د طالبانو د اقتصاد وزیر:د بهرنیو موسسو د کارکوونکو معاشونه او اداري لګښتونه ډېر دي

د طالبانو د اقتصاد وزارت سرپرست وايي، د بهرنیو موسسو معاشونه او اداري لګښتونه لوړ دي چې له اقتصادي اړخه د خدمتونو د وړاندې کولو او پروژو د اغیز کمېدو لامل ګرځي.

د طالبانو د اقتصاد وزارت سرپرست وايي، د بهرنیو موسسو معاشونه او اداري لګښتونه لوړ دي چې له اقتصادي اړخه د خدمتونو د وړاندې کولو او پروژو د اغیز کمېدو لامل ګرځي.
دین محمد حنیف د سه شنبې پر ورځ په افغانستان کې د ملګرو ملتونو اړوندو دفترونو له مسوولانو سره په کتنه کې غوښتنه کړې، چې تمویل کیدونکې پروژې دې له پلیتابه وړاندې د طالبانو له سکتوري ادارو سره شریکې شي.
د طالبانو د اقتصاد وزارت وايي، قاري دین محمد حنیف د پروژو په پلیتابه کې د انډولیزې پراختییا په نظر کې نیولو سره د کاري روڼتیا غوښتنه کړې ده.
نوموړی وايي، چې د بهرنیو موسسو د فعالیتونو د اغیزناکتوب لپاره یې د جواز په ورکړه، مکتوبونو، بهرنیانو ته د ویزو په ورکولو، بانکي حسابونو او د دفترونو په جوړولو کې اړتیا وړ اسانتیاوې رامنځته کړې دي.
د طالبانو دغه چارواکي دغه راز له ملګرو ملتونو غوښتي چې په ۲۰۲۵ کال کې د دوی د سکتوري ادارو او د خلکو پراختیايي او اقتصادي لومړیتونه په پام کې ونیسي.
د طالبانو دغه چارواکي د ملګرو ملتونو له اړوندو موسساتو دغه راز غوښتنه کړې چې د بشري مرستو بڼه ورو ورو د پراختیايي مرستو بڼې ته واړول شي.
د طالبانو ددغه چارواکي دا څرګندونې داسې مهال دي چې ګڼو بهرنیو موسسو د طالبانو له محدودوونکو هڅو شکایت کړی او ځینو موسسو خپلې چارې ځنډولې دي.
د ملګرو ملتنو تر چتر لاندې د دوو موسسو اوچا او یونیسف په تړاو دوه وروستي رپوټونه ښيي، چې طالبان یې په چارو کې لاسوهنه کوي او دا چاره ددوی فعالیتونه اغیزمنوي.


