پرونده طالبان در دادگاه لاهه؛ گاه‌شمار فرمان‌های ضد زن هبت‌الله آخندزاده
جلیل بهفر
خبرنگار
دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی، رهبر و قاضی‌القضات طالبان را به جنایت علیه بشریت متهم کرده و این دادگاه در حال بررسی صدور حکم بازداشت برای آنها است.
خبرنگار
دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی، رهبر و قاضی‌القضات طالبان را به جنایت علیه بشریت متهم کرده و این دادگاه در حال بررسی صدور حکم بازداشت برای آنها است.
رهبر طالبان و مقام‌های این گروه در جریان بیش از سه سال گذشته ده‌ها فرمان و دستورالعمل علیه زنان صادر کرده که مدافعان حقوق بشر آن را زن‌ستیزانه خوانده‌اند.
به موجب صدور فرمان‌ها و دستورالعمل‌های مقام‌های طالبان زنان از حقوق اساسی شان محروم شده و از جامعه حذف و به حاشیه رفته‌اند.
محدودیت‌های طالبان بر آموزش دختران
طالبان دو هفته پس از تسلط دوباره بر افغانستان در ۳۰ اگست ۲۰۲۱ آموزش مختلط و تدریس مردان برای دختران را ممنوع کرد.
این گروه در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱ ممنوعیت تحصیل دختران در دوره ثانوی را اعلام کرد.
طالبان در سوم جنوری ۲۰۲۲ مکاتب دختران نابینا را در ننگرهار و کنر بست. در ۲۴ مارچ ۲۰۲۲ این گروه به طور رسمی بسته ماندن مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم را اعلام کرد.
در اول جون ۲۰۲۲ طالبان در غزنی دستور داد که دختران صنف‌های چهارم الی ششم هنگام رفت‌وآمد به مکتب به صورت خود ماسک بزنند.
۲۲ دسمبر ۲۰۲۲ طالبان ممنوعیت شرکت دختران بالاتر از صنف ششم در کورس‌های خصوصی را اعلام کرد.
در ۲۲ اکتبر ۲۰۲۳ طالبان در قندهار اعلام کرد که از این پس تنها «چادری» به‌عنوان حجاب پذیرفته می‌شود.
در ۲۲ فبروری ۲۰۲۴ طالبان در قندهار به مدیران مکاتب دستور دادند که از حضور دختران ۱۰ ساله جلوگیری کنند.
در ۲۷ نومبر ۲۰۲۴ طالبان در بامیان، صنف‌های آموزشی تسریعی که توسط یونیسف برای حمایت از دختران بازمانده از تحصیل زیر صنف ششم ایجاد شده بود، را تعطیل کرد.
محدودیت‌های طالبان بر زنان و دختران در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات عالی
در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۱ طالبان اعلام کرد حضور و تدریس زنان در دانشگاه کابل ممنوع است.
۲۴ اپریل ۲۰۲۲ دستور جداسازی جنسیتی در صنف‌های درسی دانشگاه‌ها اعلام شد.
طالبان در ۲۹ اگست ۲۰۲۲ دانشجویان دختر را ملزم کرد که در صنف‌های دانشگاه صورت خود را بپوشانند.
۲۹ اپریل ۲۰۲۲ اعلام شد که دانشگاه‌ها باید برای جداسازی جنسیتی، سه روز در هفته را به دانشجویان دختر و سه روز را به دانشجویان پسر اختصاص دهند.
در ۷ اکتبر ۲۰۲۲ انتخاب رشته‌هایی مانند زراعت، مهندسی معدن، مهندسی عمران و خبرنگاری برای دختران ممنوع شد.
طالبان در ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲ ممنوعیت رسمی حضور دانشجویان دختر در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی را اعلام کرد.
۲۱ جنوری ۲۰۲۳ حذف زنان و دختران از امتحانات ورودی دانشگاه‌ها محروم شدند.
در ۲۵ جنوری ۲۰۲۳ طالبان به دانشگاه کابل دستور داد که استادان زن فقط در آخرین پنج‌شنبه هر ماه در ورودی شمالی دانشگاه حاضر شوند و حاضری‌های خود را امضا کنند.
در ششم مارچ ۲۰۲۳ موسسات تحصیلات عالی موظف شدند در سال تحصیلی جدید فقط دانشجویان پسر را ثبت نام کنند.
در ۱۲ مارچ ۲۰۲۳ ممنوعیت صدور نمرات و گواهی‌نامه‌های تحصیلی برای دختران اعلام شد.
همچنین در ۲۳ جولای ۲۰۲۴ طالبان به دانشکده‌های طبی اعلام کرد که دانشجویان دختر باید برای ورود «چادر نماز» بپوشند.
