به گفته منابع، این مقامها بدون اطلاع حکومت ایران به افغانستان سفر کردهاند و قصد دارند از این فهرست برای دستگیری «جاسوسان مظنون» استفاده کنند تا از آنها در مذاکرات با غرب بر سر برنامه هستهای جمهوری اسلامی بهعنوان ابزار فشار بهره بگیرند.
یک منبع گفت که چهار مقام سپاه پاسداران به طالبان وعده داده است که بر حکومت ایران فشار خواهند آورد تا روند رسمیتشناسی این گروه را تسریع کند.
در ماه فبروری سال ۲۰۲۲، یکی از کارمندان وزارت دفاع بریتانیا بهطور اشتباهی اطلاعات هزاران افغان را منتشر کرد. این فهرست شامل نام ۲۵ هزار افغان متقاضی پناهندگی در بریتانیا بود، از جمله سربازانی که با ارتش بریتانیا کار کرده بودند.
گفته میشود برخی از افراد برای فرار از انتقام طالبان به ایران گریختهاند.
یک مقام ارشد ایرانی در تهران به تلگراف گفت که طالبان فهرست را به هیئت ایرانی تحویل داده است و آنها میخواهند پیش از اجرای مکانیسم بازگشت تحریمها، «جاسوسان بریتانیایی را پیدا کنند تا ابزاری برای فشار به لندن پشت درهای بسته داشته باشند.»
نیروهای مرزی ایران در روزهای اخیر چندین نفر از افرادی را که نامشان در فهرست آمده بود، دستگیر کردهاند.
یک منبع گفت: «بسیاری آزاد شدند چون صرفا سربازان پیشین افغان بودند، در حالی که دیگران برای بررسیهای بیشتر بازداشت ماندهاند. تمرکز فقط بر جاسوسان بریتانیایی است.»
این اقدام پس از آن صورت گرفت که بریتانیا، فرانسه و آلمان ایران را تهدید کردند در صورتی که تا پایان آگست ۲۰۲۵ مذاکرات برای احیای برنامه هستهای را آغاز نکند، با تحریمهای اقتصادی فلجکننده روبهرو خواهد شد.
قدرتهای اروپایی چهارشنبه گذشته به دبیرکل سازمان ملل گفتند که آمادهاند مکانیسم «بازگشت خودکار» تحریمها را دوباره فعال کنند.
یک مقام افزود: «سپاه پاسداران تمام تلاش خود را میکند تا پیش از مهلت نهایی ابزارهای چانهزنی برای مذاکرات پیدا کند. دولت چندان از کارهای آنها خبر ندارد و [سپاه] میترسد که ایران پس از جنگ و همه خسارتها، از موضع ضعف وارد مذاکرات شود.»
تلگراف اوایل همین ماه فاش کرد که سپاه رسما از طالبان درخواست فهرست کرده است. طالبان پس از مشورتهای داخلی در رهبریاش در قندهار تصمیم به اشتراکگذاری این فهرست با ایران را گرفت.
یک مقام ارشد طالبان گفت برخی اعضا مخالف همکاری با ایران بودند به دلیل بدرفتاری تهران با مهاجران افغان، اما در نهایت چشمانداز رسمیتشناسی ایران باعث تغییر تصمیم شد.
او به تلگراف گفت: «برخی استدلال کردند که نباید برای ایرانیها کاری کنیم چون با مهاجران ما بدرفتاری میکنند، اما اگر حاضرند امارت اسلامی [افغانستان] را در مقابل، به رسمیت بشناسند، معامله بدی نیست.»
این مقام افزود طالبان نسخه «دستکاریشدهای» از فهرست را به سپاه داده، هرچند مشخص نکرد چه تغییراتی اعمال شده یا آیا نامهایی حذف شده است یا نه.
در گزارش تلگراف آمده است که همکاری ایران و طالبان تغییر مهمی در دینامیکهای منطقهای محسوب میشود.
با وجود تنشهای تاریخی میان جمهوری اسلامی شیعی و طالبان سنی، هر دو طرف اکنون منافع مشترکی در بهرهبرداری از فهرست درزکرده یافتهاند.
برای ایران، این توافق امکان بهدستآوردن منابع اطلاعاتی و اهرم دیپلوماتیک پیش از مذاکرات حساس هستهای را فراهم میکند.
برای طالبان، همکاری با ایران راهی برای به رسمیت شناختهشدن است؛ هدفی که چهار سال پس از تسلط بر افغانستان همچنان دستنیافتنی باقی مانده است. تاکنون فقط روسیه این رژیم را به رسمیت شناخته است.