حامد کرزی، رئیس‌جمهور اسبق افغانستان در یک اقدام نادر، در کنار همسر و دخترانش فارغ تحصیلی پسر و دخترش را در لیسه افغان ترک جشن گرفت و عکسی از آنان را در حساب شخصی خود در اکس منتشر کرد.
داکتر زینت کرزی در طول ریاست جمهوری حامد کرزی و پس از آن به ندرت در مجامع عمومی و مجالس رسمی ظاهر شده است. ظاهراً، آخرین بار، او در ۲۹ اسد ۱۳۸۸ در یک مرکز رای دهی در لیسه استقلال رفت و رای خود را به صندوق انتخابات ریاست جمهوری ریخت.
داکتر زینت در مراسم جشن فراغت پسرش میرویس، و دخترش ملالی با پوشش و روسری رایج در میان زنان افغان شهری ظاهر شد. پوشش او برخلاف حجاب و پوشش اجباری طالبان بود که محتسبان امر به معروف بر زنان فشار می‌آورند که آن را رعایت کنند. اما به رغم فشار طالبان، شمار زیادی از آنان مایل نیستند پوشش تحمیلی طالبان را به تن کنند.
دو دختر کوچک حامد کرزی نیز مانند دیگر دختران معمولی افغان در کنار مادر و برادر شان با لباس غیررسمی و موهای ریخته برسر شانه ظاهر شدند.
آنها فراغت خواهر بزرگتر شان، ملالی را جشن گرفتند که از صنف ششم فارغ شد. ملالی بنا به دستور طالبان حق درس خواندن در مکتب بالاتر از صنف ششم را ندارد اما می‌تواند به مدرسه برود و یک آخند زن شود.
حامد کرزی در پیامش آرزو کرده است که او نیز مانند میرویس، بتواند بیشتر درس بخواند و از دانشگاه فارغ شود.
حامد کرزی در افغانستان حق فعالیت و موضع‌گیری سیاسی ندارد و بارها از سوی طالبان تحت نظر بوده و حق بیرون شدن از کشور را نداشته است. رئیس جمهور پیشین با این که به ندرت درباره مسایل سیاسی اظهارنظر کرده است اما به طور پیوسته از طالبان خواسته است تا دروازه‌های مکتب و دانشگاه را به روی دختران و زنان افغان باز کند.
او به تازگی درخانی، دختر کوچکش را با خود به مجالس دیدار با داکتر عبدالله در کابل می‌برد. به نظر می‌رسد که حامد کرزی آن قدر در کابل احساس قدرت می‌کند که برخلاف دستور طالبان، با همسر و دخترانش در مجامع عمومی ظاهر شود.
زیرا، نخستین پیام این اقدام کرزی این است که دستورات هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان درباره خانه نشین کردن زنان و منع حضور آنها در مجالس عمومی را نادیده می‌گیرد. ظاهرا، رئیس جمهور سابق می‌خواهد به شکل متفاوت سیاست‌ها و محدودیت‌های طالبان علیه زنان را به چالش بکشد.
کمتر سیاستمداری سرشناس در افغانستان تا اکنون حضور همسر خود را در مجامع عمومی اعلام کرده یا عکسی صمیمانه و خانوادگی از آنان منتشر کرده است. کرزی نیز قبلا با این که رئیس جمهور بود و به تخت نشانده ناتوی غربی لیبرال، اما عرف سیاسی افغانستان-ظاهر نشدن همسران سیاستمداران و رهبران افغان در انظارعامه- را رعایت می‌کرد.
به هر حال، سیاستمداران افغان نارضایتی ملاها و اقشار سنتی از کشف حجاب ملکه ثریا، همسر امان‌الله‌خان را که بخشی از اصلاحات تجددطلبانه و پیشرفت زنان در آن زمان بود، به یاد دارند، نارضایتی‌ای که سرنوشت تلخی برای شاه ترقی خواه افغانستان رقم زد.
یکبار زینت کرزی، در مصاحبهای با بیبیسی در حوت ۱۳۹۱ درباره گوشهنشینی خود توضیح داده بود. او گفته بود: «افغانستان ۳۰ سال جنگ را پشت سر گذاشته و فرهنگ و عنعنات مردم افغانستان هنوز آماده نیست، من هیچگاهی در رسانهها ظاهر نشدم و در سفرهای زیادی نبودم چون فکر میکنم که ما به وقت بیشتری نیاز داریم.»
