د افغانستان انټرنشنل خبریاله
یو افغان ځوان چې د افغانستان د جګړې پر مهال د امریکایي ځواکونو او سي ای اې همکار و، په واشنګټن کې د ملي ګارد پر دوو غړو د ډزو له امله تورن شوی. رحمتالله لکڼوال چې په ۲۰۲۱ کال کې په امریکا کې مېشت شوی، د جګړې، کډوالۍ او د ژوندانه د ګډوډۍ له امله د یوې تراژیدۍ سبب ګرځېدلی دی.
رحمان الله لکڼوال په ۱۹۹۶ کال کې په کابل کې زیږېدلی و، د افغانستان د جګړې په وروستیو کلونو کې هغه د یوه امریکایي قراردادي کمپنۍ لپاره د لوجستیک مسوول په توګه کار کاوه او په هلمند ولایت کې یې د امریکایي ځانګړو ځواکونو سره همکاري لرله.
د سي ای اې د اوسني مشر په وینا، لکڼوال په کندهار کې له سي ای اې سره هم کاري اړیکه لرله.
له افغانستان څخه وتل او امریکا کې د نوي ژوند پیل
په افغانستان کې د جمهوري دولت له سقوط وروسته کله چې طالبان واک ته ورسېدل، د لکڼوال ژوند هم بدل شو او د تخلیې په پروګرام کې له افغانستانه د وتلو تصمیم یې ونیوه.
ټایمز اف اینډیا د لکڼوال د یو ملګري په حواله ویلي چې هغه «د باور وړ، منظم او په انګلیسي ژبه بشپړ مسلط» و.
نوموړی زیاتوي چې همدې ځانګړتیاو د هغه لپاره د ځانګړي مهاجرت ویزې (SIV) دروازه پرانیسته او د جمهوري دولت له سقوط وړاندې یې ایس ای وي ته غوښتنه هم کړې وه.
د امریکا له بېړني وتلو وروسته، هغه د ۲۰۲۱ کال په سپټمبر کې د تخلیې د پروګرام له لارې امریکا ته انتقال شو او د واشنګټن سټیټ په سیاټل کې بیا مېشت شو او یو مذهبي سازمان د هغه د استوګنې مسوولیت پر غاړه واخیست.
په امریکا کې یې پر ساده، سختو او دوامدارو کارونو لکه د ګودام کارګر، اوبو وړونکی او د تحویلي خدمتونو په کارونو پیل وکړ.
امریکايي چارواکي د هغه د کډوالۍ دوسیه یو څه اوږده او له کړکېچ ډکه بولي.
قانوني ستونزې او د ستړې کوونکو اداري کړنلارو پایلې
لکڼوال چې امریکا ته په پرول وېزې تللی، د هغه پرول وېزه د ۲۰۲۴ په منځ کې ختمه شوه، چې له امله یې هغه په تخنیکي ډول «بې اسناده» شو او نور یې قانوني کار هم نه شو کولی.
په دې حالت کې هغه د ۲۰۲۴ په دسمبر کې د پناه (اسایلم) غوښتنه وکړه او ویې ویل چې که افغانستان ته ستون شي، طالبان به هغه ووژني، ځکه هغه د امریکایي ځواکونو همکار و.
د ۲۰۲۵ کال په اپریل کې له بایومیټریک، د پناه غوښتنې مرکې او امنیتي څېړنو وروسته د یو ایس سي ای اېس د هغه د پناه غوښتنه ومنله او هغه ته یې د ساتنې وضعیت (protected status) او د کار اجازه ورکړه.
سره له دې چې د هغه په عدلي سابقه کې هېڅ جرم نه و، ګاونډیانو یې ویلي چې هغه په وروستیو میاشتو کې ژور خپګان، انزوا، او رواني فشارونه تجربه کول.
د ټولنیزو رسنیو فعالیتونه
فرعي څېړنې ښيي چې د لکڼوال د ایکس حساب چې اوس ډېلیټ شوی، پکې د لویدیځ ضد نظریات، د طالبانو تبلیغاتو او د امریکا د ډرون حملو پر ضد پوسټونه خپاره شوي وو.
