طالبان: له پاکستان او ایران څخه په یوه ورځ نږدې څلور زره کډوال راستانه شوي

د کډوالو ستونزو ته د طالبانو د رسېدنې عالي کمېسیون وايي، چې تېره ورځ د تورخم، سپین بولدک، بهرامچې، اسلام کلا او ورېښمو پله له لارې ۳۹۱۰ افغان کډوالو هېواد ته راستانه شوي دي.

د کډوالو ستونزو ته د طالبانو د رسېدنې عالي کمېسیون وايي، چې تېره ورځ د تورخم، سپین بولدک، بهرامچې، اسلام کلا او ورېښمو پله له لارې ۳۹۱۰ افغان کډوالو هېواد ته راستانه شوي دي.
د یاد کمېسیون د معلوماتو له مخې، ۱۰۸ کسان د هلمند د بهرامچې، ۱۲۰۱ کسان د سپین بولدک او ۹۰۰ نور د تورخم له لارې له پاکستان نه راستانه شوي او همدارنګه ۱۰۴۲ کسان د اسلام کلا او ۶۵۹ نور د نیمروز د ورېښمو له لارې له ایران څخه راستانه شوي دي.
د کډوالو ستوزنو ته د طالبانو د رسېدنې عالي کمېسیون وايي، چې د تازه راستانه شویو کډوالو له ډلې یې یو شمېر یې په لنډمهاله پنډغالو کې ځای پرځای کړي او ځیني یې خپلو اصلو مېنو ته لیږلي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د سره صلیب نړۍوالې کمېټې خپل وروستې راپور کې ویلي، چې یوازې د اپریل میاشت کې، شاوخوا ۱۴۵،۰۰۰ افغان کډوال له پاکستان څخه اېستل شوي، چې د فېبرورۍ پرتله اته برابره زیات دي.
دغه کمېټه زیاتوي، چې له پاکستان او ایران څخه ډېری راستنېدونکي کډوال له سخت حالت سره مخ دي او ان ځینې وختونه څلور کورنۍ د یوې خیمې لاندې ژوند کوي.


په پاکستان کې د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ ویاند قیصر افریدي افغانستان انټرنشنل- پښتو ته ویلي، چې د پاکستان له لوري د پنجشنبې په ورځ د (غوایي ۱۸مه) د تورخم له لارې «۹۴۹ افغان کډوال» اېستلي دي.
د هغه په خبره، دغو کسانو کې «۵۳۲ افغان کډوالو» د اې سي سي کارتونه لرل او پاتې «۴۱۷» بې اسناده کډوال وو.
دغه کسان د پنجاب په ګډون په پښتونخوا ایالت کې د پولیسو له لوري نیول شوي وو.
هم مهاله سرچینو افغانستان انټرنشنل ته زیاته کړې، چې د کډوالو د اېستل کیدو بهیر له یوې اوونۍ راهیسې پڅ شوی دی.
سره له دې چې د هند او پاکستان ترمنځ شخړې په اوج کې دي، دوه ورځې دمخه پولیسو د اسلام اباد په «بي ۱۷ ښارګوټي» کې نږدې پنځوس تنه ونیول.
په نیول شویو کسانو کې ماشومان او ښځې هم شاملې وې.
پاکستان د اپرېل له لومړۍ نېټې څخه د کډوالو د اېستل کیدو دویمه لړۍ پیل کړې چې تر دې دمه یې «۱۴۶زره افغانان» پر ډیورنډ کرښه اړولي دي.
د ملګرو ملتونو، کډوالو ملاتړ سازمانو او ان طالبانو له لوري له پاکستان نه غوښتنې وشوې چې د افغان کډوالو د اېستل کیدو بهیر دې ودروي او په باعزته توګه دې یې د ستنیدو اسانتیاوې برابرې کړي.
خو پاکستان دغو غوښتنو ته چندان پام ونکړ او دا لړۍ یې ګړندۍ وساتله.
په پاکستان تر دوه میلونه ډېر افغان کډوال مېشت دي چې ډېری یې د ملګرو ملتونو د کډوالۍ سازمان څخه ثبت شوي کارتونه لري، خو هغوی ته هم خبرداری ورکړل شوی، څو د جون میاشتې تر پایه له دغه هېواده ووځي.
بلخوا ایران هم د افغان کډوالو د ځورولو او اېستلو لړۍ روانه ساتلې ده.
ایراني چارواکو خبر ورکړی، چې په نږدې راتلونکي کې به د سلګونه زره افغان کډوالو د اېستل کیدو بهیر پیل کړي او وېره شته چې د دغو کډوالو په ستنیدو سره به د طالبانو تر واک لاندې افغانستان کې بشري ناورین لا پسې ډېر شي.
دغه افغانان داسې مهال له ګاونډیو هېوادونو څخه ستنېږي چې په هېواد کې د لوږې او بې روزګارۍ کچه تر بل هر وخته ډېره شوې ده.
د یونسیار چارواکو اندېښنه ښودلې، چې تازه ستانه شوي کډوال به هم له دغه ناورین څخه خوندي پاتې نه شي او د نجونو په ګډون به ښځې هم د طالبانو له سختو بندیزونو سره مخې شي.

