محمد بن سلمان او پوتین د دوه اړخیزې همکارۍ او د اوکراین د شخړې په اړه وغږېدل

د سعودي عربستان ولیعهد محمد بن سلمان او د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د دواړو هېوادونو ترمنځ د اوسنۍ همکارۍ او د هغې د لا پراختیا پر لارو چارو ټلېفوني خبرې کړې دي.

د سعودي عربستان ولیعهد محمد بن سلمان او د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د دواړو هېوادونو ترمنځ د اوسنۍ همکارۍ او د هغې د لا پراختیا پر لارو چارو ټلېفوني خبرې کړې دي.
د سعودي عربستان مطبوعاتي ادارې (اېسپيای) د معلوماتو له مخې، په دې خبرو کې د اوکراین د کړکېچ د حل پر هڅو هم تمرکز شوی دی.
د ایس پي ای په وینا، ولیعهد د سعودي عربستان په ژمنتیا ټینګار وکړ چې د خبرو اترو د اسانتیا او د اوکراین وضعیت ته د سیاسي حل د ترلاسه کولو لپاره ټولې اړینې هڅې ترسره کړي.
د سعودي عرب مطبوعاتي ادارې زیاته کړې، د روسیې ولسمشر د دې هڅو لپاره خپل ملاتړ بیا تکرار کړ.
سعودي عربستان د اوکراین د شخړې د پای ته رسولو ګوربه دی، خو د رویټرز خبري اژانس د راپور پر بنسټ، د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زېلېنسکي له قوله خبر ورکړی چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د اوربند وړاندیز ردولو ته چمتووالی نیسي او په وینا یې، هغه د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ ته د دغه حقیقت له ویلو څخه وېره لري.

د نیوزمکس خبري اژانس د راپور پر بنسټ، د متحدهایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ یو وار بیا په خپلو جنجالي څرګندونو کې ویلي چې کاناډا یوازې د یوه ایالت په توګه کولای شي د متحدهایالاتو په ګټه وي.
ټرمپ د پنجشنبې په ورځ (د مارچ ۱۳مه) خبریالانو ته په خپلې وینا کې زیاته کړې چې هېواد یې د کاناډا سرچینو ته هېڅ اړتیا نهلري.
هغه په دې تړاو څرګنده کړې ده: «موږ د کاناډا لرګیو، انرژۍ او ان موټرو ته هېڅ اړتیا نهلرو. موږ کافي سرچینې لرو او هرڅه خپله تولیدولای شو. کاناډا د یوه ایالت په توګه زمونږ لپاره ګټور کېدای شي، خو ولې موږ باید یو بل هېواد ته ۲۰۰ میلیارد ډالر ورکړو؟»
ورته مهال، د شنونکو باورونه دا دي چې د کاناډا پر وړاندې د ډونالډ ټرمپ دا توندې څرګندونې کولای شي د امریکا پر سوداګریزو سیاستونو او په راتلونکي کې له خپلو ګاونډیو هېوادونو سره د دغه هېواد پر چلند جدي اغېزې ولري.
ټرمپ دا څرګندونې وروسته له هغې چې نوموړي څه موده مخکې د خپل دولت د سوداګرۍ وزیر ته امر کړی و چې له کاناډا څخه پر واردېدونکو فولادو او المونیمو ۲۵ سلنه نوره تعرفه وضع کړي چې په دې سره به د دغو محصولاتو تعرفه ۵۰ سلنې ته ورسېږي.
همداراز، د کاناډايي موټرو پر وارداتو تعرفې هم د ۲۰۲۵ کال د اپرېل له ۲مې نېټې پلي کېږي.
هغه دا پرېکړه د انټاریو ولایت له لوري نیویارک، مینیسوټا او میشیګان ته د صادرېدونکي برېښنا پر ۲۵ سلنه تعرفې د غبرګون په ځواب کې کړې ده.
د یادونې ده چې وړمه ورځ د کاناډا ټاکلي لومړی وزیر مارک کارني د لېبرال ګونډ په ټاکنو کې تر خپلې بریا وروسته ویلي و چې ټرمپ غواړي پر کاناډا ولکه وکړي، خو دا هڅې به یې له ناکامۍ سره مخ شي.

