د طالبانو د کډوالو وزارت: له ایران او پاکستانه تر زرو ډېر کسان راستانه شول

د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت وایي، چې د (چنګاښ په ۱۹مه) له ایران او پاکستانه یو زرو ۸۰۸ افغان کډوال بېرته هېواد ته راستانه شول.

د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت وایي، چې د (چنګاښ په ۱۹مه) له ایران او پاکستانه یو زرو ۸۰۸ افغان کډوال بېرته هېواد ته راستانه شول.
د ننګرهار ولایت د تورخم سرحدي امریت په وینا، ۶۲ کورنۍ چې ټولټال ۳۴۲ کسان کېږي د تورخم له لارې راستنې شوې.
د دغه وزارت د خبرپاڼې له مخې، له ایرانه ۴۶۶ کسان بیا د ابرېښم پله له لارې هېواد ته راستانه شول.دغه کډوال د کډوالو په ریاستونو کې تر نوم لیکنې وروسته د مرستو ترلاسه کولو په موخه د کډوالۍ نړۍوال سازمان، د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ او د خوړو نړۍوال پروګرام ته ور وپېژندل شول.ورته مهال د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ مشر فلیپو ګرانډي پاکستان ته د خپل سفر په پای کې د دغه هېواد له چارواکو غوښتي، چې د افغان کډوالو د اېستلو لړۍ دې ودروي او د هغوی د (پي او ار) کارټونو موده دې وغځول شي.هغه ویلي، چې دمګړۍ له پاکستانه د کډوالو د اېستلو چاره درول شوې او یو این اېچ سي ار له اسلام اباده غوښتي چې دغه بهیر دې بیا نه پیلوي.تر دې وړاندې پاکستانۍ رسنۍ دې پاکستان ډیلي راپور ورکړی و، چې د روان ۲۰۲۴ کال (د جولای تر ۳مې نیټې) له پاکستانه د ټولو ستنو شویو افغان کډوالو شمېر ۶۳۷۴۲۷ ته رسېدلی او د ستنېدو لړۍ لاهم روانه ده.


د امریکا بهرنیو چارو وزارت ویاند د ټي ټي پي په وړاندې د افغانستان پر خاوره د پاکستان بریدونو د ملاتړ په اړه ویلي، واشنګټن په سیمه کې له امنیتي ګواښونو سره په مبارزه کې ګډې ګټې لري. متیو میلر وویل، امریکا په منظمه توګه له پاکستان سره د سیمه ییز امنیت د ټینګښت لپاره کار کوي.
د امریکا بهرنیو چارو وزارت ویاند په یوه خبري ناسته کې د دې پوښتنې په ځواب کې چې ایا واشنګټن په افغانستان کې د پاکستاني طالبانو پر ضد د پاکستان د پوځ د عملیاتو ملاتړ کوي، څرګند ځواب ور نه کړ. خو هغه زیاته کړه امریکا په سیمه کې له امنیتي ګواښونو سره په مبارزه کې ګډې ګټې لري.
میلر وویل چې د پاکستان خلک د ترهګرو ډلو څخه ډیر زیانمن شوي دي.
په دې وروستیو اونیو کې د پاکستان پوځ په خیبرپښتونخوا ایالت کې د وسله والو ډلو پر ضد د «عزم استحکام» په نوم عملیات پیل کړي دي.
د پاکستان د دفاع وزیر اصف دراني په ګډون یو شمېر جګپوړو پوځي چارواکو په افغانستان کې د پاکستاني طالبانو پر ضد د هوايي بریدونو د دوام پر اړتیا ټینګار کړی دی.

