ملا کبیر افغان سوداګرو ته: د ویزو د اسانولو لپاره به له هند سره خبرې وکړو

د طالبانو د ریس الوزرا سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر له یو شمېر افغان سوداګرو سره په کتنه کې ویلي، چې د ویزو د اسانولو لپاره به له هند سره خبرې وکړي.

د طالبانو د ریس الوزرا سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر له یو شمېر افغان سوداګرو سره په کتنه کې ویلي، چې د ویزو د اسانولو لپاره به له هند سره خبرې وکړي.
نوموړي په دغه کتنه کې زیاته کړې، چې ګاونډي هېوادونه باید افغان سوداګرو ته د ستونزو له جوړولو لاس واخلي.
د ملا کبیر دغه څرګندونې تر هغه وروسته وکړې، چې افغان سوداګرو له نوموړي سره په لیدنه کې د پاکستان له لوري د وچې مېوې د ټرانزیټ پر اضافي مالیې نیوکه وکړه او وایي، چې د زیاتې مالیې له امله له ډېرو ستونزو سره مخ دي.
افغان سوداګرو له مولوي کبیر سره په خبرو کې وویل، چې هند او متحده عربي اماراتو ته د وچې مېوې صادرات زیات شوي دي.
افغان سوداګرو له طالبانو غوښتي، چې د ویزو د اسانولو ترڅنګ پر بانکي سکټور هم محدودیتونه لرې کړي.
د طالبانو سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر وایي، چې ګاونډي هېوادونه باید د دوه اړخیزې سوداګرۍ د پراختیا لپاره اسانتیاوې برابرې کړي.
که څه هم پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته له هند سره د افغانستان سوداګري تر پخوا کمرنګه شوې ده، خو طالبانو په ځلونو ټینګار کړی چې غواړي د سیمې له هېوادونو سره ښې اړیکې ولري.
اخوا اسلام اباد بیا تل د سیاسي ترینګلتیا له امله پر افغان سوداګرو فشارونه زیاتوي او پاکستان ته د افغانستان د توکو د صادراتو مخه نیسي.
افغانستان د پاکستاني توکو او پاکستان د افغاني توکو لپاره ښه بازارونه دي، خو د دواړو خوا سوداګر بیا د سیاسي ستونزو له امله تل زیانمن شوي دي.

د امریکا مخکینی لوی درستیز مارک میلي وايي، متحده ایالاتو له افغانستان نه په وتلو کې سیاسي او ستراتیژیکې کمۍ درلودې. مارک میلي زیاتوي، چې امریکا او ملګرو ته یې په افغانستان کې شل کلونه ډېر ښه او اوږد وخت و، خو په اخر کې طالبانو پلازمېنه کابل او افغانستان ونیول.
نوموړي د چهارشنبې په ورځ د پرېنسټن کالج په یوه بحث کې وکړې، چې د افغانستان او منځنۍ ختیځ په اړه جوړ شوی و.
جنرال میلي په افغانستان کې د امریکايي ځواکونو د شتون په هکله وویل، « زه فکر کوم دا شل کلونه ډېر اوږده او ښه وو، خو د ورځې پای کې طالبانو پلازمېنه اشغال او ټول هېواد یې ونیوه».
میلي له افغانستان نه د متحده ایالاتو ځواکونو د وتلو په برخه کې پر سیاسي او سراتیژیکو کمیو اعتراف وکړ او ویې ویل: « په افغانستان کې زموږ په تجربو کې ډېر زیات درسونه دي».
میلي وايي، کلونه وخت اخلي چې تاریخ لیکونکي دغه درسونه او هرڅه را وباسي.
میلي وايي، چې د امریکا یوه ستره تېروتنه داوه چې د ۲۰۰۲ او ۲۰۰۲ کلونو په لومړیو کې یې بن لادن ونه ژلای شوای، سره له دې چې پوځیان ډېر ور نږدې وو.
هغه دغه راز د بن توافقاتو ستراتیژیکو کمیو ته اشاره وکړه او ویې ویل، چې په محلي ژبو د امریکايي ځواکونو نه پوهېدل یوه بله ستره کمزوري وه چې طالبانو په کلیوالي سیمو کې ترې ناوړه ګټه واخسته او امریکا په بشپړه نه توګه نه پوهېده چې په ساحه کې څه تیریږي.
میلي د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل، چې په افغانستان کې سیاسي مشروعیت- د امریکا له برید وړاندې- ډېره مخکینۍ ستونزه ده.
جنرال میلي په غزه کې د سولې په تړاو د عربو په مشرۍ د یوه پوځي ځواک وړاندیز وکړ، خو زیاته یې کړه چې متحده ایالات په دې سیمه کې پاموړ نفوذ نه لري، ځکه امنیتي موخې یې د سیمې له نورو هېوادونو سره سر نه خوري.
د بحث په ترڅ کې یو شمېر محصلانو پر جنرال میلي د افغانستان د جګړې په تړاو نیوکې وکړې او د تالار په وره کې یو شمېر کسانو ګډونوالو د هغه مخالفې تبلیغاتي پاڼې وېشلې.
له نوموړي یوه ګډونوال اقبال وپوښتل چې افغانستان ته د امریکايي ځواکونو د تلو پر ځای کوم بدیل نه و، چې له مخې یې دغه هېواد له اوسني حالت ژغورل شوی وی.
نوموړی په ځواب کې پر امریکا د ۲۰۰۱ کال د سپټمبر ۱۱ بریدونو ته لاړ او په هغه سهار د پاڅېدو شخصي خاطره یې شریکه کړه.
د هغو بریدونو مسوولیت القاعده ومانه او په ځواب کې یې امریکا پر افغانستان یرغل وکړ او د طالبانو حکومت یې نسکور کړ.
خو د امریکا ځانګړو ځواکونو د ۲۰۱۱ کال د مۍ پر ۲ د القاعده بنستګر اسامه بن لادن په پاکستان کې وواژه او ۲۰۲۰ لومړیو کې له طالبانو سره د دوحې تړون وکړ.
د دې تړون له مخې طالبان د ۲۰۲۱ کال د اګسټ پر ۱۵ پر افغانستان واکمن شول.

