د اسراییل لومړي وزیر ویلي، چې تل ابیب غواړي ټوله غزه تر خپل واک لاندې راولي. نوموړي د پنجشنبې په ورځ له فاکس نیوز سره په مرکه کې وویل، چې نه غواړي داسیمه وساتي، بلکې داسې ځواکونو ته به یې وسپاري چې په سمه توګه یې اداره کړي.
نتنیاهو ویلي:«موږ اراده لرو چې د غزې واک ترلاسه کړو. موږ نه غواړو دا سیمه وساتو، یوازې د امنیتي کمربند په توګه یې غواړو. موږ نه غواړو پر دې سیمه حکومت وکړو او اداري مسوولیت یې واخلو.»
د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین ویلي، چې متحده عربي امارات د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره د لیدنې لپاره مناسب ځای دی. پوتین همداراز ویلي، چې په ټوله کې د اوکراین له ولسمشر ولادیمیر زېلینسکي سره هم د لیدو مخالف نه دی، خو یولړ شرایط باید برابر شي.
نوموړي ټینګار کړی چې اوسنی وضعیت د داسې یوې ناستې لپاره «لاډېر وختي» دی.
د ایران لوی درستیز وايي، چې د ایران خلک به د امریکا د «خیانتونو» ټپونه هېر نه کړي او خپل غچ به ترې اخلي. عبدالرحیم موسوي د ایران «د مقاومت نویو نسلونو» یادونه کړې او ویلي یې دي، چې د ایران ماشومانو او ځوانانو د دښمن د بمونو غږ اورېدلی دی او یوه ورځ به د دښمن غوږونه کاڼه کړي.
د تسنیم اژانس د رپوټ له مخې، چې د ایران حکومت او سپاه پاسداران ته نږدې ګڼل کیږي، جنرال موسوي امریکا او ځینې لویدیز هېوادونه د اسراییل د بریدونو شریکان وګڼل او ویې ویل، چې تل ابیب راتلونکی نه لري.
موسوي امریکایي چارواکي وپوښتل، چې «ایا دوی غواړي د نتنیاهو ژغورنې لپاره خپل هېواد او نسل قرباني کړي؟».
نوموړي ویلي، چې دښمنان باید پوه شي چې که څوک د ایران پر خاوره برید وکړي، ټول ملت به یې پر وړاندې یوځای ودریږي.
هغه د ایران «د مقاومت نویو نسلونو» یادونه کړې او ویلي یې دي، چې د ایران ماشومانو او ځوانانو د دښمن د بمونو غږ اورېدلی دی او یوه ورځ به د دښمن غوږونه کاڼه کړي.
موسوي وايي، چې د ایران لاس هم د خبرو اترو او هم ددفاع دواړو لپاره ډک دی.
د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي، چې د منځني ختیځ هېوادونو لپاره اړینه ده چې له ابراهیم تړونونو سره یو ځای شي، څو له اسراییل سره د اړیکو عادي کېدو له لارې سیمه ییزه سوله باوري شي.
ډونالډ ټرمپ، په سوشل میډیا یوه پوسټ کې لیکلي: «اوس چې د ایران له خوا جوړېدونکې اتومي وسله بشپړه نابوده شوې، نو زما لپاره دا ډېره مهمه ده چې د منځني ختیځ ټول هېوادونه د ابراهیم تړونونو سره یو ځای شي».
ټرمپ څلور اسلامي هېوادونه دې ته وهڅول چې له اسراییل سره د ابراهیم تړونونو له لارې رسمي ډېپلوماټیکې اړیکې ټینګې کړي.
دا بهیر د امریکا د فشار او منځګړتوب له امله ممکن شوی و، خو د غزې جګړې، د لوړې مرګژوبلې او لوږې له امله دغه بهیر اوس له ستونزو سره مخ شوی.
په غزه کې چارواکي وایي چې تر اوسه له ۶۰ زرو ډېر کسان وژل شوي، چې دا وضعیت له نړیوال غبرګون سره مخ شوی.
په همدې لړ کې کاناډا، فرانسې او بریتانیا تازه د یو خپلواک فلسطیني دولت د رسمیت پېژندلو پلانونه اعلان کړي دي.
یوه بله هڅه چې د ټرمپ د ټیم لهخوا پر مخ وړل کېږي، دا ده چې اذربایجان او د منځنۍ اسیا ځینې متحد هېوادونه هم د ابراهیم تړونونو سره یو ځای شي او له اسراییل سره خپلې اړیکې ژورې کړي.
یاده دې وي چې ابراهیم تړون د یو لړ ډېپلوماټیکو تړونونو مجموعه ده چې د ۲۰۲۰ کال په اګست کې د امریکا متحده ایالاتو په منځګړیتوب د اسراییل، متحده عربي امارات، بحرین، او وروسته نورو هېوادونو تر منځ لاسلیک شوه، څو د اسراییل او عربي هېوادونو تر منځ رسمي اړیکې عادي شي.
