ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در نشست سران کشورهای بریکس گفت نظام جهانی لیبرال منسوخ شده و آینده متعلق به قدرت‌ها و بازارهای نوظهور است. او که از طریق ویدیو کنفرانس سخن می‌گفت، از اعضای بریکس خواست همکاری خود را در زمینه منابع طبیعی، تجارت و استفاده از ارزهای ملی افزایش دهند.
نشست سران بریکس روز یکشنبه، ۱۵ سرطان، در ریو دو ژانیرو در حالی آغاز شد که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در این نشست حضور نداشت و لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برازیل و نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در مرکز توجه قرار داشتند.
رئیس‌جمهور روسیه در این نشست گفت: «عصر جهانی‌شدن لیبرال از کار افتاده است و آینده متعلق به بازارهای نوظهور در حال رشد سریع است که باید استفاده از ارزهای ملی خود را در مبادلاتی تجاری گسترش دهند.»
ولادیمیر پوتین به دلیل حکم بازداشت دیوان کیفری بین‌المللی که او را مسئول جنایات جنگی در اوکراین می‌داند، در این نشست حضور فزیکی نداشت اما از طریق ویدیو کنفرانس سخنرانی کرد.
او از کشورهای بریکس خواست همکاری‌های خود را در حوزه‌های مختلف از جمله منابع طبیعی، لجستیک، تجارت و امور مالی تقویت کنند.
بریکس نامی که شرکت مالی گولدمن ساکس دو دهه پیش برای توصیف رشد اقتصادی چین و دیگر بازارهای بزرگ نوظهور انتخاب کرد، ۴۵ درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده است.
برازیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی، عربستان، مصر، ایران، امارات متحده عربی، ایتوپیا و اندونزیا اعضای کنونی این بلاک اند و انتظار می‌رود کشورهای بیشتری از آسیا و آفریقا به آن بپیوندند.
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین و رهبر بزرگ‌ترین و بانفوذترین اقتصاد این گروه تصمیم گرفت به ریو سفر نکند. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر نیز به دلیل میانجی‌گری در جنگ غزه در این نشست حضور نیافت.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، نیز در این نشست غایب بود و به‌جای او وزیر امور خارجه این کشور حضور داشت. عربستان سعودی هم وزیر خارجه‌اش، فیصل بن فرحان آل سعود را به این اجلاس فرستاد.
برازیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، پنج عضو اصلی بریکس بیش از ۲۸ تریلیون دالر تولید ناخالص داخلی دارند، این در حالیست که تولید ناخالص گروه هفت، ساختار رقیب بریکس، بیش از ۵۱ تریلیون دالر است.
گسترش بریکس به وزن دیپلوماتیک این گروه که می‌خواهد صدای کشورهای در حال توسعه و فقیر باشد، افزوده است و خواستار اصلاح نهادهای بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل و صندوق بین‌المللی پول است.
رئیس‌جمهور برازیل اجلاس را با انتقاد تند از غرب به‌خاطر افزایش شدید بودجه نظامی آغاز کرد و کنایه‌ای نیز به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده زد.
او گفت: «حقوق بین‌الملل و حل‌وفصل مسالمت‌آمیز منازعات، عملاً به متون مرده تبدیل شده‌اند.»
او افزود: «اگر نظام بین‌المللی واقعیت چندقطبی جهان در قرن بیست و یکم را منعکس نمی‌کند، این وظیفه بریکس است که به سازگاری آن با این واقعیت کمک کند.»
لولا دو هفته پس از بمباران ایران توسط ایالات متحده، از تمامیت ارضی این کشور دفاع کرد و بر ناکامی مداخلات نظامی امریکا و متحدان آن در خاورمیانه تاکید کرد.
چالش‌های اجماع در بریکس
روزنامه فرانسوی لوموند نوشت که اعضای بریکس در صدد به چالش کشیدن قدرت غرب هستند اما روی اهداف مشترک توافق نظر ندارند. رشد این بلاک چالش‌های دستیابی به اجماع در مورد مسائل ژئوپلیتیکی را افزایش داده است.
دو منبع به رویترز گفتند که پیش از اجلاس، مذاکره‌کنندگان برای یافتن زبان مشترک برای بیانیه جمعی درباره بمباران غزه، درگیری اسرائیل و ایران و اصلاح پیشنهاد شورای امنیت، با مشکل مواجه بودند.