د طالبانو تر واک لاندې ملي ټلویزیون خبر ورکړی، چې طالبانو د بدخشان ولایت په بهارک ولسوالۍ کې د ښوونځیو له زدهکوونکو څخه د “ عقیدې او داعش پېژندنې” په اړه ازموینه واخیسته. په دغه ازموینه کې له ۲۰۰ څخه ډېرو زدهکوونکو ګډون کړی و.
د طالبانو تر واک لاندې ملي ټلویزون د پنجشنبې په ورځ د (تلې ۱۲مه) یو راپور خپور کړی، چې له مخې یې د بدخشان ولایت په بهارک ولسوالۍ کې د ښوونځیو او مدرسو له زدهکوونکو څخه د «عقیدې او خوارج پېژندنې» په اړه ازموینه اخیستل شوې ده.
طالبان داعش ډلې لپاره د “خوارجو” کلمه کاروي.
د بهارک ولسوالۍ د پوهنې امر کمالدین احمدي وايي، په دغه ازموینه کې له ۲۳۰ څخه ډېرو زدهکوونکو ګډون کړی دی.
نوموړی وايي، د پوهنې ریاست له لوري د «حق المبین» په نوم یو کتاب د بهارک ولسوالۍ د پوهنې امریت ته ورکړل شوی، چې منځ پانګه یې عقیدوي مسایل دي او دا ازموینه هم د یاد کتاب په اړه اخیستل کېږي.
د مطیع الرحمن په نوم یو زدهکوونکي چې په یاده ازموینه کې یې ګډون کړی وایي، په ښوونځیو کې د «حق المبین» په نوم کتاب ورکړل شوی، چې په هغه کې د خوارجو «داعش» د تاریخچې، خلافت او امامت په اړ بحث شوی دی.
د طالبانو تر واک لاندې ملي ټلویزیون له لوري په خپره شوې ویډیو کې لیدل کېږي، چې د داعش پېژندنې په دغه ازموینه کې د کم عمر لرونکو ماشومانو هم ګډون کړی.
طالبانو تر دې وړاندې په یو شمېر ولایتونو کې د «امارت پېژندنې» په نوم کتابونه هم وېشلي دي، چې اکثره یې په ښوونځیو او مدرسو کې تدریسېږي.
خو د پوهنې د ډګر ځیني کارپوهان وايي، د طالبانو لهخوا د دغسې مضامینو زدهکړه د ماشومانو په روح او روان ناوړه اغېز پرې باسي او هغوی سر له اوسه له تاوتریخوالي سره روږدي کوي.
د دوی په باور، دا کار د اروا پوهنې له نظره په راتلونکي کې بدې پایلې هم لرلای شي.

د طالبانو سترې محکمې د يوې اعلامې په خپرولو سره ويلي، چې په غزنې کې دوه کسان د «بد اخلاقي په تور» په عام محضر کې ۳۹ دورې وهلي دي. د طالبانو د محکمې په خبره، چې دواړه يې په دوه -دوه کاله تنفيذي بند هم محکوم کړي دي.
د طالبانو سترې محکمې د چهار شنبې په ورځ ويلي، چې دغو دوو کسانو ته یې د سزا حکم د غزني ولايت د مرافعه او د سترې محکمې له تایيد وروسته ورکړي.
طالبانو د دغو کسانو د هویت په اړه جزییات نه دي ورکړي.
دغې ډلې په تېره یوه اوونۍ کې لږ تر لږه شپږ کسان په لغمان، کندهار او فاریاب ولایتونو کې د بېلابېلو جرمونو په تورونو وهلي دي.
په افغانستان کې واک ته د طالبانو له رسېدو را وروسته دغې ډلې په پرله پسې ډول خلکو په بېلابېلو تورونو سزاګانې ورکړې دي.
د بشري حقونو سازمانونه خلکو ته د جسمي سزا ورکول د نړۍوالو قوانینو او انساني کرامت خلاف کار بولي او په پرله پسې ډول د بندېدو غوښتنه کوي.