له اسلام اباد څخه سرچینو افغانستان انټرنشنل ته خبر ورکړی، چې نن سهار یې یو وار بیا د پولیسو په تالاشۍ پیل کړ. د اسلام اباد بي ۱۷ ښارګوټي اوسېدونکي وایي، چې پولیسو نن له دغه ښارګوټي د ښځو او ماشومانو په ګډون شاوخوا ۵۰ تنه افغانان ونیول.
دغه سرچېنه چې نه غواړي نوم یې واخیستل شي وایي، پولیس شاوخوا څلور ساعته کور په کور ګرځېدل او هغه افغانان چې تازه یې د ویزو موده ختمه شوې وه ونیول.
سرچینې وایي، له دغو پولیسو سره چې ډېری یې په شخصي جامو کې ګرځېدل ښځینه پولیسې هم وې.
دغه کډوال وایي، دوی د ویزو د تمدیدۍ قانوني اسناد هم لرل؛ خو بیا هم ونیول شول.
له هغه وروسته چې په پاکستان کې د ویزو موده یوې میاشتې ته راکمه شوه؛ افغان کډوال له سختو ننګونو سره مخ دي.
د ویزو لوړ لګښتونه او د تمدیدۍ اوږد انتظار د دې لامل کېږي، چې پولیس دوی ونیسي او په جبري توګه یې افغانستان ته ستانه کړي.
دغه کډوال چې تر ډېره لوېدیځو هېوادونو ته د ویزو په تمه دي وایي، پولیس د دغه کډوالو چې تازه یې ویزې ختمېږي؛ کره راپور لري او څنګه چې د ویزو موده ختمه شي، ور وروټکوي.
ځیني کډوال بیا د پاکستاني پولیسو له بډې اخیستنې هم سر ټکوي او وایي، چې د پاکستان پولیس تر ډېره دغه نیول شوي کډوال د بډو په بدل کې هم خوشې کوي او یو څه موده وروسته چې ویزه یې وځنډېږي بیاځلي د دوی لهخوا نیول کېږي.
دغه کډوال چې افغانستان ته په ستنېدو سره یې ژوند له ګواښ سره مخ دی؛ له دغه هېواده د اېستل کېدو له وېرې اړ اېستل کېږي، چې پولیسو ته بډې ورکړي.

د خېرپښتونخوا د کورنیو او قبایلي چارو ادارې د وروستي راپور لهمخې، یوازې نن (دوشنبه) ۸۹۴افغان کډوال د دغه ایالت له لارې افغانستان ته ستانه شوي دي. په دغه شمېره کې ۸۶۷ په خپله خوښه او ۲۷ نور په جبري توګه اېستل شوي دي.
د دې کسانو په منځ کې ۴۳۰د اېسيسي کارټلرونکي دي.
د تورخم پوله د کډوالو لپاره د تېرېدو اصلي ټکی بلل کېږي او یوازې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې ۸۶۶ افغان کډوال د دې پولې له لارې افغانستان ته ستانه شوي دي.
همداراز ۴۲۲ افغان کډوال له لنډي کوتل او ۶۸ کسان له پېښور ښاره افغانستان ته تللي دي. له خېبرپښتونخوا د افغانانو د اېستلو بهیر د دغه ایالت حکومت تر څارنې لاندې دوام لري.
راپور ښيي، چې د کډوالو د اېستلو بهیر له پیل راهیسې تر پنځه لکو او ۳۳زرو ډېرافغان کډوال د دغه ایالت له لارې افغانستان ته ستانه شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې په پاکستان کې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ ویاند قیصر افریدي افغانستان انټرنشنل- پښتو ته ویلي، په تېره اپرېل میاشت کې ۱۴۴ زره افغان کډوال له پاکستانه اېستل شوي دي.
په داسې حال کې چې ګڼو نړۍوالو بنسټونو له پاکستانه غوښتي، چې د افغان کډوالو ناوړه او جبري اېستل ودروي، دغه هېواد ورځ تر بلې د افغانانو د اېستلو بهیر ته زور ورکوي.
شاوخوا یوه میاشت مخکې د بښنې نړۍوال سازمان د پاکستان پر حکومت غږ کړی و، چې د افغان کډوالو د اېستلو له پرېکړې سملاسي تېر شي او د نړۍوالو انساني حقونو له قانون سره سم اصلاحي ګامونه پورته کړي.
دغه سازمان ویلي، پاکستان د ناقانونه بهرنیانو په نوم تر اته سوه زرو ډېرو افغانانو اېستلو دویم پړاو پیل کړی، چې افغانستان ته په ستنېدو له ګواښ سره مخ کېږي.

