ملګري ملتونه: د کابل له له هرو پنځو څخه څلور اوسېدونکي په غیررسمي سیمو کې اوسېږي

د ملګرو ملتونو د انساني استوګنځایونو پروګرام ادارې یکشبنه (زمری ۱۲مه) په یوه بیان کې ویلي چې د کابل له هرو پنځو اوسېدونکو څخه څلور یې په غیررسمي سیمو کې ژوند کوي.

د ملګرو ملتونو د انساني استوګنځایونو پروګرام ادارې یکشبنه (زمری ۱۲مه) په یوه بیان کې ویلي چې د کابل له هرو پنځو اوسېدونکو څخه څلور یې په غیررسمي سیمو کې ژوند کوي.
په بیان کې ویل شوي چې د افغانستان د ښاري خلکو ۴۰ سلنه یې په کابل ښار کې ژوند کوي. د بیان لهمخې، دا خلک د طبيعي پېښو پر وړاندې دومره مقاومت نهلري او ژر زیان ورته رسېږي.
دغې ادارې زیاته کړې: «دوی ته د اقلیمي بدلون له امله هم ډېر زیان رسېږي او بېړنیو اقداماتو ته اړتیا لري.»

د طالبانو عدلیې وزارت اعلان کړی چې د دغې ډلې یوې ځانګړې محکمې د ځمکو قضیو ته د رسېدنې په لړ کې د په میدان وردګ ولایت کې د «شهر نو» په نوم د یوه ښارګوټي ۸۸۵ جریبه ځمکه دولتي اعلان کړې ده. د طالبانو په وینا، دا ځمکه د همدې ولایت په مرکز کې پرته ده.
د یاد وزارت په خبرپانه کې یکشنبه (زمري ۱۲مه) راغلي چې د دغې ډلې د ځمکو د غصب څخه د مخنیوي او غصبشویو ځمکو د استرداد قانون د ۱۷مې مادې له مخې یاده پرېکړه شوې ده. طالبانو ویلي، د دوی ځمکو غصب مخنیوي کمېسیون مسوولیت لري چې له زورواکو او غاصبینو څخه دولتي ځمکې وژغوري.
پر کابل واکمنه ډله زیاتوي، د هېواد په څلورو ولایتونو کې یې یاد کمېسیون فعالیت او تخنیکي پلاوي یې په بېلابېلو سیمو کې د ځمکو د تشخیص مسوولیتونه لري. طالبانو تر دې مخکې په کابل کې هم د یو شمېر ښارګوټو ځمکې دولتي اعلان کړې وې چې یو یې هم په دې وروستیو کې د پغمان سیمې اړوند د ملا عزت ښارګوټی و.
طالبان داسې مهال د ځمکو د غصب مخنیوي په تړاو ادعاوې کوي چې اندېښنې شته د همدې ډلې اړوند سیمهییزو قوماندانانو په بېلابېلو ولایتونو کې دولتي او نادولتي ځمکې په زوره نیولي او ان ځینو په کې ودانۍ او باغونه هم جوړ کړي دي. د مخکېني جمهوري نظام پر مهال هم لوړ پوړي دولتي چارواکي، سیمهییز زورواکي او ان د ملي شورا غړي د ځمکو په غصب کې ښکېل وو.
باورونه دا دي چې افغانستان کې دولتي ځمکې په خورا تخنیکي او سېسټماټیک ډول غصب شوي او دا لړۍ د طالبانو په اوسنۍ واکمنۍ کې هم په مختلفو ډولونو روانه ده. په یو شمېر ولایتونو کې د طالبانو له لوري د ښارګوټو له دولتي کېدو وروسته خلک شکایتونه کوي چې تر اوسه هم ورته بدیلونه نه دي وړاندې شوي او باید د دوی د ملکیتونو برخلیک معلوم شي.

طالبان وايي چې د نورستان ۸ کیلوګرامه ګرانبیه او نیمه ګرانبیه ډبرې یې پلورلي دي. د دې ډبرو ارزښت پنځه مېلیونه افغانۍ ښودل شوی دی.
د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر خبري اژانس یکشنبه (زمري ۱۲مه) د نورستان د کانونو او پټرولیم رییس مولوي سیدالرحیم عمیر په حواله راپور ورکړی چې د دغه ولایت د مرکز پارون له بېلابېلو کانونو څخه ترلاسه شوي ډبرې د ازادې سيالۍ له لارې داوطلبۍ ته وړاندې شوي.
په راپور کې راغلي چې په دې ډبرو کې کونزایټ، بیروج او کمرین شاملې دي.