“د طالبانو بېرته راتګ” کتاب لیکوال حسن عباس وايي، چې د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني په راتلونکي کې د طالبانو د مشر په توګه د ټاکل کېدو په لټه کې دی. نوموړي ویلي، چې حقاني له پاکستان سره ښې اړیکې لري، خو نه غواړي په دغه هېواد پورې اړونده څېره وپېژندل شي.
حسن عباس د دوشنبې په ورځ افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې طالبان اوس هم له پاکستان سره تړلي دي، خو دا اړیکي د وخت په تېرېدو کمي شوي دي.
د نوموړي په وينا، په ۹۰مه لسيزه کې پاکستان، سعودي عربستان او متحده عربي امارات طالبان په رسميت پېژندلي وو، خو په دې دوره کې طالبانو له ازبکستان، چين، روسيې، متحده عربي اماراتو او قطر سره نږدې اړيکې ټينګې کړي دي او په افغانستان کې د ګڼو دیپلوماتانو شتون دا په ډاګه کوي چې طالبان نور پاکستان ته اړتیا نه لري.
عباس زیاته کړه، له سیاسي او دیپلوماتیک پلوه پر پاکستان د طالبانو انحصار کم شوی، خو له اقتصادي پلوه دا انحصار لا هم پاتې دی؛ ځکه سوداګریز توکي د کراچۍ بندر له لارې افغانستان ته واردېږي او پاکستان هم غواړي چې د سوداګریزو ګټو له امله دغه تعاملات دوامداره وساتي.
هغه وايي: "طالبان د پاکستان په اقتصادي کمزورتیا ښه پوهیږي."
د عباس په وینا، د امنیت او استخباراتو په برخه کې د طالبانو او پاکستان ګټې په ټکر کې دي؛ په داسې حال کې چې پخوا طالبانو د پاکستان پر استخباراتو تکیه کوله.
هغه څرګنده کړه، چې له پاکستان سره د طالبانو اړيکې ورځ په ورځ خړې پړې کېږي، خو پاکستان لا هم له حقاني شبکې او سراج الدين حقاني سره خپلې اړيکې نیږدې او ټينګې ساتلي دي.
عباس د یوې پوښتنې په ځواب کې چې پاکستان په افغانستان کې "ستراتیژیک ژوروالی" ترلاسه کړی، وویل، چې "دا نظر په پاکستان کې یوه ټوکه ګرځیدلې او دوی وايي، چې دا طالبان دي چې په پاکستان کې یې ستراتیژیک ژوروالی ترلاسه کړی دی."
نوموړي دغه راز دې ته په اشارې سره چې پخوا افغان حکومتونو پاکستان په افغانستان کې د ناامنۍ په پراخولو تورنوه، خو اوس دغه معادله بدله شوې او پاکستان د افغانستان طالبان د خپلو وسله والو مخالفینو په ملاتړ تورنوي.
عباس وويل، چې په لومړيو کې پاکستان له ملا يعقوب سره ښې اړيکې درلودې، خو دا اړيکې ورو ورو سړې شوي دي.
تر دې مخکې د طالبانو د دفاع وزیر په افغانستان کې د هوايي بریدونو له امله د پاکستان پر ضد تند دریځ نیولی و او پر دغه هېواد یې نیوکې کړې وې.
په امریکا کې د ملي دفاعي پوهنتون دغه استاد له پاکستان سره د سراج الدین حقاني پر اړیکو ټینګار وکړ او زیاته یې کړه: «په افغانستان کې د پاکستان ضد فضا ته په کتو سره، حقاني نه غواړي چې په پاکستان پورې اړونده څېره وپېژندل شي. ځکه هغه پلان لري چې په راتلونکي کې د طالبانو د عمومي مشر په توګه وپېژندل شي.»
د دې پوښتنې په ځواب کې چې ایا د طالبانو د کابینې ځینې غړي پاکستاني پاسپورټونه لري او ایا دغه کسان د پاکستان پر ضد دریځ نیولی شي، عباس وویل، که څه هم دا خبره سمه ده، خو د طالبانو د کابینې هیڅ غړی دا جرات نه لري چې په ښکاره ډول د پاکستان ملاتړ وکړي. ځکه که څوک د پاکستان ملاتړ وکړي، نو د طالبانو مشر به یې ژر چوپتیا ته اړ کړي.
ښاغلي عباس زیاته کړه چې پاکستان د طالبانو د ملاتړ قیمت ادا کړی او دا ملاتړ د پاکستان له خوا یوه تېروتنه وه.
د دغه پاکستاني لیکوال په وینا، پاکستان اوس د افغانستان له لوبې بهر شوی، ځکه چې اوس قطر، چین، د منځنۍ اسیا هېوادونه او امارات په افغانستان کې لوی قراردادونه ترلاسه کوي.
د هغه په وينا، پاکستان هم د ځینو تګلارو په خپلولو سره هڅه کوي، چې بېرته د افغانستان په مسله کې خپل مخکیني ځای ترلاسه کړي.

