این مواد مخدر صنعتی، نخستین بار در دهه ۱۹۵۰ به شکل داروهای آرامبخش افیونی ساخته شد، اما هرگز برای مصرف پزشکی تایید نشد.
دهها هزار نفر در بریتانیا در معرض خطر مواد بسیار قوی به نام نیتازن هستند. این مواد مصنوعی قبلا هم باعث بیحرکتی مصرفکنندگان در خیابانها شدهاند. هرچند هیچ راه فوری برای تشخیص وجود نیتازن در بدن نیست، اما اثرات آنها مشابه فنتانیل و کانابینوئیدهای مصنوعی است.
بررسی دادههای مرکز آزمایش دارویی و تحلیل مواد مخدر «Wedinos» در بریتانیا نشان داده که دو سوم داروهایی که در یک سال گذشته به صورت غیرقانونی آنلاین خریداری شدهاند، حاوی نیتازن بودهاند.
تعداد مرگهای مرتبط با نیتازن در دو سال گذشته در بریتانیا ۴۵۸ مورد بوده است. شمار مرگ و میر از ۱۲۵ مورد در سال ۲۰۲۳ به ۳۳۳ مورد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.
استیو رولز، تحلیلگر ارشد سیاست در بنیاد «سیاستگذاری مواد مخدر ترانسفورم» گفت: «تعداد مرگها با سرعت هشداردهندهای در حال افزایش است. این فقط نوک کوه یخ است. آنچه در امریکا رخ داده باید برای سیاستگذاران بریتانیا یک هشدار باشد. ما ممکن است در مسیر بحرانی مانند امریکا قرار بگیریم که هزاران یا دهها هزار نفر در آن جان میدهند.»
او افزود: «نیتازنها میتوانند اوضاع را بسیار بدتر کنند. این یک وضعیت اضطراری جدی برای سلامت عمومی است که به اندازه کافی جدی گرفته نمیشود.»
او ادامه داد: «من نگرانم. تقریبا هر روز یک نفر به خاطر نیتازنها میمیرد، در حالیکه بیشتر مردم حتی اسم آن را هم نشنیدهاند. دولت هنوز متوجه فوریت این موضوع نشده است.»
رولز گفته که در خیابانهای بریتانیا هروئین ترکیبشده با نیتازن دیده میشود و ظاهرا این پدیده پس از کاهش هیروئین، در حال افزایش است.
نیتازنها در اشکال مختلف به فروش میرسد؛ بعضی توسط فروشندگان مواد مخدر بهصورت قرص خالص خریداری میشوند، برخی دیگر به مواد غیرقانونی مانند هروئین یا داروهایی مانند والیوم و زاناکس اضافه شدهاند.
فیلیپ بری، مشاور و پژوهشگر مهمان در دانشگاه کینگز لندن، پیشتر مقام رسمی مبارزه با مواد مخدر در وزارت کشور بریتانیا بود که با تیم جرایم سازمانیافته افغانستان و کارگروه مواد افیونی مصنوعی همکاری داشته است، هشدار داد که در کوتاهمدت احتمال دارد گروههای مجرمانه به گسترش نیتازن در بازار ادامه دهند.
بیش از ۷۰ نوع نیتازن در سراسر جهان شناسایی شده است. دستکم ۱۴ نوع خاص در بریتانیا ممنوع شدهاند و قانونی که در ماه جنوری تصویب شد، همه انواع نیتازن را بهطور کلی ممنوع کرد تا از تولید انواع جدید دور از قانون جلوگیری شود.
رولز گفت: «فنتانیل و نیتازن بسیار شبیه هستند. هر دو مواد افیونی مصنوعی هستند و متعلق به یک خانواده از داروها. نیتازن فقط یک دارو نیست بلکه گروهی از مواد هستند که بسیار قوی و خطرناکاند. حتی مقدار بسیار کمی از آن میتواند کشنده باشد.»
افرادی که مرتبا مواد مصرف میکنند نیز نگران شدهاند. یک معتاد ۲۸ ساله به دیلیمیل گفت: «حتی مصرفکنندگان شدید که چیزی برای از دست دادن ندارند هم از نیتازن میترسند. این نشانه بدی است.» او گفت: «داروهای مصنوعی در حال ورود هستند. بسیار ارزانترند. هروئین سالهاست که شناختهشده است و مردم مقدار مصرف آن را میدانند، اما مواد مصنوعی میتوانند با مقدار عادی باعث ایست تنفسی شوند.»
سازمان مبارزه با جرایم بریتانیا اعلام کرد که بازار جهانی داروهای مصنوعی بهسرعت در حال گسترش است و تهدید جدی برای مصرفکنندگان بهوجود آورده است. همچنین تأکید شده که ترکیب هروئین با نیتازنها و دیگر افیونهای مصنوعی، خطرات را بیشتر کرده است.
مرگهای ناشی از مواد در بریتانیا در سال ۲۰۲۳، حدود ۱۵ درصد افزایش یافته و به ۴۹۳۶ مورد در بریتانیا، اسکاتلند و ایرلند شمالی رسیده است.
فنتانیل دوباره در برخی مناطق بریتانیا ظاهر شده، اما تهدید آن نسبت به نیتازنها کمتر است. از ماه جون ۲۰۲۳ تاکنون، ۱۴ مرگ مرتبط با فنتانیل گزارش شده که ۱۱ مورد آن همزمان با وجود نیتازنها بودهاند.