د افغانستان د خبريالانو مرکز په يوې اعلاميه کې د خپلو سرچینو له قوله ويلي، چې طالب استخباراتو دوې ورځې وړاندې خبريال او په غزنې کې د «خوشحال» سيمه ييزي راډيو مسوول حکمت ارين نیولی دی.
سازمان په دې اړوند اندېښنه ښودلې او زياتوي، چې د نیول شوي خبريال د برخلیک په اړه معلومات نه شته.
د افغانستان خبريالانو د ملاتړ سازمان د چهار شنبې په ورځ په يوې اعلاميه کې ويلي، چې طالب استخباراتو په غزنې کې خبريال حکمت ارين د نامعلومو تورونو پر بنسټ نيولی، چې کورنۍ او دوستانو ته یې د برخلیک په اړه معلومات نه دي ورکول شوي.
دغه سازمان په افغانستان کې د رسنيو او خبريالانو په وړاندې د روان وضعیت په اړه اندېښنه ښودلې او زياتوي: «په افغانستان کې د رسنیو او خبریالانو روان وضعیت دا څرکندوي چې لا هم د اوسنۍ حاکمې ډلې له خوا رسنۍ او خبریالان تر سخت فشار، ربړونې، سانسور او ګواښ لاندې دي.»
د افغانستان د خبريالانو سازمان ويلي، چې د طالبانو له لوري د خبريالانو سره ناوړه چلند دا روښانوي، چې دغه ډله لا هم د بیان ازادۍ ته ژمنتيا نه لري.
سازمان په غزني کې د خبريال او «خوشحال» سيمه ييزې راډيو د مسوول حکمت ارين نیول کېدل غندلي او د طالبانو څخه یې د هغه د ژر خوشي کېدو غوښتنه کړې.
په تېرو درېیو کلونو کې طالبانو لسګونه خبریالان نیولي او د رسنیو پر ازادو فعالیتونو یې پراخ بندیزونه لګولي دي.
په وروستیو کې دغې ډلې په کورنیو رسنیو کې د سیاسي خپرونو پر ژوندیو خپرونو بندیز لګولی او هغه وخت دا خپرونې خپرېدلی شي چې له ثبت وروسته یې منځپانګه د دغې ډلې له خوا تایید شي.

هندي پولیسو په نوي ډیلي کې د ۲۶۷ میلیون ډالرو په ارزښت ۵۶۰ کیلوګرامه کوکایین نیولي دي. د نوي ډیلي پولیس شکمن دي، چې دا توکي د نشه يي توکو له یوې نړۍوالې شبکې سره تړاو لري، چې مشري یې یو افغان وګړی کوي.
پولیسو دغه نشه يي توکي د نوي ډیلي په سویلي مهرولي سیمه کې پر یوه استوګنځي د برید پرمهال ضبط کړي او په دې تور یې څلور تنه نیولي دي.
دغو کسانو غوښتل چې دغه نشه يي توکي په نوي ډیلي او د پلازمینې شاوخوا کې وپلوري.
دغه نشه يي توکي داسې مهال ضبط کیږي، چې هندي پولیسو دوه ورځې وړاندې د نوي ډیلي په تېلک نګر سیمه کې د عبدالوارث هاشمي او عبدالنایب په نومونو دوه تنه نور افغانان هم په ورته تور نیولي دي.
له دغو کسانو نه ۴۰۰ کیلوګرامه هیرویین او ۱۶۰ ګرامه کوکایین نیول شوي.
د وارث او نایب په اړه ویل کیږي، چې له ۲۰۲۰ کال راهیسې په هند کې د پناه غوښتونکو په توګه ژوند کوي؛ خو کورنۍ یې په افغانستان کې اوسیږي.
پولیس وايي، نوموړو د نوي ډیلي او پلازمینې په شاوخوا کې د نشه يي توکو غوټې لېږدولې او د هرې غوټې په بدل کې یې سل ډالر ترلاسه کول.
د چهارشنبې ورځې د څلورو نیول شویو کسانو د هویت په تړاو پولیسو تر اوسه څه نه دي ویلي.
دا لومړی ځل نه دی، چې په هند کې د نشه یي توکو د قاچاق او پلور تور پر افغانانو پورې کیږي، بلکې د روان کال په مارچ میاشت کې هندي پولیسو خبر ورکړی و، چې په ګوا کې یې څلور افغانان د هېروینو د پلور په تور نیولي او دوی په یوې نړۍوالې شبکې پورې اړوند دي.
