طالبان: له ایران ۳۱ اېستل شوي ماشومان له خپلو کورنیو سره یو ځای شول

د طالبانو د کار او ټولنیزو چارو وزارت وایي، چې له ایران څخه ۳۱ تنه اېستل شوي ماشومان یې له خپلو کورنیو سره یو ځای کړدي دي.

د طالبانو د کار او ټولنیزو چارو وزارت وایي، چې له ایران څخه ۳۱ تنه اېستل شوي ماشومان یې له خپلو کورنیو سره یو ځای کړدي دي.
دغه وزارت نن په خپل اېکس کې لیکلي، چې دغه ماشومان د هرات د وارچایلډ ادارې په همکارۍ د فاریاب د کار او ټولنیزو چارو ریاست ته تر سپارلو وروسته تر خپلو کورنیو ورسېدل.
د راپور له مخې، دغه ماشومان د فاریاب د میمنې ښار د بیلابیلو سیمو اوسیدونکي دي.
د طالبانو د کار او ټولنیزو چارو وزارت همداراز لیکلي، فاریاب له هغو ولایتونو دی چې له ایران ډېری اېستل شوي ماشومان لري او د ۱۴۰۲ کال له پیل راهیسې یې تراوسه پورې سلګونه ماشومان له خپلو کورنیو سره یو ځای کړي دي.
د ویلو ده، چې ډېری دغه ماشومان خپلو ولایتونو ته د سفر او له خپلو کورنیو سره د یوځای کېدو د لګښت پیسې هم نهلري، خو د هرات ولایت وارچایلډ اداره په ډیریو مواردو کې له دغو ماشومانو سره مرستې کوي.
په هېواد کې د خلکو ناوړه اقتصادي وضعیت او د وزګارتیا د کچې لوړیدل د دې لامل شوی چې هېوادوال له ناقانونه لارو کډوالۍ ته مخه کړي.

د ایران د مذهبي مشر پوځي سلاکار وايي، امریکا پر افغانستان او عراق یرغل سره د ایران په لوېدیځ او ختیځ کې د دغه هېواد دوه دوښمنان له منځه یووړل. تورن جنرال سید یحیا رحیم صفوي وایي، د امریکا دا دوه یرغلونه د ایران په ګټه شول، خو امریکا په دواړو هېوادونو کې ډېر ظلم او زیاتی هم وکړ.
د ایران د تسنیم خبري اژانس د راپور له مخې، نوموړي نن د ایران د اسلامي انقلاب د بري ۴۵ کلیزه کې دا خبرې وکړې.
امریکا د ۲۰۰۱ کال د سپټمبر د ۱۱ له پېښو وروسته د القاعده د ځپلو په نوم پر افغانستان یرغل وکړ او د طالبانو حکومت یې وپرځاوه چې له ایران سره ترینګلي اړیکي درلودل.
واشنګټن د ۲۰۰۳ کال په مارچ کې د کیمیايي وسلو په پلمه پر عراق یرغل وکړ او د صدام حسین حکومت یې نسکور کړ چې له ایران سره یې اته کاله جګړه کړې وه.
د صدام حسین له نسکورېدو وروسته په عراق کې نږدې څلور سوه کاله وروسته اول ځل شیعه یان واکمن شول، چې له ایران سره نږدې اړیکي لري.
په افغانستان کې هم د جمهوریت راتلو سره شیعه یانو ته واک کې ډېره برخه برابره شوه او هم د کابل حکومت له ایران سره نږدې اړیکي درلودل.
خو ایران د امریکا مقابل کې د طالبانو ملاتړ وکړ او افغان چارواکو بیا بیا ویل، چې له طالب وسلوالو سره یې ایران جوړ وسلې نیولې دي.
د افغان جمهوریت تر پرځېدو وروسته طالبان او ایران نږدې اړیکي لري او د سوداګرۍ په مختلفو برخو کې یې تړونونه لاسلیک کړي دي.
د افغانستان لپاره د ایران ځانګړي استازي کاظمي قمي هم نن کابل کې د انقلاب د ۴۵ کلیزې غونډه کې ویلي چې «ایران او افغانستان د سیمې او نړۍ د مسلو په هکله پر یوه لار روان دي.»