د کډوالو ستونزو ته د طالبانو د رسېدنې کمېسیون وايي چې پرون (شنبه، زمري ۱۱مه) له ایران او پاکستانه څه باندې څلور زره کسان افغانستان راستانه شوي دي.
د طالبانو د ویاند مرستیال احمدالله فطرت نن (یکشنبه، مري ۱۲مه) د کډوالو ستونزو ته د رسېدنې کمېسیون د ورځني راپور په خپرولو سره ویلي چې له راستانه شویو کسانو سره مرستې هم شوي دي.
په راپور کې همدا راز راغلي چې ستانه شوي ټول کسان په زور له یادو هېوادونو اېستل شوي دي.
د ملګرو ملتونو، نړۍوالې ټولنې او د طالبانو له پرلهپسې غوښتونو سره سره ایران او پاکستان افغانستان د کډوالو د ستنولو لړۍ جاري ساتلې ده.

د خوړو نړۍوال پروګرام (WFP) وایي، افغانستان د هغو هېوادنو په کتار کې دی چې د لوږې له جدي ناورین سره مخامخ دی. د دغه بنسټ په خبره، په افغانستان کې له هرو پنځو کسانو یو یې په دې نه پوهېږي چې خواړه به له کوم درکه پیدا کوي.
د خوړو نړۍوال پروګرام د افغانستان دفتر زباته کړې چې دغه وضعیت د اوږدو جګړو، اقتصادي کړکېچ، فقر، بېوزلۍ، وچکالۍ او ناببره طبیعي افتونو له کبله رامنځته شوی دی.
د یاد پروګرام د معلوماتو له مخې، په ۲۰۲۵ کال کې درې نیم مېلیونه ماشومان چې عمرونه یې له پنځو کلونو کم دي، له خوار ځواکۍ سره مخامخ دي چې دا د تېرکال پرتله د پام وړ زیاتوالی ښیي.
ورته مهال، ډبیلو اف پي ویلي چې څه باندې یو مېلیون طي خواره ماشومان او مېندۍ له خوارځواکۍ کړېږي چې باید له ځنډ پرته یې لاسنیوی وشي.
د خوړو نړۍوال پروګرام ویلي چې په افغانستان د بېلابېلو کړکیچونو ډېری زیان افغان کمکیو ماشومانو او ښځو ته رسېږي، نو له همدې کبله له دوی سره مرستې یې په لومړیتوب کې دي.

د افغانستان مخکېني جمهوري نظام د کورنیو چارو وزارت د جنایي جرمونو پر وړاندې د مبارزې پخواني رییس د امریکا په کلفرونیا ایالت کې تازه نیول شوی بم د طالبانو له هغې سره ورته بللی دی. د هغه په وینا، د طالبانو غړي د دغه ډول بمونو جوړېدو کې مهارت لري.
بسم الله تابان پر خپله اېکس پاڼه لیکلي، دا ماین د امریکا د امنیتي ځواکونو لهخوا کشف او شنډ شوی دی. نوموړي چې له طالبانو سره د مبارزې او بمشنډونې په برخه کې څو کلنه تجربه لري، ټینګار کړی چې د بم جوړښت، بستهبندي او پهکې کارول شوي توکي کټ مټ د طالبانو هغو سره ورته دي.
نوموړي پخواني افغان چارواکي زیاته کړې: «طالبانو به دا ډول بمونه په ښاري ترهګریزو بریدونو کې کارول، چې هدف یې د انسانانو ګڼهګوڼه وه. دا بمونه اکثراً د پرلهپسې بریدونو لپاره جوړېدل چې دوه یا درې چاودنې به په یوه ځای کې، د لنډ وخت په واټن کې ترسره کېدې».
هغه همداراز یو شمېر مشخصې پېښې یادې کړي چې پکې له ورته بمونو څخه کار اخیستل شوی و. نوموړي ویلي د کابل په لوېدیځه برخه کې پر سیدالشهدا ښوونځي برید، د دهمزنګ په څلور لارې کې د روښنايې غورځنګ پر عدالت غوښتونکو برید او د افغان فعال سالم ایزدیار د جنازې پر مراسمو کې کارول شوي بمي توکي امریکا کې د نیول شوي بم سره ورته ښدول شوي دي.
تابان یوه پوښتنه او امنیتي اندېښنه هم مطرح کړې ده، هغه لیکلي: «د طالبانو بمجوړونکي انجنیران چې کله کله د داعش خراسان تر نوم لاندې هم یادېږي،څنګه توانېدلي چې ځان امریکا ته ورسوي؟»
نوموړي خبرداری ورکړی چې نړۍواله ټولنه باید د افراطیت او ترهګرۍ د زیاتېدونکي ګواښ پر وړاندې چوپه پاتې نه شي، ځکه دا چاره د تېرو تېروتنو تکرار دی.
د امریکایي فاکس نیوز د راپور لهمخې، د اګسټ په لومړۍ نېټه د کلفرونیا ایالت د سمندر پر غاړه د یو کور په ګودام کې ګډو امنیتي ادارو دغه چاودېدونکي توکي موندلي او یو شمېر وګړي هم په دغه پېښه کې د لاس لرلو په تور نیول شوي دي.
دغه رسنۍ زیاته کړې چې په دې تړاو یې نیول شوي کس څخه په څېړنو کې په ډاګه شوی چې د داعش-خراسان وسلهوالې ډلې غړی دی او ورسره اړیکې هم لري.
