حکومت ترکیه روز یکشنبه گفت در سه سال آینده، بیش از ۱۴ میلیارد دالر را برای توسعه مناطق جنوبشرقی خود هزینه خواهد کرد. این طرح در بحبوحه افزایش امیدها برای پایان یافتن نبرد مسلحانه حزب کارگران کردستان (پکک) پس از چند دهه در ترکیه اعلام شده است.
شهرهای شرقی و جنوب شرقی کردنشین ترکیه از منظر شاخصهای اقتصادی از جمله تولید ناخالص داخلی در مقایسه با دیگر مناطق این کشور توسعه نیافته اند.
فاتح کاسیر، وزیر تجارت ترکیه روز یکشنبه به خبرنگاران گفت که حکومت تا پایان سال ۲۰۲۸ در مجموع حدود ۱۴ میلیارد دالر را برای ۱۹۸ پروژه در سراسر این منطقه مصرف خواهد کرد.
هدف از این طرح، کاهش شکاف اقتصادی بین این منطقه و مناطق دیگر ترکیه است.
وزیر تجارت ترکیه گفت با اجرای پروژهها حکومت پیشبینی میکند که ۱۴۰۰ دالر به درآمد سرانه ساکنان این مناطق افزوده خواهد شد.
طرح جدید توسعه مناطق کردنشین در روزی اعلام شد که عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب کارگران کردستان (پکک)، پیامی درباره احتمال مذاکره با حکومت ترکیه و آمادگی برای خلع سلاح منتشر کرد و گفت مصمم است در روند صلح آغاز شده مشارکت کند.
اوجالان گفته است که احتمالا از شبه نظامیان این گروه بخواهد که سلاحهای خود را کنار بگذارند.
بر اساس یک بیانیه منتشر شده، اوجالان گفت صلاحیت و عزم لازم برای ارائه نقش مثبت در الگوی جدیدی را دارد که دولت باحچلی، رهبر حزب حرکت ملی و رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه ایجاد کردهاند.
باحچلی یکم عقرب امسال گفته بود اوجالان باید از شبهنظامیان بخواهد سلاحهای خود را زمین بگذارند و پایان شورش پکک را اعلام کند تا در مقابل از زندان آزاد شود.
پیشنهادی که اردوغان آن را «شجاعانه» و «فرصتی طلایی» نامید، کُردها را برادر و عزیز خطاب کرد و از آنها خواست تا دستی را که صادقانه به سویشان دراز کرده، محکم بگیرند اما درباره روند صلح با این گروه سخنی نگفت.
رهبر پکک در سال ۱۹۹۹ میلادی دستگیر و به حبس ابد محکوم شد و مدتهاست در شرایط انزو، در زندان امرالی نگهداری میشود.
او نخستین ملاقات خود را پس از چهار سال، دوم عقرب امسال و در روز حمله اعضای پکک به صنایع هوایی ترکیه در استان انقره انجام داد و گفت قادر است دستور پایان دادن به مبارزه مسلحانه را صادر و به جای آن یک مسیر قانونی و سیاسی را پیگیری کند.
ترکیه و متحدان غربی آن، پکک را یک گروه تروریستی میدانند.
درگیریهای میان میان ترکیه و پکک که در گذشته عمدتا در جنوب شرقی این کشور متمرکز بود، اکنون به شمال عراق منتقل شده است.
این درگیریها تاکنون بیش از ۴۰ هزار کشته برجای گذاشته است.
چیب کارتر، پسر رئیسجمهور سابق، ضمن اعلام مرگ پدرش در بیانیهای گفت: «پدرم یک قهرمان بود، نه فقط برای من، بلکه برای همه کسانی که به صلح، حقوق بشر و عشق بیریا باور دارند.»
کارتر، رئیس جمهور دموکرات، برای یک دوره از جنوری ۱۹۷۷ تا جنوری ۱۹۸۱ به عنوان رئیس جمهور امریکا خدمت کرد. او در انتخابات سال ۱۹۷۶ توانست جرالد فورد، رئیسجمهور جمهوریخواه را شکست دهد. اما چهار سال بعد در انتخاباتی دشوار با اختلاف زیاد، جای خود را به رونالد ریگان، فرماندار کالیفرنیا واگذار کرد.
کارتر، طولانیترین دوران زندگی پس از ریاستجمهوری را در میان تمامی روسایجمهور امریکا تجربه کرد. وی به این شهرت یافت که رئیسجمهور بهتری پس از ترک کاخ سفید بود تا در دوران ریاستجمهوریاش، و خود نیز به این موضوع اعتراف داشت.