په پاکستان کې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ ویاند قیصر افریدي افغانستان انټرنشنل- پښتو ته ویلي، چې په تېره اپرېل میاشت کې ۱۴۴زره افغان کډوال له پاکستانه اېستل شوي دي.
هغه د (غویي ۱۵مه) وویل، چې په دغو اېستل شویو کسانو کې بې اسناده افغان کډوال او د «اې سي سي » کارت لرونکي شامل دي.
نوموړي زیاته کړې، چې نن دوشنبه هم د تورخم له لارې څه باندې ۹۰۰ افغان کډوال له پاکستانه اېستل شوي دي.
دغه افغانان د پنجاب په ګډون د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې نیول شوي وو.
که څه هم د ملګرو ملتونو په ګډون د کډوالو یو شمېر ملاتړو سازمانونو له پاکستانه غوښتي، چې د افغان کډوالو د اېستل کېدو روانه لړۍ دې ودروي؛ خو یاد هېواد دې غوښتنو ته چندان پام نه دی کړی.
طالبانو اسلام اباد ته د پلاويو استولو تر څنګ کابل ته د یاد هېواد د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار د سفر پر مهال هم د کډوالو د اېستل کېدو د بهیر درولو غوښتنې کړې وې.
په پاکستان کې یو شمېر سیاستوالو هم پر دې بهیر نیوکې کړې دي او د کویټې په ګډون په یو شمېر ښارونو کې د افغانانو د اېستل کېدو پر ضد لاریونونه هم شوي دي.
هممهاله د ملګرو ملتونو سازمانونو اندېښنه څرګنده کړې، چې هېواد ته ستنېدونکي افغانان د بې روزګارۍ تر څنګ د سرپناه له نشتوالي سره مخ کېږي.
یونسیار پر نړۍوالې ټولنې او مرستندویه ټولنې غږ کړی، چې د اېستل کېدونکو افغانانو سره د لاسنېوي لپاره دې لازمې مرستې وشي.
طالبانو هم ورته غوښتنې کړې دي او کډوالو ته د ښارګوټو د جوړولو په برخه کې یې له ځینو هېوادونو مرستې هم غوښتې دي.
همدا راز پاکستان د ملګرو ملتونو د کارتونو لرونکو (POR) ته هم خبرداری ورکړی، که د جون میاشتې تر پایه پورې له دغه هېواده ونه وځي؛ نو په زور به یې اېستلو ته اړ کړي.
هممهاله له ایران څخه هم د افغانانو د اېستل کېدو څپې روانې دي او اندېښنې شته، چې دغه لړۍ به لا نوره هم ګړندۍ شي.
افغانستان ته ډېری ستنېدونکي کډوال په هېواد کې د ناڅرګند راتلونکي، اقتصادي بې ثباتۍ او د روزګارونو له نشتوالي څخه وېره لري.

د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنیدونکو چارو وزارت په یوې خبرپاڼه کې ویلي، چې د اسلامي همکاریو سازمان سفیر محمد سعید العیاش له مولوي کبیر سره په ناسته کې د پاکستان په ګډون له ګاونډیو هېوادونو څخه د افغان کډوالو پر جبري اېستل کېدو خواشیني څرګنده کړې.
په خبرپاڼه کې راغلي، چې د طالبانو وزیر له یاد سازمان څخه بېرته راستنېدونکو سره د مرستو غوښتنه کړې او د سرپناه وو د چمتووالي په موخه یې د ښار ګوټو جوړول مهم بللي دي.