۵ صد نفر در هرات به روزنامه گاردین گفتند که به دلیل فقر و گرسنگی گرده‌های‌شان را فروخته اند. مشتریانی در افغانستان و کشورهای همسایه خریدار گرده های شان بودند. این روزنامه دریافته است که شماری از افراد مردم نادار را تشویق به فروش گرده می‌کنند.

به گزارش گاردین، مدتی است که خرید و فروش گرده در افغانستان رو به رشد بوده است، اما از زمان تسلط طالبان، قیمت و شرایط این تجارت غیرقانونی اعضای بدن تغییر کرده است. قیمت گرده که زمانی بین ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ دالر متغیر بود، اکنون به کمتر از ۱۵۰۰ دالر کاهش یافته است. اما تعداد داوطلبان فروش گرده، مدام در حال افزایش است.

دلارام رحمتی، زنی که در یکی از کمپ‌های بیجاشدگان داخلی در هرات زندگی می‌کند، چند ماه پیش دو دخترش را در بدل صدهزار افغانی فروخته است.

او که هیچ شغلی ندارد، مجبور است هزینه درمان و مراقبت دو پسرش، یکی فلج و دیگری بیمار روانی، را بپردازد. شوهر دلارام نیز در بستر بیماری است.

شرایط برای دلارام چنان آمده که چندی پیش گرده راست خود را نیز فروخته است اما پس از عملیات، مانند شوهرش بیمار است.

به گفته کمیساری پناهندگان سازمان ملل متحد، بیش از نیمی از جمعیت ۴۰ میلیونی افغانستان با «سطوح گرسنگی شدید و نزدیک به ۹ میلیون نفر از آنها در معرض خطر قحطی» هستند.

برای تعداد فزاینده‌ای از افغان‌ها، فروش گرده تنها راه بدست آوردن پول برای غذا است.
صلاح‌الدین طاهری نیز که در کمپ بی‌جاشدگان داخلی در هرات زندگی می‌کند، می‌گوید: «از آخرین باری که برنج خوردیم، ماه‌ها می‌گذرد. به سختی نان و چای پیدا می‌کنیم.»

طاهری ۲۷ ساله، پدر ۴ فرزند است. او هر روز با جمع‌آوری و فروش زباله، تلاش می‌کند برای خرید پنج دانه نان خشک، پول به دست بیاورد.
طاهری به دنبال خریدار برای گرده خود می‌گردد: «من چندین روز است که از شفاخانه‌های خصوصی در هرات می‌پرسم که آیا به گرده نیاز دارند یا خیر. حتی اگر به آن نیاز فوری دارند، می‌توانم پایین‌تر از قیمت بازار بفروشم، اما پاسخی دریافت نکرده‌ام. باید به فرزندانم غذا بدهم، چاره دیگری ندارم.»

آصف کبیر، یک مقام صحت عامه در این ولایت می‌گوید که در پنج سال گذشته حدود ۲۵۰ پیوند رسمی گرده در شفاخانه‌های ولایت هرات انجام شده است. به گفته او تعداد بسیار محدودی از این ارقام مشمول کسانی می‌شود که عضو بدن‌شان را به اعضای خانواده خود اهدا کرده اند اما اکثر موارد عملیات پیوند، شامل خرید و فروش این عضو بدن است.

به گزارش گاردین اما تعداد واقعی موارد عملیات گرده ممکن است بسیار بیشتر آمار ذکر‌شده باشد.

یکی از داکتران در هرات به شرط فاش نشدن نامش به این روزنامه می‌گوید: «اخیرا تعداد افرادی که می‌خواهند گرده‌شان را در هرات بفروشند، افزایش یافته و بیشتر آنها در کمپ بی‌جاشدگان داخلی زندگی می‌کنند. مشتریان نیز برای یافتن گرده ارزان به کمپ‌های آوارگان می‌روند.»

در همین حال، سید اشرف سادات، فعال جامعه مدنی در هرات که از سوی اشرف غنی برای تحقیق در مورد تجارت غیرقانونی کلیه در ماه می ۲۰۲۱ تعیین شده بود، می‌گوید: «ما متوجه شدیم که شفاخانه‌ها طبق قانون کار نمی‌کنند. شماری در داخل و خارج از کشور تلاش می‌کنند تا مردم را به فروش گرده‌های تشویق کنند.» به گفته سادات، این افراد برای آنها ویزه می‌گیرند و به آن طرف مرز می‌فرستند. تقاضا برای پیوند کلیه در خارج از افغانستان بیشتر است.

کشورهایی مانند ایران به گرده نیاز دارند و به گفته این فعال مدنی، افغان‌های فقیر مجبور به فروش عضو بدن‌شان هستند.

سادات می‌گوید در جریان تحقیقات او، دو شفاخانه در هرات شناسایی شد که عملیات پیوند کلیه انجام می‌دادند. به گفته او در یکی از این شفاخانه‌ها ۱۹۴ مورد و در دیگری ۳۲ مورد عملیات پیوند گرده اجرا شده است اما بیش از ۵۰۰ نفر ادعا می‌کنند که گرده خود را فروخته اند. او می‌افزاید که تنها در یک روستای هرات ۱۰۰ نفر گرده‌های‌شان را فروخته اند. سادات می‌گوید: «این نشان می‌دهد که گرده به خارج از افغانستان فرستاده می‌شود.»

سادات می‌گوید: «ما شواهدی یافتیم که نشان می‌دهد برخی تشویق می‌شوند کلیه‌های‌شان را به بیرون از مرزها بفروشند. هر گرده بین دو صد تا چهارصد هزار افغانی فروخته می‌شود. به نظر می‌رسد که داکتران در این تجارت غیرقانونی دست دارند. اما متأسفانه تحقیقات ما به دلیل بدتر شدن وضعیت امنیتی متوقف شد.»

از زمانی که خانم دلارام رحمتی گرده‌اش را فروخته است، دو ماه سپری می‌شود. او که پول فروش گرده‌اش را نیز مصروف درمان خود و خانواده بیمارش کرده است، اکنون زخم ناشی از عملیات کلیه‌اش عفونت کرده است.

خانم رحتمی می‌گوید: «خیلی مریض هستم. حتی نمی توانم راه بروم چون زخمم عفونت کرده است. خیلی درد دارد.» او می‌گوید که گیرنده کلیه‌اش فقط هزینه عملیات، دو شب بستر و نسخه اولیه‌اش را پرداخته است. دلارام می‌گوید: «از مرگ خودم خوشحالم، اما نمی‌توانم بچه‌هایم را گرسنه و بیمار ببینم.»