د قطر په پلازمېنه دوحه کې د طالبانو سفارت وايي، چې ددې ډلې او قطر ترمنځ د مستقیمو هوايي الوتنو په برخه کې تړون لاسليك شو. یاد سفارت پر خپله اېکسپاڼه لیکلي چې « د تړون له مخې به د افغانستان او قطر هېوادونو تر منځ مستقيم پروازونه پيلېږي.»
د قطر په پلازمینه دوحه کې د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان سفارت نن دوشنبه «د لړم اوومه» پر خپل اېکس لیکلي، چې دغه تړون د طالبانو د ترانسپورت او هوايي چلند وزارت مرستيال او د قطر د هوايي ملکي چلند ادارې سرپرست محمد فالح الهاجري تر منځ لاسليک شو.
طالبانو ددغه لاسلیک شوي تړون په اړه نور ډېر جزئیات نه دي ورکړي.
یاد سفارت وايي، چې د تړون د لاسلیک کېدو په مراسمو کې د قطر د ټرانسپورت او هوايي چلند وزير جاسم بن سیف السیلطي او په دوحه کې د طالبانو سرپرست سفیر محمد نعیم هم حضور درلود.
دا تړون په داسې حال کې لاسلیک کېږي، چې د جمهوري نظام له پرځېدو را په دې خوا قطر افغانستان ته هوايي الوتنې نه درلودې.
قطر په دې وروستیو کې له جرمني نه افغانستان ته د ۲۸ تنو شړل شویو افغانانو د لیږد چارې هم پرغاړه درلودې.
د دغه تړون په لاسلیک کېدو سره قطري الوتکې دا شونتیا مومي چې له اروپايي هېوادونو اخراج کېدونکي افغانان په اسانۍ سره کابل ته ولېږدوي.
جرمني او یو شمېر نور اروپايي هېوادونه په پام کې لري، چې «مجرم» افغانان له خپلې خاورې وباسي.

ازبکستاني رسنیو خبر ورکړی، چې اویبک عثمانوف په افغانستان کې د دغه هېواد د نوي سفیر په توګه خپله دنده پیل کړې ده. اویبک عثمانوف ۶۲ کلن دی او تردې وړاندې یې په مصر او پاکستان کې د ازبکستان د سفیر په توګه دنده ترسره کړې ده.
د ازبکستان د خبري اژانسونو د معلوماتو له مخې، دغه ازبک دیپلوماټ د لړم په شپږمه د یکشنبې په ورځ کابل ته رسیدلی دی.
د ښاغلي عثمانوف په ژوندلیک کې راغلي، چې نوموړی له ۲۰۱۱ څخه تر ۲۰۱۲ کاله د ازبکستان د بهرنیو چارو د مرستیال وزیر په توګه هم دنده ترسره کړې ده.
په افغانستان کې د ازبکستان مخکنی سفیر یادګار خواجه شادمانوف و، چې له ۱۲ کلونو وروسته یې د روان کال د زمري په میاشت کې په افغانستان کې د خپل ماموریت پای اعلان کړ.
که څه هم ازبکستان د نورو هېوادونو په څېر د طالبانو حکومت په رسمیت نه پېژني، خو له دغې ډلې سره نږدې اړیکې ساتي.
د طالبانو او ازبکستان چارواکو د طالبانو د درې کلنې واکمنۍ په موده کې څو ځلې د یو بل کوربه توب کړی دی.

