د ایران په قشم ټاپو کې پولیسو ۳۰۰ افغانان نیولي
د ایران د قشم ښار د نوي امنیه قوماندان له معرفي کېدو سره هممهاله په دغه ښار کې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې ۳۰۰ تنه افغان کډوال نیول شوي دي.
د ایران د قشم ښار د نوي امنیه قوماندان له معرفي کېدو سره هممهاله په دغه ښار کې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې ۳۰۰ تنه افغان کډوال نیول شوي دي.
د قشم د پولیسو د عامه اړیکو د رپوټ له مخې، دا عملیات د بهرنیو اتباعو د غیرقانوني داخلېدو او اقامت پر ضد ترسره شول، چې د پولیسو د پراخو هڅو، د خلکو د همکارۍ او د قضايي ارګانونو د ملاتړ په مرسته عملي شول.
یادې ادارې ویلي، چې دا کسان یا له قانوني اسنادو پرته ایران ته داخل شوي وو او یا ناقانونه اوسېدل، چې د قشم په بېلابېلو سیمو کې د پولیسو له خوا پېژندل شوي او نیول شوي دي.
رپوټ وايي، چې یاد کسان به د قانوني مراحلو له بشپړولو وروسته خپلو اصلي هېوادونو ته واستول شي.
د قشم پولیسو له خلکو غوښتي، چې که د بهرنیو وګړو مشکوک فعالیت یا اقامت وویني، ژر تر ژره دې پولیسو او د عامه امنیت او استخباراتو مرکز ته رپوټ ورکړي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره د امیرخان متقي له قوله ویلي، چې د ترهګرو ډلو له نوملړه د دغې ډلې د ایستلو په پرېکړې سره د دواړو هېوادونو ترمنځ د سیاسي او اقتصادي همکاریو پر وړاندې یواځینی پاتې خنډ هم له منځه ولاړ.
په خبرپانه کې لیکل شوي، چې په افغانستان کې د روسیې سفیر دیمییتري ژیرنوف د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي سره په لیدنه کې د روسیې د سترې محکمې هغه پرېکړه ابلاغ کړه، چې له مخې یې د ممنوعه ډلو له نوملړه د طالبانو نوم ایستل شوی.
د روسیې سفیر د یاد هېواد د سترې محکمې دغه پرېکړه د دواړو هېوادو ترمنځ په اقتصادي او سیاسي برخه کې د اړېکو د پرمختګ لپاره یوه تاریخي پرېکړه بللې ده.
د بهرنیو چارو وزارت په خبرپاڼه کې ویل شوي، چې امیرخان متقي د روسیې د دغه ګام ستاینه کړې او د روسیې د سترې محکمې پرېکړه یې د دواړو هېوادونو ترمنځ د اړېکو په برخه کې د پام وړ پرمختګ بللی دی.
امیرخان متقي ویلي، چې د روسیې سترې محکمې په دې پرېکړې سره د دواړو هېوادونو ترمنځ د لا زیاتو سیاسي او اقتصادي همکاریو مخ ته یواځینی پاتې خنډ هم له منځه لاړ.
د روسیې سترې محکمې د پنجشنبې په ورځ د دغه هېواد د لوی څارنوال د غوښتنې پر اساس د طالبانو پر فعالیتونو د بندیز موقتي تعلیق اعلان کړ.
د انټرفاکس د رپوټ له مخې قاضي اولېګ نېفېدوف وویل، « د طالبانو تحریک پر فعالیتونو بندیز دې وځنډول شي، چې د روسیې د فدرالي قانون له مخې د ترهګرو سازمانونو په متحد فدرالي لیست کې شامل دي».
د دې پرېکړې له نافذېدو سره تمه ده چې طالبان به د روسیې له رسمي تور نوملړه وایستل شي.
د ایران او افغانستان د ګډې خونې مشر محمود سیادت وايي، چې په وروستيو کلونو کې چینایان او ازبکان په قوي ډول د افغانستان بازار ته داخل شوي دي. نوموړي د اندېښنې په ښودلو زياته کړې، چې که ایران جدي اقدام ونه کړي په دوو کلونو کې به له افغان مارکېټونو ایراني محصولات ورک شي.
د ایران ایرنا اژانس د پنجشنبې په ورځ په یو خبر کې ویلي، چې په مشهد کې د دولتي او خصوصي سکتور په ۱۳۰مه غونډه کې چارواکو او سوداګرو د ایران د سوداګریزو محصولاتو ، د افغانستان په بازار کې د خپل ګډون او باور پر زیاتوالي او د صادراتو د تضمين صندوق د رول پر پياوړتيا خبرې کړې.