کارتر، در سالهای اخیر، با بیماری زیادی دستو پنجه نرم میکرد، از جمله سرطان پوست که به کبد و مغز او سرایت کرده بود. وی در فبروری ۲۰۲۳تصمیم گرفت به جای درمان بیشتر، تحت مراقبتهای خانگی قرار گیرد.
روزالین کارتر، همسرش در ۱۹ نومبر ۲۰۲۳ در سن ۹۶ سالگی درگذشت. کارتر که در مراسم یادبود و تشییع جنازه همسرش در ویلچر حاضر شده بود، بسیار ضعیف به نظر میرسید.
میراث کارتر
کارتر پس از ترک کاخ سفید، به شدت سرگرم فعالیتهای بشردوستانه بود و در سال ۲۰۰۲ به خاطر تلاشهای بیوقفهاش برای یافتن راهحلهای صلحآمیز برای منازعات بینالمللی، نهادینهشدن دموکراسی و حقوق بشر و توسعه اقتصادی و اجتماعی، جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
کارتر که از دوران نوجوانی معلم یکشنبههای مکتب کلیسا بود، حس اخلاقی قوی خود را به کاخ سفید آورد و آشکارا درباره ایمان مذهبیاش صحبت میکرد. او تلاش کرد تا شکوه و تجملات ریاستجمهوری را کاهش دهد، از جمله این که در مراسم افتتاحیه ریاستجمهوری خود در سال ۱۹۷۷ به جای استفاده از لیموزین، پیادهروی کرد.
دستاوردهای سیاست خارجی
سیاست خارجی کارتر بیشتر بر خاورمیانه متمرکز بود. معاهده صلح مصر و اسرائیل در سال ۱۹۷۹ که بر اساس توافقنامه کمپ دیوید شکل گرفت، به وضعیت جنگی بین این دو کشور پایان داد.
کارتر، انور سادات، رئیسجمهور مصر و مناخیم بگین، نخستوزیر اسرائیل را به کمپ دیوید، محل اقامت ریاستجمهوری در مریلند، دعوت کرد. زمانی که امضای توافقنامه صلح به بن بست خورد، کارتر شخصا به قاهره و اورشلیم سفر کرد و توافق صلح را نجات داد.
بحران گروگانگیری ایران
یکی از بحرانهای برجسته دوران ریاستجمهوری او، گروگانگیری دیپلوماتهای امریکایی در سفارت این کشور در تهران بود. در ۴ نومبر ۱۹۷۹، نیروهای وفادار به آیتالله خمینی به سفارت امریکا در تهران حمله کردند و دست به گروگانگیری زدند. این بحران ۴۴۴ روز طول کشید و تلاشهای کارتر برای آزادسازی گروگانها، از جمله یک عملیات نجات در اپریل ۱۹۸۰، با شکست مواجه شد. این گروگانگیری در شکست کارتر در انتخابات نقش داشت.
در نهایت، گروگانها دقایقی پس از مراسم تحلیف رونالد ریگان در ۲۰جنوری ۱۹۸۱ آزاد شدند.
دوران پس از ریاستجمهوری
پس از ترک قدرت، کارتر به تلاشهای دیپلوماتیک و حقوق بشری ادامه داد. وی با تاسیس مرکز کارتر در اتلانتا، تیمهای نظارت بر انتخابات را به کشورهای مختلف اعزام کرد و در حل بحرانهای بینالمللی از جمله بحران هستهای کوریای شمالی در سال ۱۹۹۴ نقش داشت.
کارتر بیش از ۲۰ کتاب نوشت که شامل خاطرات ریاستجمهوری، اشعار و آثار مرتبط با ایمان مذهبی و دیپلوماسی بود. یکی از آخرین کتابهای او با عنوان «ایمان: سفری برای همه»، در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.
کارتر و افغانستان
کارتر نخستین رئیسجمهور امریکا بود که از گروههای مجاهدین افغان برای مبارزه با شوروی حمایت کرد. او استراتژیای طراحی کرد که هدفش گرفتار کردن اتحاد جماهیر شوروی در جنگی پرهزینه و فرسایشی در افغانستان بود. این سیاست که به "تله خرس" معروف شد، با حمایت مالی و تسلیحاتی از مجاهدین به اجرا درآمد.
اگرچه این استراتژی در کوتاهمدت باعث شکست شوروی در افغانستان شد و نقشی در تضعیف اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد داشت، اما در بلندمدت پیامدهای سنگینی به دنبال داشت. حمایت از گروههای مجاهدین به ظهور طالبان و القاعده، جنگ داخلی طولانیمدت در افغانستان و بیثباتی منطقه منجر شد که پیامدهای آن همچنان ادامه دارد.