در ۲ دسامبر ۲۰۲۴ دختران از ادامه تحصیل در مراکز پزشکی هم منع شدند.
محدودیت‌های طالبان بر فعالیت‌های حقوقی و قضایی زنان
در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۱ طالبان فعالیت انجمن مستقل وکلای افغانستان را تعلیق کرد.
در ۱۶ می ۲۰۲۲ این گروه کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان را منحل کرد. در ۴ مارچ ۲۰۲۳ طالبان هزاران پرونده طلاق که در حکومت‌های پیشین به ثبت رسیده بودند را باطل اعلام کرد.
در ۲۴ مارچ ۲۰۲۴ رهبر طالبان اعلام کرد که اجرای سنگسار زنان در انظار عمومی عملی خواهد شد و طالبان تحت فشار غرب از این تصمیم عقب‌نشینی نخواهند کرد.
محدودیت‌های طالبان بر زنان در ادارات دولتی
طالبان در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ وزارت امور زنان را لغو کرد. این گروه در ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۱ زنان حرفه‌ای و شاغل را ملزم کرد که در خانه بمانند.
در ۱۳ مارچ ۲۰۲۲ دستور جداسازی ادارات مردان و زنان صادر شد. در ۲ جولای ۲۰۲۴ طالبان معاش کارکنان زن را کاهش داد و اعلام کرد تمام کارمندان زن دولتی در تمامی ادارات، چه بودجه‌ای و چه غیربودجه‌ای، معاش ۵۰۰۰ افغانی دریافت خواهند کرد.
در ۱۸ جولای ۲۰۲۲ از کارمندان زن وزارت مالیه خواسته شد که برای دریافت معاش خود، یک خویشاوند مرد به جای خود معرفی کنند. در دهم اگست ۲۰۲۲ خدمه‌های زن پرواز از کار برکنار شدند.
در اول فبروری ۲۰۲۳ کارمندان زن شفاخانه‌های کابل ملزم به پوشیدن حجاب سیاه و ماسک در تمام اوقات شدند.
محدودیت‌های طالبان بر زنان در سازمان‌های غیردولتی
۲۴ مارچ ۲۰۲۲ با فرمان شفاهی هبت‌الله، زنان از کار در دفاتر منع شدند. در ۲۴ دسامبر ۲۰۲۲ کار زنان در سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی ممنوع اعلام شد.
در ۴ اپریل ۲۰۲۳ از کارمندان زن در سازمان‌های بین‌المللی خواسته شد که از حضور در محل کار خودداری کنند.
در هشتم جون ۲۰۲۳ سازمان‌های غیردولتی خارجی از ارائه برنامه‌های آموزشی منع شدند.
در ششم جولای ۲۰۲۳ فعالیت آرایشگاه‌های زنانه منع شد.
در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳ طالبان به سازمان‌های غیردولتی در کابل دستور داد که زنان نباید به عنوان مدیر در این سازمان‌ها فعالیت کنند.
در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۳ برنامه‌های آگاهی عمومی برای زنان ممنوع شد.
طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۴ به سازمان‌های غیردولتی دستور داد که کلمه «زن» را از نام سازمان‌های خود حذف کنند.
محدودیت‌های طالبان بر فعالیت‌های رسانه‌ای زنان
در ۶ نوامبر ۲۰۲۱ زنان از ایفای نقش در سریال‌های تلویزیونی منع شدند. طالبان در ۱۸ مارچ ۲۰۲۲ پخش سریال‌های خارجی را ممنوع اعلام کرد.
در ۱۹ می ۲۰۲۲ گویندگان زن در تلویزیون‌ها ملزم به پوشاندن صورت هنگام پخش زنده شدند.
در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲ مهمانان زن در تلویزیون‌ها ملزم شدند صورت خود را بپوشانند.
در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۲ کرسی زنان در کمیسیون تخلفات رسانه‌ای حذف شد و در ۱۱ می ۲۰۲۳ رسانه‌ها از تولید محتوا در مورد مسائل بهداشتی زنان منع شدند.
طالبان در ۱۷ جون ۲۰۲۳ زنان را از شرکت در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی که مجریان آن مرد هستند، منع کرد.
در ۲۵ فبروری ۲۰۲۴ طالبان در خوست، زنان را از تماس با شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی محلی منع کرد.
در ۲۸ فبروری ۲۰۲۴ طالبان اعلام کرد زنان در تلویزیون باید چادر سیاه به سر داشته و صورت خود را بپوشانند، به‌طوری که تنها چشمان‌شان دیده شود.
این گروه در اپریل ۲۰۲۴ در هلمند به رسانه‌ها دستور داد که از پخش صدای زنان خودداری کنند.