امریکایي چارواکي اوس څېړي چې ایا هغه له هېواد څخه بهر له تندلارو ډلو سره اړیکې لرلې که نه؛ تر دې دمه هېڅ ډول ثبوت نه دی موندل شوی.
د سپینې ماڼۍ ډزې او د امریکا غبرګونونه
په واشنګټن ډي سي کې د ملي ګارد په سرتېرو له بریدو وروسته په متحده ایالاتو کې ګڼ غبرګونونه راپارېدلي دي.
له دې پېښې وروسته د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ په یوې وینا کې وویل، چې له کابل څخه په ۲۰۲۱ کال کې د انتقال شويو کسانو په اړه څېړنې کوي.
ټرمپ وویل، چې د ملي ګارډ پر عسکرو برید یو «ترهګریز» عمل دی او په دې تړاو یې د ټپي شویو دوو عسکرو له کورنیو سره غمرازي وښوده. هغه ټینګار وکړ، چې د امریکا د پلازمېنې د خوندیتوب لپاره یې ۵۰۰ تازه دمي د ملي ګارډ عسکر ګومارلي دي.
د متحده ایالاتو د کډوالۍ ادارې اعلان وکړ، چې د افغانانو د پناه غوښتنې او کډوالۍ پروسه یې ځنډولې ده.
دغې ادارې ویلي، چې د «امنیتي ارزونې» تر بشپړېدو پورې به د افغانانو پناه غوښتنې او مهاجرت بهیر ځنډوي.
دا پرېکړه زرګونه افغانې کورنۍ په بلاتکلیفۍ کې اچولی شي.
ډېرو هغو کسانو چې په افغانستان کې یې له افغان کارکوونکو ملاتړ کړی و، وویل چې دا پېښه د هغوی شخصي باورونه او ملاتړ تر پوښتنې لاندې راولي.
منتقدین وایي چې د ۲۰۲۱ تخلیه له بشپړو امنیتي څېړنو پرته ترسره شوه او ممکن ځینې احتمالي خطرونه ترې پاتې شوي وي.
خو د بشري حقونو فعالان وايي چې د یو فرد عمل باید د زرګونو نورو افغانانو د برخلیک سبب نه شي.
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنټ د واشنګټن پېښې ته په غبرګون کې ویلي چې مجرم باید قانوني ځواب ویونکی وي، خو د یوه کس له امله ټولو افغانانو ته سزا ور کول ناانصافي او له منطق لرې کار دی.
هغه پر ایکس خواله رسنۍ لیکلي: «زه له شاون وان ډایور سره همنظره یم چې باید مجرم مسوول وګڼل شي، خو ټوله افغان ټولنه باید د یو فرد د کړنو لپاره مجازات نشي. دا به ډیره غیر عادلانه او په بشپړه توګه بې معنا وي.»
بېنټ په خپل پیغام کې ټینګار کړی چې احساساتي چلند باید کنټرول شي او پرېکړې عادلانه وي.
شاون وان ډایور، چې د «افغان ایواک» ډلې بنسټګر او د افغان کډوالو بیا مېشتېدو په برخه کې کار کوي، هم ورته غبرګون ښودلی دی.
د رحمان الله لکڼوال قضیه ظاهرا د هغو زرګونو افغانانو ستونزې منعکسوي، چې د جګړې، اداري ناسم مدیریت، رواني فشارونو او د کډوالۍ د سختو مرحلو قربانیان دي.
که څه هم څېړنې لا روانې دي، خو لا هم یوه پوښتنه شته: ایا دا پېښه د امنیتي سیستم نیمګړتیا وه، د یو فرد رواني سقوط، که د جګړې د اوږدمهاله ټپونو پایله؟
که ځواب هر څه وي، خو دې قضیې دمګړۍ په لومړنیو اغیزو کې په امریکا کې د افغانانو د کډوالۍ بهیر زیانمن کړی دی.
