دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور امریکا، با امضای یک فرمان اجرایی سفر شهروندان افغانستان و ۱۱ کشور دیگر را به‌ایالات متحده به‌طور کلی ممنوع کرد. سفر از ایران، چاد، جمهوری کنگو، گینه استوایی، اریتره، هائیتی، میانمار، لیبیا، سومالیا، سودان و یمن نیز به امریکا ممنوع شد.
در فرمان دونالد ترامپ که روز چهارشنبه، ۱۴ جوز نشر شد، در توجیه ممنوعیت سفر از افغانستان به امریکا آمده است که این کشور به‌دست طالبان که در فهرست ویژه گروه‌های تروریستی جهانی امریکا (SDGTs) قرار دارد، کنترول می‌شود. این فهرست که از سوی وزارت خزانه‌داری امریکا تهیه می‌شود، گروه‌ها و افراد مرتبط با فعالیت تروریستی را هدف تحریم‌های افتصادی قرار می‌دهد و دارایی‌های آنها را مسدود می‌کند.
فرمان ترامپ در ادامه افزوده است افغانستان فاقد یک مرجع مرکزی توانمند یا قابل همکاری برای صدور پاسپورت و سایر مدارک ملکی است. در فرمان همچنین آمده که افغانستان از سازوکارهای لازم برای غربالگری و بررسی سابقه افراد برخوردار نیست.
براساس فرمان جدید دونالد ترامپ، ورود شهروندان افغانستان به ایالات متحده، چه به عنوان مهاجر یا غیرمهاجر را پس از صدور این فرمان به حالت تعلیق در می‌آید.
استثناها:
فرمان دونالد ترامپ، در پیوند به منموعیت سفر شهروندان ۱۲ کشور به ایالات متحده در چند مورد استثناهایی قایل شده که در این موارد، این فرمان اعمال نخواهد شد:
- افرادی که دارای ویژه مهاجرتی ویژه افغانستان (SIV) اند؛
- اقلیت‌های مذهبی و قومی در ایران که برای آنها ویزای مهاجرتی (پناهندگی) صادر شده است؛
- کسانی که دارای اقامت دائم (گرین کارت) امریکا هستند؛
- دو تابعیتی‌هایی که با پاسپورت کشوری سفر می‌کنند که دچار ممنوعیت نشده است؛
- اعضای درجه یک خانواده‌ای که دارای ویزای مهاجرتی است؛
- کسانی که ویزای ویژه کارمندان دولت امریکا را دارند؛
- کسانی که با ویزاهای دیپلوماتیک، برای حضور در سازمان ملل متحد و یا به‌عنوان عضو ناتو به امریکا سفر می‌کنند؛
- ورزشکاران، مربیان و همراهان تیم‌های ورزشی که در بازی‌های المپیک و یا جام جهانی و یا دیگر مسابقات ورزشی شرکت می‌کنند.
حفاظت از مرزها و منافع ملی
براساس بیانیه کاخ سفید، محدودیت‌های اعمال‌شده در این فرمان برای تشویق به همکاری بیشتر کشورهای خارجی، اجرای موثر قوانین مهاجرتی، و پیشبرد اهداف کلیدی سیاست خارجی، امنیت ملی و مبارزه با تروریسم ضروری تلقی شده‌اند.
در این بیانیه گفته شده است که رئيس‌جمهور موظف است اقداماتی انجام دهد تا اطمینان حاصل شود کسانی که قصد ورود به ایالات متحده را دارند، تهدیدی برای مردم امریکا نیستند.
بهگفته کاخ سفید، دونالد ترامپ پس از بررسی گزارشی که وزیر امور خارجه با هماهنگی سایر مقامات کابینه ارائه کرد، به این جمعبندی رسید که ورود اتباع برخی کشورها باید برای حفظ امنیت ملی و ایمنی عمومی ایالات متحده، محدود یا ممنوع شود.
در بیانیه کاخ سفید تاکید شده است که این محدودیتها متناسب با شرایط خاص هر کشور تدوین شده و هدف آن تشویق به همکاری با کشورهایی است که این فرمان شامل حال آنها می‌شود.
