روزنامه‌نگار
سازمان اطلاعات ملی امریکا مجوز امنیتی تام وست، نماینده پیشین ایالات متحده برای افغانستان را لغو کرد. جمشید یما امیری، روزنامه‌نگار، در این مقاله می‌گوید که تام وست در دوره ماموریت خود سعی کرد از اجماع سیاستمداران غیرطالب و همچنان جان گرفتن جبهه‌های مخالف این گروه جلوگیری کند.
این سازمان در بیانیه‌ای آقای وست و شماری دیگر از مقام‌ها را به «استفاده ابزاری از اطلاعات برای پیشبرد اهداف شخصی، حزبی و خلاف اولویت‌های امنیت ملی» متهم کرده است.
مجوز امنیتی در ایالات متحده، به مقام‌های دولت اجازه می‌دهد که به اطلاعات طبقه‌بندی‌شده و حساس دسترسی داشته باشند.
تام وست کیست؟
تام وست پس از به قدرت رسیدن طالبان، به عنوان نماینده ویژه امریکا برای افغانستان منصوب شد. او پیشتر، معاون زلمی خلیلزاد، فرستاده سابق امریکا برای صلح افغانستان بود و در مذاکرات دوحه نقش برجسته‌ای داشت.
آقای وست در اکتبر سال ۲۰۲۴ از سمت نماینده ویژه امریکا برای افغانستان برکنار شد.
تام وست کارشناس ارشد روابط بین‌الملل و مدرک کارشناسی مطالعات بین‌المللی از دانشگاه جانز هاپکینز دریافت کرده است.
او به‌عنوان نماینده ویژه و معاون دستیار وزیر خارجه ایالات متحده در امور افغانستان فعالیت می‌کرد. وی به‌عنوان مشاور ویژه معاون رئیس‌جمهور در امور آسیای جنوبی و مدیر افغانستان و پاکستان در شورای امنیت ملی (۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵) خدمت کرده است.
در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰، وست دستیار ویژه امور آسیای جنوبی و مرکزی در دفتر معاون سیاسی وزیر خارجه بود و تمرکز او بر گسترش شراکت راهبردی امریکا و هند بود. در ابتدای دوران کاری‌اش نیز، او به‌عنوان افسر سیاسی در سفارت امریکا در اسلام‌آباد و مسئول میز پاکستان در واشنگتن ایفای نقش کرده است.
پیش از بازگشت دوباره به دولت در جنوری ۲۰۲۱، تام وست معاون رئیس در گروه کوهن (یک شرکت مشاوره استراتژیک جهانی) و پژوهشگر غیرمقیم در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی بود.
پیوند وست با افغانستان
فرستاده سابق امریکا برای افغانستان در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ به‌عنوان دیپلومات ارشد وزارت خارجه در ولایت کنر افغانستان فعالیت داشت. او در کنار نیروهای نظامی امریکا در کنر مستقر بود و مدیریت کارمندان غیرنظامی تیم بازسازی ولایتی را بر عهده داشت.
با این حال، نقش وست پس از شروع مذاکرات صلح دوحه میان ایالات متحده امریکا و طالبان برجسته شد. او به عنوان معاون و دستیار زلمی خلیلزاد در تمام مذاکرات مهم میان دو طرف حضور داشته است.
منابع می‌گویند که همسر وی نیز افغان و از ولایت کنر است. دیپلومات‌ها و نظامیانی که در کشوری خدمت می‌کنند، به آن کشور احساس تعلق می‌کنند. طوری که کهنه‌سربازان امریکایی به افغانستان وابسته شده بودند. آنها نقش برجسته‌ای در حمایت از همکاران سابق افغان ایفا کردند. اما یک دیپلومات ارشد دخیل در مذاکرات صلح افغانستان گفت که تام وست دلش به افغانستان نمی‌سوخت و تعلقی به این کشور نداشت.
نقش وست در تضعیف مخالفان طالبان
تام وست پس از آنکه جانشین زلمی خلیلزاد شد تمام تلاش خود را به کار بست تا از اجماع مخالفان طالبان و همچنان جان گرفتن جبهه‌های مخالف این گروه جلوگیری کند. او در تمام دوره کارش پیوسته تاکید داشت که ایالات متحده امریکا از جنگ مسلحانه در افغانستان حمایت نمی‌کند.
