نیویارک‌تایمز به نقل از مقام‌های ایرانی و امریکایی خبر داد جمهوری اسلامی برای اجتناب از شعله‌ور شدن جنگ علنی با واشنگتن، به گروه‌های شبه‌نظامی منطقه که از آن‌ها حمایت می‌کند، گفته است حملات شان را به اهدافی مانند تاسیسات نظامی امریکا کاهش دهند.
نیویارک‌تایمز روز سه‌شنبه هشت دلو در گزارشی نوشت در پی حملات هوایی امریکا در پاسخ به کشته شدن سه نیروی ذخیره ارتش کشورش در اردن، جمهوری اسلامی اقداماتی را برای مهار شبه‌نظامیان تحت حمایت خود در عراق و سوریه انجام داده است.
در ابتدا این نگرانی وجود داشت که این تبادل خشونت باعث تشدید درگیری‌ها در خاورمیانه شود اما مقام‌های امریکایی می‌گویند از زمان حملات این کشور در روز دوم فبروری(۱۳ دلو)، هیچ حمله‌ای از سوی شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی به پایگاه‌های ایالات متحده در عراق انجام نشده و تنها دو حمله کوچک در سوریه گزارش شده است.
پیش از آن مقام‌های پنتاگون دست‌کم ۱۷۰ حمله را علیه نیروهای امریکایی طی چهار ماه ثبت کرده بودند.
به گزارش نیویارک‌تایمز، کاهش نسبی خشونت‌ها بیان‌گر تصمیم‌های اتخاذ شده از سوی هر دو طرف است و نشان می‌دهد جمهوری اسلامی تا حد زیادی بر شبه‌نظامیان نفوذ دارد.
حکومت جو بایدن صراحتا به جمهوری اسلامی هشدار داده است که باید در قبال هر گونه محاسبات اشتباه یا عملیات نیروهای نیابتی‌اش در منطقه پاسخ‌گو باشد اما از حمله مستقیم به ایران اجتناب کرده است.
جنرال کنت مکنزی جونیور، رییس سابق فرماندهی مرکزی پنتاگون در مصاحبه‌ای گفت واکنش و پاسخ امریکا به این حملات ممکن است تا حد زیادی اثرگذار باشد زیرا شبه‌نظامیان نیابتی تهران در منطقه، در حال حاضر حمله‌ای به مواضع ایالات متحده نکرده‌اند.
چرخش شدید در رویکرد ایران
بر اساس گزارش نیویارک‌تایمز، آرامش نسبی پیش آمده در منطقه نشان‌دهنده یک چرخش شدید در سیاست‌ها و رویکرد تهران است.
جمهوری اسلامی برای ماه‌ها به گروه‌های نیابتی خود در منطقه از جمله در عراق و سوریه دستور داده بود تا به پایگاه‌های امریکایی در خاورمیانه - به‌عنوان بخشی از نبرد گسترده‌تر علیه اسرائیل - حمله کنند که اکنون در حال جنگ با حماس در غزه است.
مقام‌های امریکایی و ایرانی که نامی از آن‌ها برده نشده است، به نیویارک‌تایمز گفتند با تشدید حملات نیروهای نیابتی به پایگاه‌های امریکا، رهبران جمهوری اسلامی نگران بودند خودمختاری شبه‌نظامیان منطقه نتیجه معکوس بدهد و آن‌ها را وارد جنگ مستقیم کند.
سینا عضدی، مدرس دانشگاه جورج واشنگتن و کارشناس امنیت ملی ایران گفت که مقامات جمهوری اسلامی از رویارویی مستقیم با امریکا می‌ترسند و می‌دانند کشته شدن تعداد بیشتری از امریکایی‌ها، به معنای شروع یک جنگ است.
به گفته عضدی، آن‌ها باید ترمز شبه‌نظامیان را می‌کشیدند و متقاعدشان می‌کردند که جنگ با امریکا می‌تواند ابتدا به تهران و سپس به تمامی متحدانش و محور موسوم به مقاومت آسیب بزند.
گروه‌های نیابتی تحت حمایت ایران کدام‌اند؟
ایران از گروه‌های شبه‌نظامی مختلف در منطقه که مجموعه آن‌ها را «محور مقاومت» می‌نامد، حمایت مالی، تسلیحاتی و آموزشی می‌کند.
این گروه‌ها شامل حزب‌الله لبنان، حوثی‌های یمن، کتائب حزب‌الله و حشدالشعبی در عراق، حماس و جهاد اسلامی در غزه، شبه‌نظامیان سوریه و گروه‌های دیگری می‌شوند.
در حالی که ایران استراتژی کلی محور مقاومت را به این گروه‌ها می‌دهد اما سطح کنترول روزانه آن‌ها از سوی تهران با هم متفاوت است.
