مصر تلاش دارد با همراهی میانجی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، توافقی جامع برای آتش‌بس در غزه را تا پایان ماه آگست نهایی کند؛ توافقی که حماس را بر سر یک دوراهی تاریخی قرار داده است: تسلیم یا انزوا.
در حالی‌که جنگ در نوار غزه همچنان ادامه دارد، منابع دیپلوماتیک گزارش داده‌اند که مصر پیش‌نویس خواسته‌های حماس برای یک توافق جامع با اسرائیل را دریافت کرده و رایزنی‌هایی فشرده را با هدف پایان دادن به درگیری‌ها آغاز کرده است. به گزارش شبکه العربیه، حماس در این درخواست خواستار توافقی مکتوب با اسرائیل شده که از ضمانت‌های بین‌المللی برای جلوگیری از تجدید درگیری‌ها و توقف هرگونه طرح برای تسلط اسرائیل بر غزه برخوردار باشد.
در طرح ارائه‌شده از سوی قاهره، مواردی وجود دارد که به خروج تدریجی اسرائیل از برخی مناطق در ازای عقب‌نشینی نیروهای حماس اشاره دارد. منابع نزدیک به مذاکرات می‌گویند که حماس در مذاکرات اخیر بر تعهد خود به حفظ جان گروگان‌ها تاکید کرده است.
در همین حال، مقام‌های اطلاعاتی مصر با همراهی میانجی‌های قطری و آمریکایی بر مبنای آن‌چه «چارچوب ویتکوف» نام گرفته، در حال طراحی مرحله‌بندی پایان جنگ و آزادی گروگان‌ها هستند. این طرح، بدون اشاره مستقیم به خلع سلاح حماس، پیشنهاد داده که استفاده از سلاح «متوقف» شود؛ تعبیری که تلاش دارد زبان مطالبات را نرم‌تر کرده و فضا را برای پذیرش حماس مهیا کند.
دیپلوماسی در برابر بن‌بست نظامی
همزمان با فشارها برای پایان دادن به درگیری‌ها، منابع اسرائیلی از تداوم برنامه‌ریزی برای حمله نظامی به شهر غزه، بزرگ‌ترین مرکز شهری نوار غزه، خبر داده‌اند. اما به گفته یکی از مقام‌های رسمی اسرائیل، در صورتی‌که طرحی ارائه شود که خواسته‌های امنیتی تل‌آویو را تامین کند، امکان بازگشت به میز مذاکره وجود دارد.
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به‌تازگی برخی خواسته‌های جدید حماس را غیرقابل قبول توصیف کرده است؛ از جمله آزادی اعضای یگان «نخبه» حماس که در حمله ۷ اکتبر نقش داشتند و عقب‌نشینی اسرائیل از گذرگاه فیلادلفی در مرز مصر.
حماس در تنگنای سیاسی و مالی
فشارها تنها از سوی اسرائیل نیست. ترکیه و قطر، دو متحد مهم حماس، نیز پیام‌هایی صریح به رهبران این گروه مخابره کرده‌اند. براساس گزارش‌ها، ترکیه به‌ویژه از حماس خواسته تا خلع سلاح و واگذاری کنترل نوار غزه را بپذیرد. قطر نیز با امضای «اعلامیه نیویارک» عملاً حمله ۷ اکتبر را محکوم و از حماس خواسته تا تمامی گروگان‌ها را آزاد و خلع سلاح شود تا مسیر بازسازی غزه هموار شود.
به نوشته روزنامه هاآرتص، منابع فلسطینی می‌گویند حماس، با وجود بیانیه‌های علنی‌اش، به‌خوبی می‌داند دیگر توان مالی، نظامی و سازمانی اداره غزه را ندارد. تولید و پرتاب موشک‌ها به‌شدت کاهش یافته و شبکه حکومتی این گروه در داخل غزه فرسوده شده است. انزوای دیپلماتیک و کاهش حمایت‌های سنتی، حماس را در برابر فشارهای فزاینده قرار داده است.
دوراهی پذیرش یا مقاومت
به نوشته هاآرتص با وجود محاصره دیپلوماتیک، حماس همچنان تردید دارد: پذیرش طرح آتش‌بس شاید به معنای پذیرش شکست تلقی شود، اما ادامه درگیری‌ها نیز می‌تواند پایگاه اجتماعی و نظامی‌اش را بیش از پیش تحلیل ببرد. از سوی دیگر، زبان نرم‌تر طرح مصر درباره «توقف استفاده از سلاح» ممکن است برای حماس مجالی تاکتیکی جهت بازسازی توانش فراهم کند.
در همین حال، حماس در اقدامی که برخی آن را تحریک‌آمیز توصیف کرده‌اند، خواستار برگزاری «راهپیمایی جهانی خشم» در روزهای آتی شده است. این فراخوان در حالی منتشر شده که هیاتی از حماس هم‌اکنون در قاهره درگیر مذاکرات است؛ اقدامی که به گفته منابع مصری، موجب تنش میان این گروه و دولت مصر شده که یکی از بازیگران کلیدی این روند میانجی‌گری است.
طرح جدید مصر، با تکیه بر فازبندی، توقف تدریجی جنگ، آزادی گروگان‌ها، ورود کمک‌های انسانی و اداره موقت غزه توسط یک نهاد تکنوکرات تحت نظارت بین‌المللی، ممکن است شانس جدی‌تری نسبت به تلاش‌های پیشین برای توقف جنگ داشته باشد. اما موفقیت آن به واکنش سریع و واقع‌گرایانه حماس و نیز انعطاف اسرائیل در برابر خواسته‌های بین‌المللی بستگی دارد. تا پایان ماه اوت، چشم‌ها به قاهره دوخته خواهد بود.