تام وست در حمل ۱۴۰۲ در جلسه‌ای در دوحه گفت که سیاست امریکا حمایت از جریان‌های مخالف طالبان نیست. او گفته بود که این کشور سعی می‌کند با طالبان تعامل کند و این گروه را تغییر دهد.
یک مقام بلندپایه سابق افغانستان گفت که وست با استفاده از جایگاه و نفوذ خود به عنوان نماینده امریکا به تمام کشورهای منطقه رفت و از آنها خواست که از همکاری و تعامل با جریان‌های مخالف طالبان پرهیز کنند. این مقام سابق باور دارد که فشار تام وست سبب شد که کشورهای منطقه و حتی اروپا از تعامل و همکاری با شخصیت‌های سیاسی غیرطالب اجتناب کنند.
این مقام سابق تاکید کرد: «تام وست در سویه‌ای نبود که مسئولیت بزرگ نمایندگی امریکا برای افغانستان را برعهده داشته باشد. او به مسئولیت افغانستان ساخته نشده بود. تعهد، علاقمندی، و شجاعت نداشت.»
این مقام ارشد سابق تاکید کرد تام وست در کنار زلمی خلیلزاد در مرحله اول باعث سقوط جمهوریت شد و در مرحله دوم، «نقش بدی» در خاموش‌سازی صدای مردم، سیاسیون و جامعه مدنی داشتند.
او ابراز داشت که در واقع صدای مخالفان سیاسی طالبان را تام وست خاموش کرد. او شخصاً به تمام کشورهای منطقه صحبت کرد که امریکا نمی‌خواهد شما با سیاسیون ارتباط داشته باشید. به همین دلیل کشورهای منطقه و اروپا از صحبت با سیاستمداران پرهیز می‌کردند. به باور وی، سه سال کامل تام وست مصروف همین کار بود.
او در جلسه با سیاسیون افغان همواره تاکید می‌کرد که جو بایدن گفته دیگر پرونده افغانستان را روی میز من نیاورید.
درز اطلاعات
دولت ترامپ مجوز امنیتی تام وست و ۳۷ مقام دیگر را به خاطر «سیاسی‌کاری یا سلاح کردن اطلاعات» به منظور پیشبرد اهداف شخصی یا حزبی، صیانت نکردن از اطلاعات محرمانه، «پایبندی نداشتن به استانداردهای حرفه‌ای جاسوسی تحلیلی» و دیگر اقدامات «آسیب‌زا» لغو کرده است.
تام وست در عمق اطلاعات درباره افغانستان قرار داشت. به ویژه اطلاعات درباره توافق‌نامه ۲۹ فبروری سال ۲۰۲۰ میان امریکا و طالبان. این توافق که بسیاری آن را عامل فروپاشی نظام جمهوریت و برگشت طالبان به قدرت می‌دانند، هنوز ابعاد پنهان بسیاری دارد. هنوز درباره ضمایم پنهان توافق طالبان با ایالات متحده امریکا اطلاعات زیادی وجود ندارد.
اما باورها بر این است که ضمایم پنهان توافق دوحه میان امریکا و طالبان، شامل انتقال و واگذاری قدرت، همکاری اطلاعاتی و امنیتی طالبان و ایالات متحده امریکا می‌باشد. حتی پس از تاکید ترامپ برای بازگشت به بگرام، برخی ناظران مدعی شدند که واگذاری بگرام به امریکا نیز بخشی از ضمایم پنهان توافق دوحه است. با این حال، طالبان هرگونه واگذاری خاک افغانستان به امریکا را رد کردند.
یک مقام سابق افغان گفت که تعجب نمی‌کند اگر تام وست اطلاعات محرم درباره توافق دوحه را به بیرون درز داده باشد. او گفت که «با توجه به سبک‌سری که از وی دیده‌ایم، هیچ بعید نیست که از اطلاعات سوءاستفاده کرده باشد.»
هنوز هیچ شواهدی دال بر سوءاستفاده تام وست از اطلاعات محرم درباره مذاکرات صلح، خروج امریکا از افغانستان، و بازگشت طالبان به قدرت وجود ندارد.