د طالبانو د ریاستالوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر وایي، چې په یوه یا هم دوو بانکونو کې د نغدو پیسو ستونزه لا تر اوسه په بشپړ ډول حل شې نه ده.
نوموړي نن د مالي ثبات کمیټې او د مجوزو بانکونو د ونډوالو غونډه کې ددې مطلب په څرګندولو سره د کوم مشخص بانک نوم نه دی اخیستی، خو زیاته یې کړه، چې په ټولو بانکونو کې باید د نغدو پیسو د ورکولو ستونزه هواره شي.
د ریاستالوزراء اقتصادي مرستیال د مجوزو بانکونو سهمداران هېواد ته راوبلل او له هغوی یې وغوښتل، چې د خپلو بانکونو چارې په ښه ډول مدیریت او د هېواد د بانکي سکټور په پرمختګ کې ونډه واخلي.
که څه هم د تیر حکومت پرمهال د افغانستان بانکي سيسټم په يوه حساس پړاو کې و، خو واک ته د طالبانو له رسیدو وروسته د بهرنیو مرستو له بندیدو او د نړۍ په بانکونو کې د افغانستان د ميلياردونو ډالرو کنګل وضعیت نور هم پېچلی کړ.
سره له دې چې تراوسه هم ملګري ملتونه او مرستندويه ډلې افغانستان ته په کافي اندازه د نغدو پېسو د لیږلو په برخه کې هڅه کوي خو بیا هم د افغانستان په بانکونو کې د نغدو پیسو د ورکړې ستونزه په بشپړه توګه حل شوې نه ده.

د طالبانو واک کې باختر اژانس د پاکستان د لومړي وزیر څرګندونو ته په ځواب د «ډیورنډ کرښه؛ افغانستان او پاکستان رسمي پوله نه لري» په نوم تبصره کړې ده. تبصره کې راغلي د دې «کرغیړنې پولې له رامنځته کېدو تر ننه، هېڅ افغان حکومت دغه پوله نه ده منلې او نه به یې هم تاریخ کې څوک ومني.»
د باختر د تبصرې له مخې یو وخت به ډیورنډ کرښه له منځه ځي او لرو بر افغانان به سره یو ځای کېږي: «چې وخت یې راشي، نو اټک به خپله نغارې وهي، چې زه د کابل یم او کوټه به هم له کندهاره لاسونه ورتاو کړي، چې ورک لالیه چرته وې؟»
افغان چارواکي ډیورنډ کرښه د پولې په توګه په رسمیت نه پېژني او طالبان هم په دې برخه کې ورته نظر لري.
د پاکستان د سرپرست لومړي وزیر انوارالحق کاکړ له طلوع نیوز سره مرکه کې ویلي وو، ډیورنډ ګرښه د افغانستان او پاکستان رسمي پوله ده.
د هغه په خبره، ټوله نړۍ دا پوله په رسمیت پېژني، خو یو ۳۰ میلیونه افغانان یې په رسمیت نه پېژني.
باختر اژانس د نوموړي په ځواب کې لیکلي «چې په ټوله کې د ډیورنډ فرضي کرښې په اړه دغه ډول څرګندونې د ستونزې او کشالې د لا اوږدوالي لامل ګرځي او د اصولو او قوانینو په چوکاټ باید دغې موضوع ته د پای ټکی کېښودل شي او د کابل حق بېرته ورته وسپارل شي.»
څه موده وړاندې دطالبانو د سرحدونو او قبایلو چارو وزیر نور الله نوري هم ډیورنډ کرښې ته څېرمه په تورخم ښارګوټي کې په خپلو څرګندونو کې ویلي وو، چې افغانستان له پاکستان سره هېڅ کومه رسمي پوله نه لري.
خو پاکستاني چارواکي ډیورنډ د رسمي پولې په توګه یادوي او پر دې کرښه یې ازغن تار لګولو سره د خلکو تګ راتګ محدود او اوس پر چمن- بولدک او انګور اډه هم دواړو غاړو ته د تګ لپاره د ویزې پر پلي کولو ټینګار کوي.
د پاکستان د دې نوي محدودیت په مقابل کې په دواړو لارو کې د چمن او وزیرستان خلکو پرلت پیل کړی او له اسلام اباد غواړي چې خپله پرېکړه بېرته واخلي.

