دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان یافته ملل گزارش داد که تا سال ۲۰۲۳ تقریبا ۲۷ هزار نفر در افغانستان در اماکن عمومی با مصرف پرخطر مواد مخدر شناسایی شده‌اند. طبق گزارش این سازمان، از ۲۷ هزار فرد معتاد به مواد مخدر، دو هزار و ۶۷۰ زن و دو هزار و ۱۵۰ کودک زیر ۱۵ سال بوده‌اند.
این گزارش زیر عنوان «استفاده از داروهای پرخطر در افغانستان» منتشر شد که ۶۵۱ نقطه پرخطر با تراکم بالای مصرف‌کنندگان مواد مخدر شناسایی و بررسی شده‌اند.
این نقاط معادل ۲.۶ نقطه پرخطر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است.
در هر یک از این مناطق، به طور میانگین حدود ۴۱ نفر مشاهده شده‌اند که درگیر مصرف پرخطر مواد مخدر بوده‌اند.
این گزارش نشان می‌دهد که شهر کابل با حدود چهار هزار و ۷۰۰ نفر و فاریاب با حدود سه هزار و ۲۰۰ نفر، بیشترین تعداد افراد مصرف‌کننده پرخطر را دارند.
در این بررسی نقاط پرمصرف مکان‌هایی هستند که افراد درگیر مصرف شدید با ریسک بالا و تزریقی هستند.
تخمین زده شده که حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر معادل با ۹ درصد از کل مصرف‌کنندگان در این مناطق مواد مخدر را به صورت تزریقی مصرف می‌کنند.
این آمار نشان می‌دهد که تزریق مواد مخدر میان مصرف‌کنندگان نسبتا رایج است و این نوع مصرف خطرات بیشتری از جمله انتقال بیماری‌های عفونی دارد.
سازمان ملل در گزارش خود می‌گوید که استفاده پر خطر مواد مخدر در میان زنان و کودکان آنان را در میان گروه‌های آسیب‌پذیر قرار داده است.
برآورد شده که زنان ۱۰ درصد از کل مصرف‌کنندگان و کودکان زیر ۱۵ سال هشت درصد از آمار معتادان به مواد مخدر پرخطر را تشکیل می‌دهند.
تولید و عرضه مواد مخدر
گزارش افزوده که افغانستان همواره نقشی کلیدی در تولید و تجارت جهانی مواد مخدر غیرقانونی، به‌ویژه تریاک و حشیش ایفا کرده است.
تخمین زده شده است که بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، افغانستان سالانه بین ۵۰۰۰ تا ۶۵۰۰ تن تریاک تولید می‌کرد.
پیش از کاهش شدید کشت غیرقانونی تریاک در سال ۲۰۲۳، ارزش ناخالص اقتصاد مواد افیونی افغانستان چشمگیر بود و در سال ۲۰۲۰، ۶ تا ۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌داد.
به گفته سازمان ملل، تولید مواد مخدر باعث ظهور اقتصاد غیررسمی و وابستگی بسیاری از جوامع به درآمد حاصل از کشت خشخاش شده بود.
با این حال، سازمان ملل گفته است که ممنوعیت مواد مخدر از سوی طالبان در بهار ۱۴۰۱ باعث کاهش چشمگیر در تولید تریاک و در نتیجه کاهش درآمد مرتبط با آن شده است.
هر چند گزارش به میزان کاهش کشت مواد مخدر در شش ماه اخیر اشاره نکرده اما گفته که فرمان رهبری طالبان باعث کاهش چشمگیر کشت مواد مخدر شده است.
براساس آمار سازمان ملل، با ممنوعیت طالبان، کشت تریاک بین ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ با کاهش ۹۵ درصدی از ۶۲۰۰ تن به حدود ۳۳۳ تن رسید.
طبق بررسی سازمان ملل، تولید مواد مخدر صنعتی مثل مت‌آمفتامین به دلیل محدودیت‌ها در افغانستان افزایش داشته است.
گزارش افزوده اگرچه از سال ۲۰۲۲ تولید مت‌آمفتامین تحت ممنوعیت قرار گرفته اما پیش‌سازهای آن (افدرین، سودوافدرین و گیاه افدرا) همچنان در سراسر افغانستان در دسترس هستند و به نظر می‌رسد تولید آن به اندازه تریاک کاهش نیافته است.افزایش قابل‌توجه کشفیات شیشه در افغانستان و کشورهای همسایه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که تولید و قاچاق شیشه همچنان ادامه دارد.
سازمان ملل می‌گوید که کشت چرس نیز در افغانستان سابقهای طولانی دارد و براساس آمارها افغانستان دومین کشور گزارششده بهعنوان منبع اصلی چرس در جهان از ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ بوده است.
گزارش افزوده که اطلاعات بهروزشدهای درباره تأثیر ممنوعیت بر تولید چرس موجود نیست.