طالبان در اپریل ۲۰۲۴ رسانه‌ها را از اجرای مشترک برنامه‌ها و گزارش‌دهی درباره حقوق و خشونت علیه زنان منع کرد.
محدودیت‌های طالبان بر زنان در خارج از خانه
در ۲۵ اگست ۲۰۲۱ زنان ملزم به ماندن در خانه شدند زیرا به گفته طالبان، نیروهای این گروه برای احترام به زنان آموزش ندیده‌اند.
طالبان در ۸ سپتامبر ۲۰۲۱ زنان را از حضور در همایش‌های اعتراضی کرد.
۲۶ دسامبر ۲۰۲۱ سفرهای جاده‌ای طولانی (بیش از ۷۲ کیلومتر) برای زنان «بدون محرم» ممنوع شد.
طالبان در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۱ حمام‌های عمومی زنان تعطیل کرد. در ۵ می ۲۰۲۲ صدور جواز رانندگی برای زنان متوقف شد.
طالبان در ۷ می ۲۰۲۲ استفاده زنان از وسایل حمل‌ونقل عمومی بدون محرم را منع کرد.
در ۷ می ۲۰۲۲ فرمانی در مورد رعایت حجاب صادر شد که بر اساس آن، بهترین حجاب پوشیدن چادری یا ماندن در خانه گفته شد.
در ۱۲ می ۲۰۲۲ دستور داده شد که زنان و مردان در رستورانت‌ها جداگانه غذا بخورند. طالبان در ۴ می ۲۰۲۳ در قندهار دستور داد که دختران و زنان از رفتن به مراکز صحی و قبرستان‌ها منع شوند.
در سوم جنوری ۲۰۲۴ طالبان در لوگر از طریق بلندگوهای مساجد اعلام کرد که زنان و دختران نباید هنگام بیرون رفتن شلوار یا کفش سفید بپوشند.
در ۲۶ می ۲۰۲۴ طالبان در هرات زوج‌ها را ملزم کرد که برای غذا خوردن در رستورانت‌ها، سند ازدواج ارائه کنند.
طالبان در ۳۱ جولای ۲۰۲۴ صدای زنان در اماکن عمومی را ممنوع اعلام کرد. این گروه در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴ در قندهار دستور داد که زنان از گوشی‌های هوشمند استفاده نکنند.
در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴ زنان از مراجعه به شفاخانه ولایتی در بعد از ظهرها و مردان در صبح‌ها در بدخشان منع شدند.
در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ طالبان در بدخشان دستور داد که زنان بالغ در خارج از خانه باید حجاب عربی بپوشند.
محدودیت‌های طالبان علیه زنان در اماکن تفریحی
طالبان در ششم اپریل ۲۰۲۲ روزهای مختلفی را برای بازدید مردان و زنان از پارک‌ها تعیین کرد.
در ۲۵ اگست ۲۰۲۲ فرمانی صادر شد که زنان از رفتن به پارک‌هایی که «مسئولان قادر به تفکیک جنسیتی نیستند»، منع شدند.
در ۱۱ جنوری ۲۰۲۳ طالبان در هرات زنان را از بازدید از اماکن تاریخی منع کرد.
در ۲۶ اگست ۲۰۲۳ طالبان اعلام کرد که از این پس زنان اجازه ورود به پارک ملی بند امیر را ندارند. طالبان در ۸ سپتامبر ۲۰۲۱ زنان را از ورزش منع کردند.
در ۲۷ مارچ ۲۰۲۲ زنان از سفر به خارج از کشور بدون محرم و بدون دلیل «مشروع» منع شدند.
در ۱۶ جنوری ۲۰۲۳ به شرکت‌های مسافرتی دستور داده شد که دیگر به زنان بدون محرم تکت نفروشند.
طالبان در ۲۷ دسامبر ۲۰۲۲ نانوایی‌های زنانه را در کابل بست.
این گروه در ۱۳ مارچ ۲۰۲۳ در پروان به سالن‌های زیبایی اعلام کرد که مشتریان قبل از ارائه خدمات باید وضو بگیرند.
در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۴ سیف‌الاسلام خیبر سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان از عدم ستایش مردم از این وزارت در زمینه حقوق زنان انتقاد کرد. او در شبکه اجتماعی اکس نوشت که به زنان خدمت می‌کنیم؛ اما کسی ستایش نمی‌کند.
یکی از جنجالی‌ترین فرمان‌های زن‌ستیزانه طالبان «قانون امر به معروف» است که در ماه‌های اخیر توسط رهبر طالبان توشیح شد. این قانون بسیاری از محدودیت‌ها علیه زنان را رسمیت بخشید.