در این بیانیه، دلایل کلی برای ممنوعیت یا محدودیت سفر به امریکا به این شکل توضیح داده شده است:
- برخی از این کشورها پشتیبان تروریسم دولتی یا پایگاههای مهم فعالیتهای تروریستی هستند و به‌طور مستقیم امنیت ملی ایالات متحده را تهدید می‌کنند؛
- برخی از این کشورها دارای فرایندهای ناکارآمد برای بررسی سوابق و غربالگری امنیتی هستند که توانایی ایالات متحده را برای شناسایی تهدیدهای احتمالی پیش از ورود، کاهش می‌دهد؛
- تعدادی از این کشورها نرخ بالای تخلف از مدت مجاز اقامت دارند که نشاندهنده بیتوجهی به قوانین مهاجرتی امریکاست و فشار بر سامانههای اجرایی را افزایش می‌دهد؛
- در برخی دیگر از این کشورها، همکاری در زمینه تبادل اطلاعات هویتی و تهدیدهای امنیتی وجود ندارد که این موضوع توانایی ایالات متحده در بررسیهای موثر مهاجرتی را تضعیف می‌کند؛
- چندین کشور نیز در گذشته از پذیرش اتباع خود که واجد شرایط اخراج از امریکا بودهاند، امتناع کردهاند که این امر روند مدیریت مهاجرت و حفظ ایمنی عمومی را پیچیده کرده است.
بازگرداندن امنیت به امریکا
در بیانیه کاخ سفید گفته شده است که دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور ایالات متحده، به وعده خود برای بازگرداندن ممنوعیت سفر و تامین امنیت مرزهای آمریکا عمل می‌کند.
دونالد ترامپ پیش از این گفته بود: «ما ممنوعیت سفر را بازمیگردانیم، بعضیها آن را ممنوعیت سفر ترامپ مینامند، تا تروریستهای افراطی اسلامگرا را از کشورمان دور نگه داریم؛ این ممنوعیت پیشتر از سوی دیوان عالی مورد تایید قرار گرفته است.»
ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوری خود سفر شهروندانی از چند کشور را ممنوع و سفر از برخی دیگر کشورها را محدود کرد.
دیوانعالی اریکا این اقدام را تایید و اعلام کرد: «این تصمیم کاملاً در چارچوب اختیارات قانونی رئیسجمهور است و بر پایه اهداف مشروع اتخاذ شده است.»
براساس بیانیه کاخ سفید فرمان جدید، بر پایه ممنوعیت سفر دوره نخست ترامپ استوار است و با در نظر گرفتن ارزیابی بهروز از وضعیت جهانی در حوزه بررسیهای امنیتی، خطرات و فرآیندهای غربالگری، گسترش یافته است.
دلایل ممنوعیت ورود شهروندان ۱۲ کشور بر اساس کشور مبداء
در بیانیه کاخ سفید، دلایل ممنوعیت ورود شهروندان از هر کشور به‌طور جداگانه توضیح داده شده است:
افغانستان
افغانستان تحت کنترل طالبان، گروهی که در فهرست سازمانهای تروریستی جهانی بهویژه (SDGT) قرار دارد، اداره می‌شود. این کشور فاقد مرجع مرکزی توانمند و همکار برای صدور گذرنامه یا اسناد مدنی است و از سامانههای غربالگری و بررسی امنیتی مناسب نیز برخوردار نیست.
طبق گزارش میزان تخلف از مدت ویزا (Overstay Report) در سال مالی ۲۰۲۳ وزارت امنیت داخلی امریکا، نرخ تخلف از ویزای تجاری/گردشگری (B1/B2) افغانستان ۹.۷۰ درصد و نرخ تخلف از ویزاهای دانشجویی (F)، فنیوحرفهای (M) و بازدیدکننده تبادلی (J) معادل ۲۹.۳۰ درصد بوده است.
