي وژل شوي څارنوال نقي محمد تقي بل زوی چې څارنوال و؛ څو کاله وړاندې په میدان وردګ ولایت کې په یوه ترهګریز وسلوال برید کې وژل شوی و.
په کابل کې یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې د څارنوال نقي محمد تقي د جنازې مراسم نن سې شنبه ( د لړم ۳۰ مه ) د کابل په پکتیا کوټ سیمه کې ترسره شول.
تر اوسه طالبانو د دې پېښې په اړه څه نه ویلي.
که څه واک ته له رسېدو سره سم طالبانو ټولبښنه اعلان کړې ده او ټینکار یې دا دی چې دغې ډلې د خپل مشر پرېکړه عملي کړې ده؛ خو د تېر حکومت نظامیانو او مامورینو د وژلو پېښو افغانان اندېښمن کړي دي.
د طالبانو له وېرې زیات شمیر د تېر نظام د عدلي او قضايي ادارو چاروکي او مسوولین پاکستان او ایران ته پناه وړې ده او یو برخه نور غربي هېوادونو ته انتقال شوي دي.
نیوکې دا دي، چې د طالبانو د څرګندونو خلاف ګڼ شمېر افغانان چې د پخواني نظام په بېلابیلو برخو کې یې دندې درلودې او جرمونه یې معلوم نه دي، د محکمې له حکم پرته په زندانونو کې ساتل کیږي.

هغه ویډیو چې افغانستان انټرنشنل ته رسېدلې ښیي، چې د فارسي ژبې د نامتو شاعر مولانا جلال الدین محمد بلخي ډبرینه نقاشي چې د مزار شریف په الکوزي څلور لارې کې نښلول شوې وه، ړنګه شوې ده. تراوسه معلومه نه ده، چې دا ویجاړۍ د چا کار دی؛ خو د ویډیو لیږونکی وایي چې دا چاره د طالبانو ده.
د مزارشريف ښار دغه اوسېدونکى وايي، چې طالبان د فارسي ژبې د دغه نامتو شاعر د انځور په ويجاړولو سره خپله «بې فرهنګی او ناپوهي» ښیي.
طالبانو تر اوسه د مولانا جلال الدین محمد بلخي د نقاشۍ د ویجاړولو په اړه څه نه دي ویلي.
د ۱۴۰۰ لمریز کال د اوړي راهیسې کله چې طالبان واک ته ورسېدل، دوی د افغانستان په مختلفو ښارونو کې د ادبي، کولتوري او جهادي شخصیتونو انځورونه لېرې کړي دي.
د ادبي شخصیتونو انځورونه په ځانګړې ډول د افغانستان په شمالي او لوېدیځو سیمو کې له سړکونو او عامه ځایونو څخه لرې شوي دي.
تر دې مخکې د ملي ټلویزیون له ودانۍ او ځینو نورو دولتي ودانیو څخه د افغانستان د «پرمختګ غوښتونکي» پاچا امان الله خان د انځورونو د لرې کولو انځورونه خپاره شوي وو.