یک فرمانده طالبان که پنج سال پیش در اوکراین بازداشت شد و در امریکا توسط یک قاضی زن محاکمه می‌شود، در آستانه صدور حکم است. حاجی نجیب‌الله که از حدود ۵ سال پیش در نیویارک زندانی است به گروگان‌گیری و حمایت مالی از تروریسم متهم است. او به‌تازگی به اتهام کلیدی خود اعتراف کرده است.
این فرمانده پیشین طالبان در ماه اکتبر ۲۰۲۱ در دادگاه نیویارک اتهام قتل سه سرباز امریکایی در سال ۲۰۰۸ را رد کرد و خود را بی‌گناه دانست. او طی این سال‌ها در برابر اتهامات مقاومت کرده و خود را بی‌گناه می‌دانست، اما با این اعتراف احتمال می‌رود او به حبس ابد محکوم شود.
محاکمه این فرمانده سابق دو ماه پس از آن شروع شد که گروه طالبان در پی ۲۰ سال جنگ با ائتلاف تحت فرمان امریکا و نیروهای دولتی افغانستان، قدرت را در کابل به دست گرفت.
حاجی نجیب یک سال پیش از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان، به امید پناهندگی در اروپای غربی به اوکراین رفته بود.
دادگاه فدرال در نیویارک اعلام کرده که جلسه صدور حکم او برای ۲۳ اکتبر ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده است.
حاجی نجیب‌الله کیست؟
حاجی نجیب یکی از فرماندهان طالبان است که از سال ۲۰۰۷ در ولایت‌های زابل، غزنی، میدان وردک، لوگر و پکتیا در جنگ علیه دولت افغانستان و نیروهای ناتو نقش داشت. او فرماندهی قطعه "النصر" را به عهده داشته است.
یکی از فرماندهان محلی طالبان در زابل که نخواست نامش فاش شود، به افغانستان اینترنشنال گفت که حاجی نجیب‌الله باشنده ولایت زابل است و یکی از اعضای خانواده‌اش در شهرداری طالبان در غزنی وظیفه دارد.
در پرونده‌ای که علیه حاجی نجیب الله در دادگاه نیویارک ثبت شده از او به عنوان فرمانده ارشد طالبان که رهبری بیش از هزار جنگجو را به عهده داشته، یاد شده است.
در کیفرخواست اولیه که در اکتبر ۲۰۲۱ در دادگاه نیویارک علیه حاجی نجیب مطرح شد، گفته شده بود که افراد تحت امر او در سال ۲۰۰۸ به یک کاروان نظامی امریکا در افغانستان حمله کردند و افسران ارتش ایالات متحده به نام متیو هیلتن، جوزف مک‌کی و مارک پالمیتیر را به همراه مترجم افغان‌ها کشتند. نام مترجم افغان اعلام نشده است.
او در آن محاکمه اتهامات را رد کرده و گفته بود که قضایای دیگری در پس بازداشت او وجود دارد.
اکنون بر اساس توافق‌نامه پذیرش جرم که نجیب‌الله آن را امضا کرده، او اعتراف می‌کند که به‌عنوان یک فرمانده طالبان در ولایت میدان وردک فعالیت می‌کرده و حمایت مادی برای اقدامات تروریستی در افغانستان و پاکستان فراهم کرده است.
نام او در اسناد دادگاه نیویارک، در کنار بدرالدین حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان درج شده است.
حاجی نجیب‌الله، ۴۸ ساله با دو پرونده جنایی و همکاری با گروه‌های تروریستی، در ایالات متحده متهم است.
نخستین پرونده علیه او در سال ۲۰۱۴ گشوده شد. حاجی نجیب‌الله متهم است که دیوید رود، خبرنگار وقت نیویارک‌تایمز و دو همکار محلی او را در سال ۲۰۰۸ در لوگر ربوده و به شبکه حقانی در وزیرستان شمالی تسلیم داده است.
طبق کیفرخواست دادستانی در دادگاه نیویارک که در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفته، حاجی نجیب‌الله و همدستانش به اقدام به قتل شهروندان امریکایی، آدم‌ربایی و همکاری با گروه‌های تروریستی متهم شده‌اند.
بازداشت در اوکراین، محاکمه در نیویارک
حاجی نجیب‌الله در اکتبر ۲۰۲۰ در اوکراین بازداشت شد و چند روز بعد به ایالات متحده انتقال یافت. او پس از حضور در نخستین جلسه دادگاه در ماه اکتبر ۲۰۲۱، عضویت در گروه طالبان را رد کرد و خود را یک تاجر ساکن دبی معرفی کرد.
یافته‌های افغانستان اینترنشنال نشان می‌دهد که حاجی نجیب‌الله ویزای اوکراین را در سال ۲۰۲۰ در کابل به‌دست آورده و از اسلام‌آباد به اوکراین پرواز کرده است.