ایران
ایران کشوری است که به‌طور رسمی حامی تروریسم شناخته می‌شود. این کشور به‌طور مکرر از همکاری با دولت ایالات متحده برای شناسایی تهدیدهای امنیتی خودداری می‌کند، منبعی مهم برای اقدامات تروریستی در سراسر جهان بهشمار میرود و در گذشته نیز از بازگرداندن اتباع قابل اخراج خود سرباز زده است.
برمه (میانمار)
طبق همین گزارش، نرخ تخلف از ویزای B1/B2 برای اتباع برمه ۲۷.۰۷ درصد و برای ویزاهای F، M و J معادل ۴۲.۱۷ درصد گزارش شده است. افزون بر آن، برمه به‌طور تاریخی از همکاری با ایالات متحده برای بازگرداندن اتباع قابل اخراج خود خودداری کرده است.
چاد
نرخ تخلف ویزای B1/B2 اتباع چاد در گزارش سال ۲۰۲۳ برابر با ۴۹.۵۴ درصد و برای ویزاهای F، M و J معادل ۵۵.۶۴ درصد است. همچنین در گزارش سال مالی ۲۰۲۲ این نرخ برای ویزای B1/B2 چاد ۳۷.۱۲ درصد گزارش شده بود. این نرخهای بالا نشاندهنده بیتوجهی آشکار به قوانین مهاجرتی ایالات متحده است و قابلقبول نیست.
جمهوری کنگو
نرخ تخلف ویزای B1/B2 جمهوری کنگو ۲۹.۶۳ درصد و برای ویزاهای F، M و J معادل ۳۵.۱۴ درصد گزارش شده است.
گینه استوایی
نرخ تخلف ویزای B1/B2 در مورد اتباع گینه استوایی ۲۱.۹۸ درصد و برای ویزاهای F، M و J به ۷۰.۱۸ درصد رسیده است.
اریتره
ایالات متحده نسبت به صلاحیت نهاد مرکزی اریتره در صدور گذرنامه و اسناد مدنی ابراز تردید کرده است. همچنین، سوابق کیفری اتباع اریتره در دسترس دولت امریکا قرار ندارد. این کشور در گذشته نیز از بازگرداندن اتباع قابل اخراج خود امتناع کرده است. نرخ تخلف از ویزای B1/B2 برای اریتره ۲۰.۰۹ درصد و برای ویزاهای F، M و J معادل ۵۵.۴۳ درصد گزارش شده است.
هائیتی
نرخ تخلف از ویزای B1/B2 اتباع هائیتی برابر با ۳۱.۳۸ درصد و برای ویزاهای F، M و J معادل ۲۵.۰۵ درصد بوده است. افزون بر این، طی دوران دولت بایدن، صدها هزار مهاجر غیرقانونی هائیتی وارد خاک آمریکا شده‌اند؛ وضعیتی که بهشدت جامعه آمریکا را دچار آسیب کرده و خطراتی چون افزایش تخلفات ویزا، شکلگیری شبکههای جنایی و تهدیدهای امنیتی را در پی داشته است. هائیتی فاقد مرجع مرکزی برای تولید و ارائه اطلاعات لازم از نهادهای اجرای قانون است و این موضوع توانایی آمریکا در تضمین امنیت ملی را تضعیف می‌کند.
لیبیا
در لیبیا نیز مرجع صلاحیتدار و همکار برای صدور گذرنامه و اسناد مدنی وجود ندارد. سابقه حضور گروه‌های تروریستی در خاک لیبی، خطرات ناشی از ورود اتباع آن به آمریکا را افزایش می‌دهد.
سومالیا
سومالیا فاقد نهاد مرکزی توانمند و همکار برای صدور گذرنامه و اسناد مدنی است و نظام مناسب غربالگری و بررسی امنیتی ندارد. برخلاف دیگر کشورها، دولت سومالی فاقد کنترل و حاکمیت مؤثر بر سرزمین خود است و این موضوع توان ملی آن را در حوزههای مختلف بهشدت محدود کرده است.
تهدید تروریستی مستمری نیز از خاک سومالی متوجه آمریکا است. دولت ایالات متحده، سومالی را به‌عنوان پناهگاه امن تروریستها شناسایی کرده است؛ جایی که تروریستها عملیات خود را از آنجا طراحی، تسهیل و اجرا می‌کنند.