بر اساس گزارش نیویارک‌تایمز، تهران بیشترین نفوذ را بر حزب‌الله دارد، شبه‌نظامیان سوریه و عراق در رتبه بعدی تاثیرپذیری از جمهوری اسلامی قرار دارند و حوثی‌ها مستقل‌ترین این گروه‌های نیابتی به شمار می‌روند.
پس از کشته شدن سه سرباز امریکایی در حمله هواپیمای بدون سرنشین به اردن در هشتم دلو، جمهوری اسلامی شروع به مهار نیروهای نیابتی‌اش کرد زیرا واشنگتن قول پاسخ قاطعانه را داد.
قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران که تا زمان مرگش در حمله پهپادی امریکا در سال ۲۰۲۰ رهبری شبه‌نظامیان نیابتی ایران را در عراق و سوریه بر عهده داشت، آنان را از نزدیک کنترول می‌کرد اما هنگامی که اسماعیل قاآنی به جای او عهده‌دار این مسئولیت شد، رویکردی دست‌نخورده‌تر را اتخاذ و تنها جهت‌گیری‌های گسترده را به آنان ارائه کرد.
جلسات فرمانده نیروی قدس با گروه‌های شبه‌نظامی منطقه
دو فرمانده ایرانی وابسته به سپاه پاسداران به نیویارک‌تایمز گفتند که قاآنی در اواخر جنوری برای جلوگیری از درگیری با امریکا جلساتی فوری و اضطراری را در تهران و بغداد با رهبران ارشد نظامی گروه‌های نیابتی و استراتژیست‌ها برگزار کرد.
فرمانده نیروی قدس سپاه با گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در بغداد که پایگاه‌های امریکایی را هدف قرار داده بودند نیز ملاقات کرد.
قاآنی در این دیدارها تاکید کرد جمهوری اسلامی و گروه‌های شبه‌نظامی دستاوردهای کافی را در زمینه فشار بر امریکا به دست آورده‌اند زیرا بایدن به دلیل حمایت قاطعش از اسرائیل با انتقادات شدیدی مواجه شده و شکاف‌هایی بین او و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل ایجاد شده است.
او هشدار داد جنگ مستقیم ایران با امریکا می‌تواند هدف بلندمدت حذف امریکا از منطقه را به خطر بیندازد.
این دو مقام سپاه گفتند شبه‌نظامیان عراقی مانند کتائب حزب‌الله و النجبا ابتدا به شدت در برابر درخواست قاآنی مبنی بر توقف حمله به امریکایی‌ها مقاومت و استدلال کردند که جنگ با آنان، جزو ایدئولوژی و هویت شان است اما سیاستمداران کلیدی عراق از جمله روحانیون ارشد نجف نیز از این شبه‌نظامیان خواستند تا حملات شان را به آمریکایی‌ها متوقف کنند.
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق هشدار داد ادامه چنین حملاتی می‌تواند مذاکرات با امریکا را برای خروج نیروهایش از این کشور مختل کند.در نتیجه شبه‌نظامیانی چون کتائب حزب‌الله موافقت کردند حملات به نیروهای آمریکایی را متوقف کنند.
در نتیجه رایزنی‌های قاآنی، به شبه‌نظامیان عراقی دستور داده شد تا حملات را به پایگاه‌های امریکایی در عراق و سفارت آمریکا در بغداد متوقف کنند.
در سوریه نیز به شبه‌نظامیان توصیه شد حملات به پایگاه‌های امریکایی را کاهش دهند تا از تلفات جلوگیری شود. هم‌زمان گروه‌هایی که در لبنان و یمن علیه اسرائیل فعالیت می‌کنند به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند.
به گفته یک مقام وزارت دفاع امریکا، پس از کاهش این حملات بعد از دوم فبروری، ایالات متحده از هدف قرار دادن یک رهبر ارشد شبه‌نظامی خودداری کرد تا از تشدید تنش‌ها جلوگیری کند.
یکی دیگر از مقام‌های امریکایی اظهار داشت در حالی که پنتاگون برای حملات بیشتر (در صورت لزوم) آماده بود اما این اقدام را دارای نتیجه معکوس ارزیابی و از آن خودداری کرد.
یک استراتژیست نظامی در سپاه پاسداران به نیویارک‌تایمز گفت جمهوری اسلامی معتقد است درگیر شدن مستقیم با آمریکا به نفع اسرائیل خواهد بود.
سابرینا سینگ، معاون سخنگوی پنتاگون پیش‌تر گفته بود ایران خواهان درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر نیست اما از گروه‌های شبه‌نظامی حمله‌کننده به نیروهای امریکایی حمایت می‌کند.