د شانګهای د همکاریو سازمان سرمنشي وايي، چې دغه سازمان غواړي په افغانستان کې د ټولو سیاسي، قومي او مذهبي لوریو د استازو په ګډون یو ټولګډونه حکومت جوړ شي. ژانګ مينګ روسي ورځپاڼې ایزوستيا ته وويل: «د يوه ټولګډونه حکومت جوړول د افغانستان په ګټه دی.»
په دې مرکه کې چې د دوشنبې په ورځ د (لړم اومه) نېټه خپره شوې جانګ مينګ ویلي: «د افغانستان مسئله په سيمه کې د سولې، ټیکاو او امنيت د ټینګښت له نظره ډېره مهمه ده.»
د شانګهای د همکاریو سازمان سرمنشي زیاته کړه: «موږ غواړو چې افغانستان له ترهګرۍ، جګړې او نشهيي توکو څخه پاک هېواد شي او هیله لرو چې په راتلونکي کې په افغانستان کې د ټولو سیاسي، قومي او مذهبي ډلو د استازو په پراخ ګډون سره یو حکومت جوړ شي.»
د نوموړي په خبره، دغه بدلونونه به افغانستان، د شانګهاى د همکاريو سازمان غړو هېوادونو او ټولې نړۍ ته ګټه ورسوي.
د شانګهای د همکارۍ سازمان چې په ۲۰۰۱ کال کې د روسیې او چین له خوا جوړ شوی، د بیلاروس، ایران، پاکستان، هند، قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان او ازبکستان په ګډون نهه غړي لري.
افغانستان د ۲۰۱۲ کال د جون په اومه د شانګهای د همکاریو سازمان د څارونکي غړي په توګه شامل شو، خو په تېرو درېیو کلونو کې طالبانو ته د دې سازمان په غونډو کې د ګډون بلنه نه ده ورکړل شوې.

د طالبانو د عامي ورغتیا وزارت ویاند وايي، نن دوشنبه د (لړم اومه) نېټه یې د افغانستان په ۱۶ ولایتونو کې د پولیو ضد واکسین کمپاین پیل کړ. شرافت زمان وايي، د درېیو ورځو په موده کې به تر پنځو کلونو کم عمره ۶،۲ میلیونه ماشومان واکسین شي.
د طالبانو د عامې روغتیا وزارت ویاند شرافت زمان د یوه ویډیويي پیغام په خپرولو سره ویلي، چې نن دوشنبه د لړم په اومه نېټه د افغانستان په ۱۶ ولایتونو کې د پولیو ضد واکسین کمپاین پیل شو.
نوموړی وايي، دغه کمپاین به درې ورځې دوام وکړي.
د طالبانو عامې روغتیا وزارت ویاند په سیمه کې د قومي مشرانو، دیني عالمانو او اغېز لرونکو کسانو څخه یې د پولیو ضد واکسین کمپاین د ښه عملي کېدو په برخه کې د همکارۍ غوښتنه کړې ده.
د طالبانو د عامې روغتیا وزارت د دغه کمپاین په اړه نور جزیات نه دي ورکړي.
خو څه موده وړاندې د طالبانو مشر مولوي هبت الله اخندزاره امر کړی و، چې کور په کور دې ماشومانو ته د پولیو ضد واکسین ورکول ودرول شي او دغه کمپاین دې د جوماتونو له لارې ترسره شي.
د طالبانو د عامي روغتیا وزارت ویاند وايي، په ۲۰۲۴ کال کې په افغانستان کې د پولیو کومه مثبته پېښه نه ده ثبت شوې.
خو د افغانستان انټرنشنل - پښتو څېړنیز راپور ښيي، چې په افغانستان کې په ۲۰۱۸ کال کې ۲۱، په ۲۰۱۹ کې ۲۹، په ۲۰۲۰ کال کې ۵۶، په ۲۰۲۱ کال کې څلور، په ۲۰۲۲ کال کې دوه، په ۲۰۲۳ کال کې شپږ او په روان ۲۰۲۴ کال کې ۲۲ د پولیو مثبتې پېښې ثبت شوې دي.
د روغتیا نړۍوال سازمان د ۱۴۰۳ کال د تلې پر نهمه په یوه راپور کې ویلي، چې د زمري له ۳۱مې د وږي تر نهمې نېټې پورې په کندهار او هلمند ولایتونو کې، چې د طالبانو مرکزونه ګڼل کیږي، د پولیو درې نوې پېښې ثبتې شوې.