امریکا د ارمنستان او اذربایجان د سولې چوکاټ په لاسلیکولو سره، له دې موافقې د یوه ستراتیژیک ترانزیتي دهلېز ځانګړي حقونه ترلاسه کوي. ارمنستان پلان لري چې امریکا ته د اوږدې مودې لپاره د یوه ترانزیتي دهلېز ځانګړي پرمختیایي حقونه ورکړي. اذربایجان غواړي ځان له نخجوان سیمې سره ونښلوي.
ټاکل شوې د جمعې په ورځ د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ارمنستان او اذربایجان مشرانو ته په سپینه ماڼۍ کې هرکلی ووایي او دا لیدنه د یوه سوله ییز چوکاټ په لاسلیکولو سره پای ته ورسیږي.
دغه چوکاټ به متحده ایالاتو ته د جنوبي قفقاز له لارې د یوه ستراتیژیک ټرانزیتي دهلېز ځانګړي پرمختیایي حقونه ورکړي.
ارمنستان او اذربایجان له ۱۹۸۰مې لسیزې راهیسې د ناګورنو-قرهباغ پر سر په شخړه کې دي.
د جنوبي قفقاز سیمه یوه انرژيتولیدوونکې سیمه ده چې له روسیې، اروپا، ترکیې او ایران سره ګاونډۍ ده، خو پولې پکې تړلې دي او اوږدمهاله قومي شخړې روانې دي.
امریکايي چارواکو رویټرز ته ویلي، چې د اذربایجان ولسمشر الهام علییف او د ارمنستان لومړی وزیر نیکول پاشینیان به له ټرمپ سره د سپینې ماڼۍ په ناسته کې د سولې یو داسې چوکاټ لاسلیک کړي چې هدف یې «سولې ته روښانه لاره» برابرول او یوه پخوانۍ اوږده ترانزیتي شخړه حل کول دي.
اذربایجان غوښتنه کړې چې له ارمنستان څخه یو ټرانزیتي دهلېز ورکړل شي، څو د خپلې اصلي خاورې لویه برخه له نخجوان سره ونښلوي. نخجوان یوه اذربایجانۍ سیمه ده چې له ترکیې سره ګډه پوله لري.
د چارواکو په وینا، د طرحې د سند له مخې، ارمنستان پلان لري چې امریکا ته د اوږدې مودې لپاره د یوه ټرانزیتي دهلېز ځانګړي پرمختیایي حقونه ورکړي. دغه دهلېز به د « ټرمپ د نړیوالې سولې او هوساینې لار» ونومول شي.
دغه دهلېز به د ارمنستان د قوانینو پر بنسټ چلېږي، خو متحده ایالات به دا ځمکه یو شریک شرکت ته د زیربنا او مدیریت لپاره په فرعي اجاره ورکړي.
د ارمنستان او اذربایجان مشران به هغه اسناد هم لاسلیک کړي چې د مینسک ډلې د منحل کولو غوښتنه پکې شوې.
د ارمنستان او اذربایجان ترمنځ د سولې په برخه کې پرمختګ په مارچ میاشت کې پیل شو، چې د امریکا ځانګړي استازي، سټیف وټکاف دغې سیمې ته سفر وکړ. د هغه د ډلې غړو څو ځلې هلته سفرونه وکړل او هڅې یې وکړې چې دا هوکړه برابره کړي.
امریکايي چارواکي باور لري د ارمنستان او اذربایجان ترمنځ د سولې تړون کولای شي دا زمینه برابره کړي چې اذربایجان هم د ابراهیمي تړونونو برخه شي.
دغه ناسته په داسې حال کې ترسره کېږي چې ټرمپ هڅه کوي ځان د نړیوالې سولې د منځګړي په توګه معرفي کړي.
سپینې ماڼۍ ادعا کړې چې نوموړي د کمبودیا او تایلنډ ترمنځ اوربند ته زمینه برابره کړې او د رواندا او کانګو دیموکرات جمهوریت او همداراز د پاکستان او هند ترمنځ یې سوله کړې ده.
خو ټرمپ تراوسه په دې نه دی بریالی شوی چې د روسیې او اوکراین جګړه پای ته ورسوي او اسراییل پر غزه له بریدونو را وګرځوي.
انترفاکس خبري اژانس د هند د ملي امنیت سلاکار اجیت دووال له قوله راپور ورکړی، چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین به د روان کال د اګست میاشتې په وروستیو کې نوي ډیلي ته سفر وکړي.
د هند د ملي امنیت سلاکار دا خبره نن د پنجشنبې په ورځ کړې.
اجیت دووال، چې دا مهال د روسیې په سفر بوخت دی، د هند او روسیې تر منځ د امنیتي او ستراتیژیکو اړیکو د پراخولو پر سر له روسي چارواکو سره خبرې کوي.
دا سفر په داسې حال کې ترسره کېږي چې امریکا پر هند اقتصادي فشار ډېر کړی او د ۲۵ سلنه تعرفو ترڅنګ یې ۲۵ سلنه نورې اضافي تعرفې پرې لګولې دي.
په ورته وخت کې ټاکل شوې د هند لومړی وزیر د شانګهای په غونډه کې د ګډون لپاره چین ته سفر وکړي.