ځايي سرچينې وايي، د خیبرپښتونخوا د خیبر په لنډي کوتل کې وسله والو تېره ورځ دوه تنه په ډزو وژلي. دا لا نه ده څرګنده چې دغه کسان څوک دي خو په انځورونو کې داسې ښکاري چې دوی خپله د وسله والو نږدې کسان دي او اوږدې څڼې لري.
ځايي سرچینو افغانستان انټرنشنل پښتو ته نن چهارشنبه د (چنګاښ۲۰مه) د ټيلیفون له لارې وويل چې د خیبرپښتونخوا خیبر درې په لنډي کوتل کې وسله والو دوه تنه په ډزو وژلي او د دوی یوه ویډیو یې هم خپره کړې.
سرچینې وايي، دغه کسان وسله والو په دې تور وژلي چې ګنې پاکستاني پوځ ته یې د دوی د ملګرو جاسوسي کړې وه.
که څه هم په دې اړه ټي ټي پي لا په رسمي ډول څه نه دي ویلي خو په خواله رسنیو کې د دغې ډلې ځینو پاڼو د دغو دوو تنو د وژلو ویډیو او انځورونه خپاره کړي او دوی یې په جاسوسۍ تورن بللي دي.
په سیمه کې خپلواک خبریال او د حالاتو څارونکي لال وزیر افغانستان انټرنشنل پښتو ته ويلي، چې څو ورځې وړاندې په خیبر دره کې د پاکستاني پوځ په عملیاتو کې د عبدالرحمان په نامه د یوه قوماندان په ګډون اووه وسله وال وژل شوي وو، چې په سیمه کې وسله والو دغه دوه تنه په دغې پیښه کې ښکيل بللي دي.
په خیبر دره کې وسله والو ویلي، چې دغو دوو تنو د دوی د ملګرو په اړه پاکستاني پوځ ته معلومات ورکړي وو، نو ځکه یې د دوی په خبره ووژل.
په دې وروستیو کې په خیبرپښتونخوا ایالت کې پر پاکستاني امنیتي ځواکونو بریدونه او چاودنې تر پخوا زیاتې شوې دي او په کلیو کې د وسله والو ډلو شمېر هم تر پخوا زیات شوی چې د سیمې خلکو په خبره وسله وال د دوی کورونو ته ورځي او په زور پرې خپلې غوښتنې مني، د دې تر څنګ هر چاته یې چې زړه شي هغه وژني.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ مشر فلیپو ګرانډي پاکستان ته د خپل سفر په پای کې د دغه هېواد له چارواکو غوښتي، چې د افغان کډوالو د اېستلو لړۍ دې ودروي او د هغوی د (پي او ار) کارټونو موده دې وغځول شي.
په اسلام اباد کې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو ادارې د سې شنبې په ورځ (د چنګاښ په ۱۹مه) د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې ښاغلي ګرانډي په خپل سفر کې د کډوالو د ستونزو د اوږدمهاله هواري او له پاکستانه د مالي ملاتړ په اړه ټینګار کړی.
هغه ویلي، چې دمګړۍ له پاکستانه د کډوالو د اېستلو چاره درول شوې او یو این اېچ سي ار له اسلام اباده غوښتي چې دغه بهیر دې بیا نه پیلوي.
ښاغلي ګرانډي هیله څرګنده کړې، چې د روان کال په پای کې به له ځینو هېوادونو، بنسټونو او نورو برخو سره د افغان کډوالو د ستونزو د هواري په چاره کې خبرې اترې وکړي.
پاکستاني او د ملګرو ملتونو چارواکو ویلي، چې د افغان کډوالو د ستنولو بهیر یې د بشري خواخوږۍ له مخې ځنډولی، چې په وینا یې دا مهال افغانستان له خراب اقتصادي او بشري وضعیت سره مخامخ دی.
ګراندي د خپل سفر په ترڅ کې د پاکستان له صدراعظم شهباز شریف او نورو پاکستاني چارواکو سره وکتل او د هغه خبرې تر ډېره د شاوخوا د درې مېلیونه افغانانو پر برخلیک متمرکزې وې.
د افغان کډوالو د اېستلو د لومړي بهیر په پیل کې پاکستان ویلي و، چې شاوخوا ۴.۴ مېلیونه افغان کډوال دغلته مېشت دي چې له ډلې یې ۱.۷۳ مېلیونه یې قانونی اسناد نه لري.
داسې راپورونه هم شته، چې واک ته د طالبانو له رسېدو وروسته شاوخوا ۷۰۰ زره افغانان پاکستان ته کډه شوي دي.