د ایران او افغانستان د ګډې خونې رییس محمود سیادت په دې ناسته کې ویلي، چې په افغانستان کې شرایطو ته په پام باید د بانکي سیسټم پر ځای له صرافيو سره کار وشي.
نوموړي ټينګار کړی، چې که په افغان سوداګريز بازار کې ایراني محصولاتو ته پام ونه شي نو له دې بازارونو به ورک شي.
هغه ويلي: «په وروستیو کلونو کې چینایان او ازبکان په قوي ډول د افغانستان بازار ته داخل شوي او که موږ جدي اقدام ونه کړو، نو په راتلونکو دوو کلونو کې به ډېر ایراني محصولات له دې بازاره ووځي.»
د ایران د سوداګرۍ خونې مرستیال محمدحسین روشنک وویل، چې د افغانستان په څېر هېوادونو سره باید د صادراتو د تضمین صندق باور زيات او شفافیت رامنځ ته شي.
هغه ويلي: «په اوس وخت کې افغانستان ته صادرات له ګڼو خنډونو سره مخ دي، حال دا چې د صادراتو د تضمین صندوق اصلي ماموریت باید د همداسې مهمو بازارونو ملاتړ وي.»
په دې ناسته کې د خراسان رضوي والي له افغانستان سره د اقتصادي او سوداګریزو همکاريو پر پراخوالي ټينګار کړی.
اقتصادي شنونکي سوداګري د تهران-کابل د اوسنیو اړیکو بنسټ ګڼي.
د دواړو هېوادونو سوداګریزه کچه په ۲۰۲۴ کال کې ۳.۲ میلیارد ډالرو ته ورسېده، چې د ورته تیر کال په پرتله ۸۴سلنه زیاتوالی ښيي.
ایران افغانستان ته د تیلو محصولات، ودانیز توکي، کرنیز محصولات او ماشین الات صادروي.
د ایران حکومت هم د نورو هېوادونو په څېر طالبان په رسمیت نه پیژني، خو له دې ډلې سره ډیپلوماټیکې او اقتصادي اړیکې لري او په تهران کې یې د افغانستان سفارت هم طالبانو ته سپارلی دی.
د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت وايي، چې د پاکستان له زندانونو ۵۰ تنه افغان بندیان خوشي شوي دي. یاد وزارت ویلي، چې دغه افغانان بېرته افغانستان ته راستانه کړل شوي دي.
د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې تېره ورځ ۵۰ افغان بندیان چې د پاکستان په په بېلابېلو زندانونو کې بندي وو، راخوشې شوي او د کندهار د سپین بولدک له لارې افغانستان ته راستانه شوي.
په خبرپاڼه کې د دغو افغانانو د بند موده له یوې ورځې څخه تر پنځو ورځو ښودل شوې.
پاکستان له تېرو دریو میاشتو راهیسې په دغه هېواد کې د مېشتو افغانانو د نیولو او په جبري توګه د بېرته ستنولو پروسه پیل کړې او نږدې هره ورځ سلګونه افغانان په زور بېرته افغانستان ته ستنوي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمېشنرۍ تېره ورځ خبر ورکړی، چې په تېرو دوو اونیو کې له پاکستان څخه نږدې ۶۰ زره افغان کډوال په جبري توګه بېرته افغانستان ته ستانه کړای شوي دي.
د ملګرو ملتونو د راپور له مخې، د پاکستان حکومت د ۲۰۲۳ کال له سپټمبر میاشتې څخه تردې مهاله له ۸۶۰ زرو ډیر افغانان بېرته افغانستان ته ستانه کړي او دا لړۍ لا هم دوام لري.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضياء احمد وايي، چې امیر خان متقي د ټلیفون له لارې په بهرنیو چارو کې د قطر د دولت وزیر محمد بن عبدالعزیز سره د اړیکو او همکاریو پر پراختيا خبرې کړې دي. ضياء احمد زياتوي، چې په خبرو کې دوحې ته د متقي د سفر په اړه هم بحث شوی.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت مرستيال ویاند حافظ ضياء احمد د پنجشنبې په ورځ ویلي، چې اميرخان متقي په بهرنيو چارو کې د قطر د دولت وزير محمد بن عبدالعزیز سره د دواړو هېوادونو ترمنځ د دیپلوماتیکو اړیکو د پراختیا په اړه خبرې کړې دي.