سومالی همچنان مقصدی برای افراد علاقهمند به پیوستن به گروه‌های تروریستی است که امنیت ملی امریکا را تهدید می‌کنند. دولت این کشور در مهار آزادی تحرک تروریستها با مشکلات ساختاری جدی مواجه است و در گذشته نیز از بازگرداندن اتباع قابل اخراج خود خودداری کرده است.
سودان
سودان نیز فاقد مرجع مرکزی توانمند و همکار برای صدور گذرنامه و اسناد مدنی است و از نظام بررسی امنیتی موثری بهرهمند نیست. طبق گزارش تخلفات ویزا، نرخ تخلف ویزای B1/B2 اتباع سودان ۲۶.۳۰ درصد و برای ویزاهای F، M و J معادل ۲۸.۴۰ درصد است.
یمن
یمن نه تنها فاقد مرجع مرکزی توانمند و همکار برای صدور گذرنامه و اسناد مدنی است، بلکه فرآیندهای غربالگری و بررسی امنیتی موثر نیز ندارد. دولت این کشور کنترل سرزمینی خود را از دست داده است. از تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، عملیات نظامی ایالات متحده در خاک یمن آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
دلایل اعمال محدودیت برای سفر شهروندان هفت کشور
در ادامه بیانیه کاخ سفید همچنین دلایل اعمال محدودیت برای سفر شهروندان هفت کشور توضیح داده شده است که شامل مهاجران و غیرمهاجران دارای ویزاهای B-1، B-2، B-1/B-2، F، M و J می‌شود.
بروندی
بر اساس گزارش تخلفات ویزا، نرخ تخلف از ویزای B1/B2 در میان اتباع بروندی ۱۵.۳۵ درصد و در ویزاهای F، M و J معادل ۱۷.۵۲ درصد بوده است.
کوبا
کوبا یکی از کشورهای حامی تروریسم معرفی شده است. دولت کوبا در زمینه تبادل اطلاعات امنیتی و اجرای قانون، همکاری کافی با ایالات متحده ندارد و در گذشته نیز از پذیرش اتباع قابل اخراج خود امتناع کرده است. طبق گزارش تخلفات ویزا، نرخ تخلف از ویزای B1/B2 برای اتباع کوبا ۷.۶۹ درصد و در ویزاهای F، M و J معادل ۱۸.۷۵ درصد بوده است.
لائوس
طبق گزارش، نرخ تخلف از ویزای B1/B2 برای اتباع لائوس ۳۴.۷۷ درصد و در ویزاهای F، M و J برابر با ۶.۴۹ درصد اعلام شده است. دولت لائوس نیز در گذشته از پذیرش اتباع قابل اخراج خود خودداری کرده است.
سیرالئون
نرخ تخلف از ویزای B1/B2 در مورد اتباع سیرالئون ۱۵.۴۳ درصد و در ویزاهای F، M و J به ۳۵.۸۳ درصد رسیده است. همچنین این کشور سابقهای طولانی در نپذیرفتن اتباع قابل اخراج خود دارد.
توگو
بر اساس گزارش، نرخ تخلف از ویزای B1/B2 اتباع توگو ۱۹.۰۳ درصد و در ویزاهای F، M و J برابر با ۳۵.۰۵ درصد بوده است.
ترکمنستان
نرخ تخلف از ویزای B1/B2 اتباع ترکمنستان ۱۵.۳۵ درصد و برای ویزاهای F، M و J معادل ۲۱.۷۴ درصد گزارش شده است.
ونزوئلا
ونزوئلا فاقد نهاد مرکزی توانمند یا همکار برای صدور گذرنامه و اسناد مدنی است و از سامانههای غربالگری و بررسی امنیتی مؤثر برخوردار نیست. این کشور نیز در گذشته از پذیرش اتباع قابل اخراج خود امتناع کرده است. بر اساس گزارش تخلفات ویزا، نرخ تخلف از ویزای B1/B2 برای اتباع ونزوئلا ۹.۸۳ درصد بوده است.