د رویټرز خبري اژانس د راپور پر بنسټ، د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زېلېنسکي وايي چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د اوربند وړاندیز ردولو ته چمتووالی نیسي او په وینا یې، هغه د متحدهایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ ته د دغه حقیقت له ویلو څخه وېره لري.
زېلېنسکي د پنجشنبې په ورځ (مارچ ۱۳مه) ماښام مهال خبریالانو ته د وینا پرمهال وویل، چې روسیه د اوربند د منلو پر ځای شرایط وضع کوي او زیاتوي چې دا کار ښایي اوربند وځنډوي یا یې بیخي له منځه یوسي.
زېلېنسکي په دې تړاو څرګنده کړې ده: «په حقیقت کې پوتین لګیا دی د اوربند ردولو ته چمتووالی نیسي، ځکه که چېرې هغه ټرامپ ته ووايي چې جګړې ته دوام ورکوي او اوکراینیان لا هم وژني، وېرېږي.»
د اوکراین ولسمشر ټینګار کړی چې روسیه هڅه کوي څو د اوربند د پليکېدو مخه ونیسي یا یې د بېلابېلو شرایطو په لګولو سره د اوږدې مودې لپاره وځنډوي او په وینا یې، دا شرایط به د دې لامل شي چې د اوربند واقیعت به ناممکن کړي.
د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زېلېنسکي د څرګندونو پر بنسټ، ریښتینی اوربند کولای شي له اوکراین سره مرسته وکړي ترڅو له اوسني وضعیت څخه ووځي او په پایله کې یې یوه تلپاتې او اوږدمهاله سوله رامنځته شي.
هغه ټینګار کړی چې د اوربند د ټينګښت په صورت کې بېلابېل هېوادونه کولای شي د اوکراین د راتلونکي امنیت په تړاو جدي مذاکرات وکړي او د جګړې د پای ته رسېدو لپاره یو پلان وړاندې کړي.
د اوکراین ولسمشر دا څرګندونې وروسته له هغې کوي چې له د ې مخکې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین ویلي و چې چمتو دی له اوکراین سره د لنډمهاله اوربند هوکړه وکړي، خو ټینګار یې کړی چې دا هوکړه باید د روسیې د غوښتنو پر بنسټ وي.

د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ وایي، د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د اوکراین د احتمالي اوربند په اړه "ډېره هیله بښوونکې وینا" کړې ، مګر بشپړه نه ده.
د ټرمپ دا څرګندونې وروسته له هغې وشوې چې پوتین وویل چې هغه د ۳۰ ورځني اوربند ملاتړ کوي خو په دې اړه جدي پوښتنې لري چې غواړي له خپل امریکايي سیال سره خبرې پرې وکړي.
ټرمپ په سپینه ماڼۍ کې د ناټو له مشر مارک روټه سره په لیدنه کې د پوتین د څرګندونو په اړه د پوښتنې په ځواب کې خبریالانو ته وویل: "هغه ډېره هیله بښوونکې وینا وکړه، خو بشپړه نه وه. زه غواړم له هغه سره ووینم یا ورسره خبرې وکړم. خو موږ باید دا (اوربند) په چټکۍ سره تر سره کړو . "
د ټرمپ ځانګړی استازي سټیو ویټکوف چې د پنجشنبې په ورځ د اوکراین په اړه خبرو اترو لپاره مسکو ته تللی ویلي، که روسیه د سولې پلان رد کړي دا به "د نړۍ لپاره یوه ډېره مایوسه شېبه" وي.
ټرمپ له هر ډول اوربند وروسته د اوږدې مودې سولې د خبرو اترو په اړه هم وغږېد چې د اوکراین کومه سیمه باید روسیې ته ورکړي.
روسیې د ۲۰۲۲ کال د فبېرورۍ په میاشت کې پر اوکراین په بشپړه توګه یرغل پېل کړ.
تازه اوکراین پدې اونۍ کې د سعودي عربستان په خبرو کې د ۳۰ ورځني اوربند لپاره د متحده ایالاتو وړاندیز سره موافقه وکړه.
د اوکراین ولسمشر په خپلو تازه څرګندونو کې وویل چې د روسیې ولسمشر پوتین اوربند نه غواړي.
تر دې مخکې، پوتین ویلي و، چمتو دی له اوکراین سره د لنډمهاله اوربند موافقه وکړي، خو ټینګار یې وکړ چې دا توافق باید د روسیې د غوښتنو پر بنسټ وي. پوتین وویل: «موږ د اوربند وړاندیز منو، خو دا اوربند باید دایمي سولې ته لار هواره کړي.»
پوتین تر دې وړاندې څو ځله د موقتي اوربند وړاندیزونه رد کړي، هغه وایي تر څو چې ورته تضمین نه وي ورکړل شوی، چې اوکراین به ناټو ته نه ننوځي او روسیه به د اوکراین نیول شوي سیمې بېرته ونه سپاري، اوربند ته به غاړه کېنږدي.

