کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا اعلام کرد قتل‌عام هزارهها در دوران امیر عبدالرحمن و ادامه آزار و اذیت آنها را به‌رسمیت می‌شناسد. این کمیته در گزارشش به شهادت پژوهشگران و متخصصان درباره «نسل‌کشی هزارهها» در دوره عبدالرحمان خان اشاره کرده‌است.
این کمیته گفت که هزارهها به علت تحمل ظلم تاریخی دولت و وضعیت کنونی شان پس از بازگشت طالبان به قدرت، شایسته شنیده شدن، حمایت و شناسایی رنج‌های شان در سطح بین‌المللی اند.
در این گزارش که به تازگی نشر شده، آمده که شناسایی ۲۵ سپتامبر به عنوان روز یادآوری کشتار هزاره از ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ در افغانستان، از آنها در آینده نیز محافظت می‌کند.
کمیته روابط خارجی و کمیته فرعی حقوق بشر به تاریخ ۲۸ اپریل سال ۲۰۲۳ از شماری از پژوهشگران و متخصصان حوزه تاریخ و سیاست افغانستان دعوت کرد تا درباره وضعیت هزاره‌های افغانستان در این کمیته شهادت بدهند.
شماری از آنان که در دانشگاه‌های کانادا و آسترالیا تدریس می‌کنند، تاکید کردند که کشتار هزارهها در دوره امیر عبدالرحمان، پادشاه وقت افغانستان در قرن نوزده، به عنوان نسل‌کشی به رسمیت شناخته شود.
در گزارش به نقل از این پژوهشگران آمده که عبدالرحمن خان علیه هزارهها اعلام جهاد کرد و در جنگ‌های او از سال ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳، حدود ۶۲ درصد هزارهها از بین رفتند. به گفته آنان، عبدالرحمان بخش زیادی از هزارهها را از سرزمین‌های‌شان بیرون راند و بسیاری از آنان را به عنوان برده به فروش رساند.
در این گزارش ۳۶ صفحه‌ای آمده است: «کمیته به دقت به اظهارات افرادی که در این تحقیق شرکت کردند و شواهد قانع کننده‌ای که از آزار و اذیت تاریخی هزارهها در اواخر قرن ۱۹ ارائه کردند، گوش داده‌است.»
در ادامه آمده است: «شهادت‌های آنها درباره نسل‌کشی ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ فهم جامعی از تاثیر پایدار آن و این که چگونه سکوت درباره این رویداد، عاملان آزار و اذیت هزارهها را قدرتمند ساخته است، فراهم کرد.»
فعالان هزاره و حامیان آنها در چندین کازار از کشورهای جهان خواسته‌اند که کشتار تاریخی هزارهها و حملات داعش و طالبان به این قوم را به عنوان نسل‌کشی به رسمیت بشناسند.
کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا تاکید کرد که شهادت‌ها و شواهد ارائه شده به این کمیته، «به وضوح آسیب‌پذیری کنونی هزارهها در افغانستان را به تصویر کشید. زیرا، آنها با تهدیدهای دایمی طالبان، داعش خراسان و سایر گروه‌های تروریستی روبرو هستند.»
تداوم آزار و اذیت هزارهها
در گزارش آمده که تسلط طالبان بر افغانستان، با نقض گسترده حقوق بشر به‌خصوص حقوق زنان، دختران و اقلیت‌ها همراه بوده و هزارهها و شیعیان بیشتر متاثر شده‌اند.
گزارش افزود که هزارهها مورد خشونت شدید طالبان و گروه‌های تندرو قرار دارندو به حملات مرگبار به هزارهها و کوچ اجباری آنان در حاکمیت طالبان اشاره شده‌است.
طالبان پیوسته گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی از جمله ملل متحد، در مورد نقض حقوق اقلیت‌ها در افغانستان را رد کرده‌است. این گروه به علت انحصارطلبی سیاسی و مذهبی مورد انتقاد نهادهای حقوق بشری قرار گرفته است.