د پاکستان او د افغان طالبانو ترمنځ د ترینګلو اړیکو پر دوام پاکستانۍ رسنۍ جیونیوز راپور ورکړی، چې د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار به ډېر ژر افغانستان ته سفر وکړي.
په راپور کې راغلي، چې د پاکستان د لومړي وزیر مرستیال او د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار د سې شنبې په ورځ وویل چې هغه به ډېر ژر کابل ته سفر وکړي او هلته به د طالبانو سره د ترهګرو د پټنځایونو په اړه خبرې وکړي.
پاکستان په وار، وار له طالبانو غوښتي، چې له افغان خاورې دې پر دوی د بریدونو مخه ونیسي او په خپله خاوره کې دې د ترهګرو پرضد پرېکنده ګام واخلي.
نوموړي دا څرګندونې د سې شنبې په ورځ د عرفان صدیقي په مشرۍ د مشرانو جرګې د بهرنیو چارو د دایمي کمېټې په لومړۍ غونډه کې وکړې او ویې ویل:« افغانستان زموږ ورور هېواد دی. زه به په راتلونکو څو ورځو کې افغانستان ته ولاړ شم.»
هغه وایي:« موږ له افغانستان سره خورا نږدې اړیکې درلودې او دوام به ورکوو.»
نوموړي د يوې پوښتنې په ځواب کې وويل، په چينايي اتباعو د بريد موخه د پاکستان او چين ترمنځ اړیکو کې درز پيدا کول دي.
هغه ټینګار وکړ، اسناد ښيي چې په دې پېښو کې د ټيټيپي لاس دی او دا ډله په افغانستان کې حضور لري.
هغه ویلي:« د امنیت خوندي توب زموږ لویه ستونزه ده، چې پاکستان یې اوسمهال له افغانستان سره لري.»

د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ مشر فیلیپو ګراندي وایي:« موږ پوهېږو، چې له پاکستانه د افغان کډوالو جبري اېستل تر ډېره حده سیاسي بڼه لرله او له پاکستاني چارواکو سره مو د دغې ستونزې د حل په موخه خبرې کړې دي.»
نوموړي دغه خبرې په اسلام اباد کې د طالبانو سفیر سردار احمد شکېب سره د لیدنې پرمهال کړې دي.
په اسلام اباد کې د طالبانو سفارت پر اېکس پاڼه د ښاغلي ګرانډي له خولې لیکلي دي، د پاکستاني چارواکو لهخوا ډاډ ورکړل شوی چې د جبري اېستلو لړۍ ځنډول شوې ده.
نوموړي زیاته کړه، چې غواړي د افغانستان، پاکستان او یو اېن اېچ سي ار ترمنځ درې اړخیزه ناسته ترسره شي، د کډوالو کارتونه واحد او معتبر شي، د هغوی حقوق خوندي او د کډوالو له وضعیت څخه سیاسي ګټه وانخیستل شي.
په دغې لیدنه کې د طالبانو سفیر سردار احمد شکېب ویلي، چې په پاکستان کې افغان کډوال د یوې څرګندې رسمي پالیسۍ د نشتوالي له امله، ډېری وخت له ګڼو ستونزو سره لاس او ګرېوان وي، کارت لرونکي او نه لرونکي دواړه په مشکل کې را اېسار وي.
هغه وایي، په کار ده چې په دې اړه د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ په هڅو درې اړخیزي غونډې وخت په وخت ترسره شي؛ چې افغان کډوال د یو میکانیزم او روښانه تګلارې په رڼا کې ژوند وکړای شي او د سیاسی حالاتو قرباني نه شي.
هغه زیاته کړې، چې افغان کډوال دې د جبري اخراج پرځای خپلې خوښې ته پرېښودل شي.
ښاغلي شکیب ویلي:« که تاسو له نږدې د افغان کډوالو وضعیت وڅارئ د هغوی د ستونزو ادراک به نور هم درته وشي.»
د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ عمومي مشر تر دې وړاندې په پېښور کې له افغان کډوالو او د دغه هېواد د لومړي وزیر شهباز شریف ترڅنګ له ځینو نورو پاکستاني چارواکو سره هم لیدلي کتلي دي.