یک فرمانده پیشین ارتش افغانستان به وایس نیوز گفته است که طالبان هرگز افغانستان را تصرف نکردند بلکه افغانستان به این گروه واگذار شد. این نظامی پیشین گفته تسلیمی از شهرها شروع شد نه از میدان جنگ. او تاکید کرده ما کشور را به طالبان دادیم و آنها بر افغانستان مسلط شدند.
این فرمانده پیشین گفته است نیروهای ارتش به جنگ علیه طالبان ادامه می‌دادند اما فرمانده ارشد «به من گفت که کل کشور تسلیم می‌شود و وقتی فرمانده تان به شما می‌گوید استعفا دهید، هیچ کاری نمی‌توانید انجام دهید.»
این نظامی پیشین که اکنون با ۱۵۰ سرباز دیگر در مناطق شرقی افغانستان علیه طالبان می‌جنگد می‌گوید وطن و غرورش را از دست داده و تنها یک راه برایش باقی مانده که با سربازانش با طالبان بجنگد و از روستاهای شان دفاع کند.
این فرمانده که تقریباً از زمان حضور امریکا در افغانستان در کنار آنها علیه طالبان جنگیده است به وایس نیوز می‌گوید که فراتر از این، یک رابطه دوستی بین این نیروها و امریکایی‌ها شکل گرفته بود.
اما او می‌گوید که علیرغم وعده‌های بسیاری برای کمک، از سوی امریکایی‌ها به حال خود رها شده است و چند ماه پس از سقوط کشور دیگر پاسخی از سوی آنان دریافت نکرده‌اند.
به گفته این فرمانده نظامی، اکثر افراد او مجروح شده‌اند و او همه دوستانش را در این جنگ تلخ از دست داده و با این وضعیت، بسیاری از نیروهایش مانند او احساس ناامیدی کرده و به این باور رسیده‌اند که از آنها سوء استفاده شده است.
او افزود: «طالبان افغانستان را تصرف نکردند. آنها اگر آن را دارند به خاطر این است که ما کشور به آنها دادیم.»
این مقام پیشین نظامی گفت که تاکنون چندین بار توسط طالبان مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.
این فرمانده به وایس گفت:« آنها [طالبان] همه جا ما را تعقیب می‌کنند. ما نمی‌توانیم کار کنیم یا با اقوام تماس بگیریم یا ملاقات کنیم. ما نمی‌توانیم بخوابیم.»
او در شرح وضعیت نبرد و کمبود امکانات و سلاح در برابر طالبان به وایس نیوز گفته است: «دشمن سلاح‌های قوی‌تر از آنان دارد. ما فقط یک مسلسل سنگین بین سه ایست بازرسی داریم.» او می‌افزاید که نیروها در جاهای دورافتاده‌تر حتی کمتر مجهز هستند.
وایس می‌نویسد که بسیاری از نیروهای نظامی پیشین مجبورند تا هویت خود را فاش نکنند و پنهانی زندگی کنند، چرا که آنها کم کم به این باور رسیده‌اند که آنها ترد شده‌اند و هیچ کسی برای کمک به آنها بر نمی‌گردد.
گزارش می‌افزاید که اکنون، شبه‌نظامیان محلی در بسیاری از مناطق شرق افغانستان با بودجه کم و تجهیزات ضعیف سهم بزرگی در جنگ علیه طالبان دارند و صفوف خود را از مردان جامعه محلی می‌گیرند.
یک سرباز به وایس گفته که از هر خانواده در منطقه حداقل یک مرد در ارتش، پولیس ملی یا شبه‌نظامیان وجود دارد.
گزارش می‌نویسد که بسیاری از نظامیان پیشین افغانستان در معرض خطر انتقام‌جویی طالبان و شکنجه و اعدام‌های فراقانونی قرار دارند و بسیاری از آنان مجبور شده‌اند به کشورهای همسایه فرار کنند.
وایس گزارش میدهد که تخمین زده می شود که ۷۸ هزار نفر از این نیروها در افغانستان باقی مانده باشند.
گروه‌های حقوق بشر طالبان را به کشتار انتقام جویانه گسترده، ناپدید شدن اجباری، و شکنجه مقامات سابق، افسران امنیتی و افراد همکار با نیروهای امریکایی، متهم کرده‌اند.
نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان ۱۶۰ قتل فراقانونی، ۱۷۸ بازداشت خودسرانه و ۵۶ مورد شکنجه و بدرفتاری با نیروهای دولتی و امنیتی سابق و مقامات دولتی توسط طالبان در افغانستان را تا ۱۵ جون ۲۰۲۲ ثبت کرده است.