د امریکا د خزانې وزارت په یوه بیان کې ویلي، د پزشکیان حکومت د نفتو پر وزیر محسن پاکنژاد چې د ایران اسلامي جمهوریت د سپاهپاسداران په ګډون د وسلهوالو ډلو د نفتي سرچینو پر میلیاردونو ډالرو د څارنې مسوولیت لري، بندیز لګولی دی.
دغه وزارت د پنجشنبې په ورځ (د مارچ ۱۴مه) په خپل بیان کې ویلي، نوي بندیزونه کولای شي چین ته د ایران د نفتي توکو صادرات چې دغه هېواد پرې ډېره تکیه کوي، صفر ته ورسوي او زیاتوي چې دغه اقدام د متحدهایالاتو د یوې ژمنې په توګه عملي شوی دی.
د متحدهایالاتو د خزانې وزارت د بیان پر بنسټ، محسن پاکنژاد د ایران د نفتي صنعت پورې اړوند ټولو چارو مسوول کس بلل کېږي او په وینا یې، د ایران حکومت له دغه درکه هرکال لسګونه میلیارد ډالر عاید ترلاسه کوي.
په بیان کې راغلي چې د پاکنژاد په مشرۍ، د ایران د نفتو وزارت د سپاهپاسداران ځواک په ګډون یو شمېر نورو وسلهوالو ډلو ته په میلیاردونو ډالر تېل ځانګړي کړي دي.
همداراز، یاد وزارت د چین او هند اړوند پر یو شمېر سوداګریزو شرکتونو چې بېړۍ یې له ایران څخه چین ته نفتي توکي لېږدوي، بندیز لګولی دی.
د امریکا د خزانې وزیر سکاټ بېسنټ، د اسلامي جمهوریت لپاره د نفتو عوایدو ارزښت ته په اشارې وویل: «د ایران حکومت د خپلو محدودو او ستونزمنو ګټو د خونديکېدو لپاره د نفتو له پراخو عوایدو څخه د ایران خلکو ته د زیان رسونې په بیه کار اخلي.»
د متحدهایالاتو خزانې وزارت د بیان له مخې، دا اقدام د ایران د تېلو او پټروشیمي سکټورونو د نښهکولو اجراییوي فرمان سره سم شوی او د ۲۰۲۵ کال د فېبرورۍ په ۴مه د ولسمشرۍ دفتر د یادښت له خپریدو راپدېخوا د ایران د نفتو پر پلور د بندیزونو درېیم پړاو بلل کېږي.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین ویلي، چمتو دی له اوکراین سره د لنډمهاله اوربند موافقه وکړي، خو ټینګار یې وکړ چې دا توافق باید د روسیې د غوښتنو پر بنسټ وي. پوتین وویل: «موږ د اوربند وړاندیز منو، خو دا اوربند باید دایمي سولې ته لار هواره کړي.»
نوموړي دا څرګندونې د پنجشنبې په ورځ (د کب ۲۳مه) د بلاروس له ولسمشر الکساندر لوکاشینکو سره په یوه ګډه خبري کنفرانس کې وکړې او ټینګار یې وکړ چې داسې سوله باید د شخړې «اصلي رېښې» حل کړي.
پوتین تر دې وړاندې څو ځله د موقتي اوربند وړاندیزونه رد کړي، تر څو چې ورته تضمین نه وي ورکړل شوی، چې اوکراین به ناټو ته نه ننوځي او روسیه به د اوکراین نیول شوي سیمې بېرته ونه سپاري.
روسي ځواکونو درې کاله جګړې راهیسې، د اوکراین شاوخوا پنځمه برخه خاوره تر کنټرول لاندې لري. د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي چې غواړي دا جګړه پای ته ورسوي.
ټرمپ د چهارشنبې په ورځ په سپینه ماڼۍ کې وویل، هیله لري چې کریملین د امریکا د ۳۰ ورځني اوربند وړاندیز ومني، هغه وړاندیز چې اوکراین یې هم ملاتړ کړی دی.
پوتین د جګړې د پای ته رسولو لپاره د ټرمپ له هڅو مننه وکړه.
نوموړي وویل، ښایي د سولې د موافقې په اړه له ټرمپ سره خبرې وکړي. پوتین وویل: «موږ له سولهییزو لارو د دې شخړې د پای ته رسولو نظر ته درناوی لرو.»
هغه زیاته کړه چې لا هم «جدي پوښتنې» موجودې دي، لکه د اوربند د تطبیق څرنګوالی او دا چې څوک به پرې نظارت کوي.
ورته مهال د ټرمپ ځانګړی استازی ستیو ویتکاف د پنجشنبې په ورځ مسکو ته ورسېد، ترڅو د دې موضوع په اړه خبرې وکړي. روسیې چارواکو هم ویلي چې د امریکا د ملي امنیت سلاکار، مایک والتز، د چهارشنبې په ورځ د اوربند د وړاندیز جزییات وړاندې کړل او روسیه د خبرو لپاره چمتو ده.