هغه ویلي، چې په دې خبرو کې « د همکاریو پر پراخوالي او په نږدې راتلونکي کې دوحې ته د دوی د بهرنيو چارو وزير د سفر په اړه هم خبرې وشوې.»
قطر یو له هغو هېوادونو دی، چې په وروستیو کلونو کې یې د افغانستان د سولې په بهیر کې د بشري مرستو او منځګړیتوب په برخه کې فعال رول لوبولی او په کابل کې یې خپل سفارت فعال ساتلی دی.
د افغانستان اړوند ډېری ناستې په دوحه کې تر سره کيږي او یو شمېر طالب چارواکي هم په دوامداره توګه دغه هېواد ته سفرونه او له بهرنیانو سره ليدنې کوي.
د روسیې سترې محکمې د پنجشنبې په ورځ د مسکو له تور نوملړه د طالبانو له نوم اېستلو سره موافقه وکړه. د روسیې ار بي ټلویزیون رپوټ ورکړ چې د تړلو دروازو ترشا په دې غونډه کې د طالبانو یوه استازي هم ګډون کړی و، خو ددغه استازي نوم تر دې دمه نه دی په ډاګه شوی.
د روسیې سترې محکمې د دغه هېواد د لوی څارنوال د غوښتنې پر اساس، د طالبانو پر فعالیتونو د بندیز موقتي تعلیق اعلان کړ.
د انټرفاکس د رپوټ له مخې قاضي اولېګ نېفېدوف وویل، « د طالبانو تحریک پر فعالیتونو بندیز دې وځنډول شي، چې د روسیې د فدرالي قانون له مخې د ترهګرو سازمانونو په متحد فدرالي لیست کې شامل دي».
د دې پرېکړې له نافذېدو سره تمه ده چې طالبان به د روسیې له رسمي تور نوملړه وایستل شي.
قاضي زیاته کړه: « دغه پرېکړه باید سمدستي عملي شي».
پر طالبانو د روسیې بندیز په ۲۰۰۳ کال کې لګول شوی و.
دغه پرېکړه د روسیې د لوی څارنوال ایګور کراسنو له خوا د استیناف غوښتنې وړاندیز په پایله کې کېږي. دا وړاندیز د ۲۰۲۵ کال د مارچ په ۳۱مه شوی و.
دا استیناف د طالبانو له حکومت سره د ډیپلوماتیکو اړیکو د پیاوړتیا په موخه شوی.
د روسیې د سترې محکمې چارواکو ویلي، چې دا قضیه د روسیې د فدرالي قانون له مخې پر مخ وړل کېده او هدف یې دا و چې که کومې ترهګرې ډلې خپل هغه فعالیتونه درولي وي، چې د ترهګرۍ تبلیغ، توجیه یا ملاتړ پکې وي، نو پر هغې لګیدلی بندیز به د محکمې په پرېکړه د لنډ وخت لپاره وځنډول شي.
د تېر کال په دسمبر کې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین یو قانون لاسلیک کړ، چې له مخې یې طالبان له هغه فدرالي لیست څخه ایستل کېدای شي، چې ترهګرې ډلې پکې ثبت دي.
شنونکي په دې باور دي، چې دا پریکړه به له قانوني اړخه دې ته لاره هواره کړي چې مسکو له طالبانو سره ډیپلوماتیکې اړیکې لا پیاوړې کړي.
مسکو له ۲۰۲۱ کال راهیسې، چې طالبان یو ځل بیا په افغانستان واک ته رسیدلي، له دې ډلې سره اړیکې زیاتې کړې دي.
تر دې وړاندې د ۲۰۲۴ کال په مې میاشت کې د روسیې بهرنیو چارو وزارت او عدلیې وزارت ددغه هېواد ولسمشر ته یو رسمي وړاندیز کړی و، چې طالبان دې له تور لیسته وایستل شي. خو تر هغه وخته کوم قانوني میکانیزم نه و، چې له مخې یې یو سازمان د ترهګرو ډلو له نوملړه لرې شي. دا امکان هغه وخت برابر شو، چې «له ترهګرۍ سره د مبارزې» په قانون کې تعدیلات راغلل.
روسیې طالبان له نورو ۱۴ ډلو سره یو ځای په ۲۰۰۳ کال کې د ترهګرو ډلو په لېست کې شامل کړي وو.