اما، ممنوعیت تحصیل که دختران رئیس جمهور سابق را نیز شامل میشود، کرزی را وادار کرده که این عرف را زیر پا بگذارد و نارضایتی خود را به هبت‌الله منتقل کند.
آقای کرزی در یادداشتش درباره فراغت ملالی، دخترش نوشت که او هم دوره ابتدایی مکتب را به پایان رسانده و برای آموزش در مراحل بالاتر «آماده و مصمم» است.
رئیس جمهور پیشین ابراز امیدواری کرده است که ملالی «همراه با تمام خواهران هموطن خود، دوره مکتب را تا صنف دوازدهم در داخل کشور تکمیل کنند و با تحصیلات عالی در پوهنتون به آرزوهای شان دست یافته و برای خود، خانواده و کشورعزیز خود مصدر خدمت شوند.»
اما، ملالی و دیگر دختران افغان زمانی میتوانند به دانشگاه بروند و کار کنند که طالبان در قدرت نباشد یا این گروه زیر فشار داخلی و بین المللی در سیاستهای خود در قبال زنان تغییر بیاورد.
تاکید کرزی بر این نکته که دخترش «آماده و مصمم» به ادامه آموزش است، ظاهرا می‌خواهد به رهبران طالبان بگوید که همه دختران افغان آماده و مصمم برای ادامه تحصیل اند و باید محدودیت‌های وضع شده بر سر راه آنان برداشته شود.
هرچند رئیس جمهور پیشین بارها به محدودیت‌های طالبان بر آموزش زنان و دختران تاخته است، ظاهرا اکنون او به شکل دیگر و با آوردن دخترانش در میدان، می‌خواهد سیاستهای زنستیزانه طالبان را نقد کند.
مقامهای پیشین و کاربران شبکههای اجتماعی نیز به محفل فراغت فرزندان کرزی واکنش نشان داده اند. برخی از مقامهای سابق به او بابت فارغ تحصیلی ملالی و میرویس تبریک گفته اند. اما، شما زیادی از کاربران ممنوعیت تحصیل دختران را نتیجه مماشات او با طالبان توصیف کردند که از نظر آنها به مرور زمان قدرتمند شدند و در نهایت حکومت اشرف غنی را سرنگون کردند.
با این حال، کرزی از انگشت شمار سیاستمداران سرشناسی است که در زیر سایه حاکمیت سرکوب هبت‌الله، بیشتر از هر موضوعی بر بازگشایی مکاتب دختران تاکید دارد.
طالبان چند ماه پس از بدست گرفتن قدرت در اسد ۱۴۰۰، بهتدریج محدودیتها بر آموزش دختران و زنان در افغانستان را وضع کرد و به اجرا گذاشت. این محدودیتها ابتدا دختران را از آموزش بالاتر از صنف ششم مکتب محروم کرد و سپس شامل ممنوعیت آموزش دختران در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی افغانستان، خصوصی و دولتی نیز شد.
هرچند در ماههای اول، مقامهای طالبان میگفتند که پس از اعمال یک سلسله اصلاحات، دروازه‌های مکاتب به روی دختران باز میشود، اما بهتدریج این موضوع از سر زبان مقامها و سخنگویان طالبان افتاد و بعدا در پاسخ به انتقادها گفتند که آموزش دختران یک موضوع داخلی افغانستان است و از رسانهها خواستند که بر طرح این موضوع پافشاری نکنند.
با گذشت نزدیک به چهار سال از روی کار آمدن طالبان، هنوز هیچ چشمانداز روشنی برای باز شدن دروازه‌های مکاتب در دوره لیسه و دانشگاهها به روی دختران دیده نمیشود.
محدودیت‌های طالبان بر آموزش دختران باعث شده است که بخش بزرگ از دانش آموزان دختر پس از فراغت از صنف شش کاملا خانه‌نشین شوند و در مواردی در صنعت قالینبافی مشغول به کار شوند. طبق گزارشها، در بسیاری مناطق، دختران تن به ازدواجهای زودهنگام میدهند.
با این همه، بسته ماندن مکاتب بالاتر از صنف ششم و دروازه‌های دانشگاهها و موسسات تحصیلات عالی باعث شده است که بیشتر دختران دچار افسردگی شوند و آرزوهای را که داشتند برباد رفته تصور کنند.