د ایران د ځمکنیو ځواکونو قوماندان کیومرث حیدري خبر ورکړی چې د ۷۴ کیلو مترو په اوږدوالي د افغانستان او ایران د پولو د تړلو پروژې لومړی پړاو عملي کیږي. فارس خبري اژانس راپور ورکړی چې ښاغلي حیدري دغه پروژه د ایران یوه له مهمو ملي پروژو څخه بللې ده.
د ایراني پوځ دغه چارواکي ویلي چې د پولې د تړلو لومړی پړاو به په څلورو رغنیزو چارو کې ترسره شي چې دا مهال اغزن تار غځول شوی او وروسته به د سړک جوړولو چارې پیل شي.
ښاغلي حیدري وویل: «د تلپاتي امنیت یوه برخه د سرحدونو د بندېدو موضوع ده او دا پروژه به د سیمې وضیعت ته په پام سره ایران ته د ارزښت وړ ده.»
نوموړی زیاتوي: «په پولو کې د پوځ شتون د ناامنۍ په معنا نه دی. بلکې دا د استخباراتي معلوماتو او پوځي چمتووالي لپاره دی.»
د دغه ایراني چارواکي په وینا، د ایران ټولې پولې خوندي دي، خو «کله ناکله داسې کوچنۍ هڅې کېږي چې د هېواد امنیت ته ګواښ نه وي»
تر دې مخکې د ایران کورنیو چارو وزیر له افغانستان سره پر پوله د دیوال د جوړولو په اړه راپورونه رد کړي وو.
احمد وحیدي تېره اوونۍ وویل: «د دېوال جوړولو ته اړتیا نشته، بلکې د پولې د بندولو موضوع ده.» خو نوموړي له افغانستان سره د پولې د تړلو د پلان په اړه نور جزیات ور نه کړل.
دا په داسې حال کې ده چې په افغانستان کې د طالبانو له واکمنۍ وروسته د دغې ډلې ځواکونو څو څو ځلې د افغانستان په لوېدیځ کې له ایراني پوله ساتو سره نښتې کړې دي.

د طالبانو کډوالو چارو وزارت وايي تازه راستانه شوي کډوال چې ۴۹ تنه ماشومان هم پکې شامل دي د هرات د اسلام کلا او د کندهار د سپین بولدک له لارو هېواد ته راستانه شوي دي. ويل کیږي، په دغو کډوالو کې ځینې هغه یې په جبري ډول هم افغانستان ته ستانه کړل شوي دي.
د طالبانو کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت د یکشنبې په ورځ د (سلواغي ۲۲مه) په خپله اېکس پاڼه لیکلي چې تېره ورځ ۹۰۳ تنه افغان کډوال په جبري ډول او خپله خوښه له ایرانه راستانه شوي.
د کډوالو وزارت وايي، یاد کډوال د هرات د اسلام کلا له لارې هېواد ته راستانه شوي او ۴۹ تنه بې سرپرسته ماشومان هم پکې شامل دي.
دغه وزارت وايي، یاد بې سرپرسته ماشومان یې د کورنیو تر موندلو پورې په هرات ولایت کې د وارچایلډ موسسي ته سپارلي دي.
همدارنګه د طالبانو کډوالو وزارت وايي چې، له پاکستانه په جبري ډول د افغان کډوالو د ایستلو په دوام د شنبې په ورځ ۱۵ کورنۍ چې د غړو شمېر ۸۳ تنه وو د کندهار سپین بولدک له لارې په جبري ډول له پاکستانه راستانه کړل شوي.
د کډوالو اړوند چارواکي وايي له ایران او پاکستانه راستانه شوي کډوال یې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ د خوړو او د کډوالۍ نړیوال سازمان دفترونو ته د مرستو ترلاسه کولو په موخه ورپيژندلي دي.
دا په داسې حال کې ده چې تېره ورځ د ایران خراسان رضوي ولایت د سرحدي ځواکونو قوماندان مجید شجاع اعلان وکړ، چې د سلواغې میاشتې په لومړیو ۱۵ ورځو کې یې شل زره افغانان له دغه هیواده ایستلي او طالبانو ته یې سپارلي دي. او دا لړۍ لا هم دوام لري.