القاعده که در طول جنگ سرد به علت مبارزه با شوروی در افغانستان، وجهه مثبتی در امریکا پیدا کرده بود، در سال ۲۰۰۱ به امریکا حمله کرد و باعث لشکرکشی این کشور به افغانستان و جنگ خونین بیست ساله در این کشور شد.
ماسک هفته گذشته در مقالهای در روزنامه ولت ام زونتاگ، به حمایت از حزب راستگرای افدیدی پرداخت و این حزب را «آخرین جرقه امید» برای آلمان خواند.
در آستانه انتخابات پارلمانی، رئیس حزب دموکرات مسیحی آلمان که به شدت از این اظهارات خشمگین است، گفت: «به یاد نمیآورم که در تاریخ دموکراسیهای غربی مورد مشابهی از مداخله در کارزار انتخاباتی یک کشور دوست وجود داشته باشد.»
او ادامه داد: «حمایت انتخاباتی ایلان ماسک مداخلهجویانه و گستاخانه است.»
رئیس حزب دموکرات مسیحی همچنین افزود که ماسک در نوشتن این مقاله برخی نکات مهم را نادیده گرفته است. مرز تاکید کرد که اگر افدیدی قدرت داشت، ساخت کارخانه تسلا در براندنبورگ هرگز امکانپذیر نمیشد، «زیرا شدیدترین مخالفتها علیه این پروژه از سوی همین حزب صورت گرفت.»
وی همچنین یادآوری کرد که حزب افدیدی خواهان خروج آلمان از اتحادیه اروپا است، اقدامی که میتواند به اقتصاد این کشور آسیب جدی وارد کند.
کاهش محبوبیت عمومی دو حزب اتحادیه دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات آلمان به سود حزب آلترناتیو برای آلمان تمام شده و این حزب به ویژه در شرق این کشور جایگاه خود را در نظرسنجیها بهبود بخشیده است.
محبوبیت افدیدی می تواند از آرای حزب محافظهکار دموکرات مسیحی بکاهد که رهبر آن قویاً به بازگشت به قدرت امیدوار است.
آندریاس آدرتش، مدیر کمپین انتخاباتی حزب سبزها، نیز به شدت از ماسک انتقاد کرد. او گفت: «میلیاردرهای حوزه فناوری مانند ایلان ماسک یا شرکتهای دولتی چینی این توانایی را دارند که با استفاده از پلتفرمها و سرمایه خود، گفتوگوهای دموکراتیک ما را تضعیف کنند.»
وی هشدار داد که ماسک این کار را «همراه با راستگرایان افراطی افدیدی» انجام میدهد و این اقدام «خطری برای دموکراسی و آزادی بیان در کشور ما» محسوب میشود.
ماسک در مقاله خود در ولت تاکید کرده بود که حزب افدیدی به باور او در زمینههای تقویت اقتصادی، تامین انرژی و کنترول مهاجرت، رویکردهای درستی دارد. او همچنین ادعا کرد که این حزب به «واقعگرایی سیاسی» متعهد است.
مدیرعامل شبکه اجتماعی اکس نوشت: «توصیف افدیدی بهعنوان یک حزب راستگرای افراطی کاملاً نادرست است، زیرا آلیس وایدل، رئیس این حزب، یک شریک همجنسگرای اهل سریلانکا دارد. به نظر شما او شبیه هیتلر است؟»
یان فیلیپ بورگارد، سردبیر آینده گروه رسانهای ولت، با نظرات ماسک مخالفت کرد. او نوشت: «تشخیص ماسک درست است، اما راهحل او که میگوید تنها افدیدی میتواند آلمان را نجات دهد، بهشدت اشتباه است.»
اوا ماریه کوگل، رئیس بخش نظرات روزنامه ولت و ولت ام زونتاگ، اعلام کرد که پس از انتشار مقاله ماسک استعفای خود را تقدیم کرده است. دیگر خبرنگاران این رسانه نیز نارضایتی خود را بهطور عمومی در شبکه اجتماعی اکس اعلام کردند.
انتشار مقاله ماسک در آستانه انتخابات پارلمانی آلمان صورت گرفته که ۲۳ فبروری برگزار میشود. حزب ایافدی در نظرسنجیها جایگاه دوم را دارد.
اداره فدرال حفاظت از قانون اساسی، افدیدی را بهعنوان یک مورد مشکوک راستگرای افراطی تحت نظر دارد.
