جبهه‌های نظامی ضد طالبان؛ امید بازگشت دموکراسی به افغانستان
جبهه مقاومت ملی افغانستان همزمان با سقوط سریع دولت اشرف غنی در سال ۲۰۲۱ و جبهه آزادی اندکی پس از آن، فعالیت خود را آغاز کرد.
جبهه مقاومت ملی افغانستان همزمان با سقوط سریع دولت اشرف غنی در سال ۲۰۲۱ و جبهه آزادی اندکی پس از آن، فعالیت خود را آغاز کرد.
تصویری که در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ منتشر شد، احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود، فرمانده فقید مقاومت علیه طالبان را در فرودگاه کابل نشان می‌داد که به سمت یک چرخبال می‌رود تا برای مبارزه به پنجشیر برود. او پس از سقوط کابل، مدتی در پنجشیر علیه طالبان مقاومت کرد، اما نتوانست در تنها ولایتی که هنوز به تصرف طالبان درنیامده بود، ایستادگی کند. سرانجام پنجشیر نیز سقوط کرد و احمد مسعود به همراه یارانش به تاجیکستان گریخت و از آنجا مبارزه چریکی علیه طالبان را ادامه داد.
دومین جبهه‌ای که علیه طالبان اعلام مبارزه مسلحانه کرد، «جبهه آزادی» به رهبری جنرال یاسین ضیا، رئیس پیشین ستاد ارتش افغانستان بود. این جبهه کمی پس از سقوط افغانستان به دست طالبان، در ۲۸ فبروری ۲۰۲۲ تشکیل شد و تاکنون در داخل افغانستان به فعالیت‌های مسلحانه خود ادامه داده است. این جبهه هنوز به‌طور رسمی اعلام نکرده که مرکز فرماندهی آن کجاست، اما نیروهای آن در داخل افغانستان عملیات‌های متعددی انجام داده‌اند.
اهداف و استراتژی‌های جبهه‌های ضد طالبان
هدف اصلی این دو جبهه، جنگ و مبارزه مسلحانه علیه طالبان است. رهبران هر دو جبهه معتقدند که طالبان تنها زبان زور را می‌فهمند. رهبران این جبهه‌ها در گفت‌وگوهایی با افغانستان اینترنشنال گفتند که هر دو بر لزوم مبارزه مسلحانه علیه طالبان تأکید دارند، اما تفاوت‌هایی در دیدگاه‌هایشان وجود دارد.
جبهه مقاومت ملی افغانستان به رهبری احمد مسعود بر این باور است که باید هم در میدان جنگ و هم در عرصه سیاست در برابر طالبان ایستادگی کرد. به اعتقاد مسعود، داشتن قدرت نظامی در میدان جنگ، طالبان را مجبور خواهد کرد که پای میز مذاکره بنشینند و از طریق مذاکرات صلح، به یک راه‌حل پایدار دست یافت.
جبهه آزادی معتقد است که طالبان یک جریان ایدئولوژیک است و حاضر نیست با دیگران همکاری کند. جبهه آزادی بر این باور است که طالبان هیچ‌گاه به صلح تن نخواهد داد و تنها راه مقابله با آن‌ها مبارزه مسلحانه است.
تا کنون هیچ‌یک از جبهه‌ها به‌طور رسمی اعلام نکرده که با طالبان در تماس بوده‌اند، اما اخیراً فضل احمد معنوی، یکی از اعضای ارشد جبهه مقاومت ملی، در گفت‌وگو با افغانستان اینترنشنال تأیید کرد که این جبهه به‌طور غیررسمی و غیرمستقیم با شبکه حقانی، شاخه‌ای از طالبان، در ارتباط است. هنوز مشخص نیست که این ارتباط در چه سطحی است و چه اهدافی را دنبال می‌کند.
توافق جبهه‌های مخالف طالبان بر سر نظام غیرمتمرکز
بر اساس گفت‌وگوهایی که طی سه سال گذشته با رهبران جبهه مقاومت و جبهه آزادی انجام شده، هر دو جبهه روایت مشابهی از آینده نظام سیاسی افغانستان ارائه کرده‌اند. آن‌ها خواهان یک نظام مردم‌سالار هستند که در آن قدرت به‌صورت مساوی میان مردم تقسیم شود. هر دو جبهه، حکومت غیرمتمرکز را برای آینده افغانستان ترجیح می‌دهند.
با این حال، نفوذ سیاسی و نظامی این جبهه‌ها عمدتاً در مناطق فارسی‌زبان شمال افغانستان است. کارشناسان مسائل افغانستان معتقدند که این جبهه‌ها به‌تنهایی قادر نخواهند بود در مناطق جنوب و جنوب شرق، که عمدتاً پشتون‌نشین هستند، نفوذ کنند. این مسئله چالشی بزرگ برای مشروعیت مبارزه آن‌ها محسوب می‌شود. به همین دلیل، برخی از پشتون‌های افغانستان به این جبهه‌ها با دیده تردید می‌نگرند.
چالش حمایت بین‌المللی
جبهه‌های ضد طالبان در سه سال فعالیت خود نتوانسته‌اند یک حامی قدرتمند خارجی پیدا کنند که به‌طور رسمی از مبارزه آن‌ها حمایت کند. رهبران این جبهه‌ها تأکید دارند که یکی از دلایل عدم گسترش مبارزه‌شان علیه طالبان، کمبود امکانات و عدم حمایت خارجی است.
هر دو جبهه بارها از کشورهای غربی، به‌ویژه امریکا، درخواست کمک کرده‌اند، اما دولت بایدن همواره این درخواست را رد کرده است. وزارت خارجه امریکا در دوره جو بایدن اعلام کرد که از هیچ نوع مبارزه مسلحانه علیه طالبان حمایت نمی‌کند. اما حالا که دولت ترامپ روی کار آمده، هنوز موضع روشنی درباره افغانستان و جبهه‌های نظامی ضد طالبان اعلام نکرده است.
رهبران جبهه‌های ضد طالبان امیدوارند که اگر واشنگتن از آن‌ها حمایت کند، بتوانند مبارزه مؤثرتری علیه طالبان داشته باشند. اما در حال حاضر، دولت جدید امریکا هنوز استراتژی خود در قبال افغانستان را مشخص نکرده است و همه منتظرند ببینند که ترامپ چه تصمیمی در مورد افغانستان تحت حاکمیت طالبان خواهد گرفت.