به گفته منابع افغانستان اینترنشنال، او پس از رسیدن به اوکراین قصد مهاجرت به کشورهای اروپای غربی را داشته اما پولیس اوکراین در شهر ژیتومر حاجی نجیب و همراهانش را بازداشت کرده است.
یک منبع از اداره امور افغانستان که تحت کنترول طالبان است به شرط افشا نشدن نامش گفت که در فهرست ۱۰۲ نفری زندانیان طالبان در کشورهای خارجی، نام حاجی نجیب‌الله که با نام مستعار "فرمانده لشکری" شناخته می‌شود، نیز شامل است.
افغانستان اینترنشنال تلاش کرد تا با دیوید رود و طاهر لودین، همکار افغان او ارتباط بر قرار کند تا در مورد حاجی نجیب‌الله بپرسد، اما هیچ پاسخی دریافت نکرد.
دیوید رود خبرنگار پیشین نیویارک تایمز اخیرا در جلسه اعتراف حاجی نجیب‌الله حضور یافت و در بیانیه‌ای پس از جلسه در مورد اعتراف او ابراز خرسندی کرد.
وکیل: نجیب‌الله اسیر جنگی است
اندرو دالاک، وکیل مدافع این فرمانده طالبان می‌کوشد از محکوم شدن موکل خود به حبس ابد جلوگیری کند.
او استدلال می‌کند که اتهام‌های وارده علیه نجیب‌الله در خارج از امریکا رخ داده و دادگاه‌های امریکا صلاحیت رسیدگی به آن را ندارند.
یک عضو تیم وکلای مدافع او به افغانستان اینترنشنال گفت که اتهام‌ها علیه این فرمانده پیشین طالبان نباید به عنوان جرایم جنایی عادی بررسی شوند، بلکه در چارچوب درگیری‌های مسلحانه و در یک دادگاه نظامی مورد بررسی قرار گیرند.
اتهام دیگری که متوجه حاجی نجیب‌الله است، حمله به کاروان نظامیان و قتل سربازان امریکایی است.
براساس این کیفرخواست، در ۶ سرطان ۱۳۸۷ جنگجویان طالبان تحت فرماندهی نجیب‌الله به یک کاروان نظامی امریکایی در ولسوالی سیدآباد میدان وردک حمله کردند. در این حمله سه سرباز امریکایی و یک مترجم آن‌ها کشته شدند.
وکلای مدافع همچنین استدلال کردند که او به عنوان یک اسیر جنگی تحت حمایت کنوانسیون‌های ژنو قرار دارد و بنابراین باید از مصونیت جنگی برخوردار باشد.
آن‌ها همچنین ادعا کردند که در زمان وقوع اتهامات در سال ۲۰۰۸، طالبان خود را دولت مشروع افغانستان می‌دانست و در یک درگیری مسلحانه بین‌المللی با ایالات متحده شرکت داشت.
قاضی زن
قاضی پرونده حاجی نجیب در دادگاه فدرال نیویارک، یک زن است و کترین فیلا نام دارد.
ریاست دادگاه محاکمه این فرمانده پیشین طالبان را در حالی یک زن به‌پیش می‌برد که این گروه در گذشته و اکنون، هیچ‌گونه جایگاه رسمی، به ویژه قضاوت، برای زنان قائل نیست.
قاضی فیلا استدلال تیم وکلای مدافع حاجی نجیب را که او یک اسیر جنگی است رد کرده است. او حکم داد که جنگ در افغانستان در آن زمان یک درگیری مسلحانه داخلی بوده و بر این اساس، نجیب‌الله به عنوان عضو یک گروه مسلح غیردولتی، واجد شرایط دریافت وضعیت اسیر جنگی یا مصونیت جنگی نیست.
قاضی فیلا تاکید کرد که وضعیت اسیر جنگی تنها در درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی اعمال می‌شود و درگیری‌های داخلی شامل این حمایت‌ها نمی‌شوند.
همزمان وکیل مدافع حاجی نجیب‌الله می‌گوید که دادگاه مدرک کافی دال بر اینکه این فرمانده پیشین طالبان در رویداد ۶ سرطان ۱۳۸۷ مستقیما دخیل بوده، در اختیار ندارد.
حاجی نجیب‌الله از زمان ورود به امریکا در زندان محله بروکلین نیویارک به سر می‌برد. وکیل مدافع او نگران شرایط موکل خود است. او می‌گوید که محدودیت‌های زیادی علیه این فرمانده پیشین طالبان وضع شده، از جمله محدودیت در ارتباط با خانواده و دسترسی به خدمات درمانی.
وکیل مدافع می‌گوید که حاجی نجیب در ۵ سال گذشته به نور آفتاب دسترسی نداشته و در یک سلول انفرادی نگهداری می‌شود.
جلسه دادگاه حاجی نجیب، فرمانده سابق طالبان، قرار است در ۲۳ اکتبر امسال برگزار شود.
