سفارت ایران در کابل از باز شدن بند کمالخان توسط طالبان و جاری شدن آب به سوی خاک ایران خبر داد. حسن مرتضوی، معاون سفارت ایران سهشنبه ۲۸ جدی به تلویزیون دولتی این کشور گفت که این تصمیم «در سفر اخیر امیرخان متقی به تهران و ادامه مذاکرات با مقامات طالبان» گرفته شده است.
طالبان تا اکنون در این باره اظهار نظری نکرده است.
در همین حال، حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه ایران برای افغانستان از مسئولان طالبان برای رهاسازی آب بند کمال خان ستایش کرده است.
بند کمال خان در ولایت نیمروز و در نزدیک مرز با ایران قرار دارد. کار ساخت این بند بر روی دریا هیرمند، پس از سالها توقف، در بهار سال ۱۳۹۶ با بودجه ۷۸ میلیون دالر آغاز و در چهارم حمل امسال از سوی اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین افغانستان افتتاح شد.
او در جریان افتتاح این بند گفت: «پس از این به ایران آب در مقابل نفت میدهیم.» این گفته اشرف غنی با واکنش وزارت خارجه ایران مواجه شد.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به این حرف اشرف غنی به خبرگزاری ایرنا گفته بود: «رودخانه هیرمند دارای رژیم حقوقی تعریف شدهای است و بر اساس قراردادی که در سال ۱۳۵۱ بین دو کشور به امضا رسیده، حق آبه ایران کاملا مشخص بوده و دولت افعانستان هم به این حق آبه متعهد است.»
معاهده آب میان افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ از سوی موسی شفیق و امیرعباس هویدا، نخستوزیران وقت دو کشور امضا شد. اشرف غنی در جریان افتتاح این بند با اشاره به معاهده یادشده، گفت که مشکل نه در آن معاهده بلکه در روند اجرای آن بوده است.
مقامهای حکومت پیشین افغانستان، بارها طالبان و ایران را مقصر ناامنی و مانع ساخت بند کمال خان میدانستند. در جریان ساخت این بند، ۲۰ محافظ کشته و ۱۸ تن دیگر زخمی شدند.
ساخت و ساز بند کمالخان ۵۵سال پیش در سال ۱۳۴۵ آغاز شد.
این گزارش توسط جان سپکو، سربازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان نوشته و به وزارت دفاع امریکا داده شده است.
در این گزارش هشدار داده شده است که بدون ادامه کمک حیاتی امریکا در زمینه آموزش و حفظ و مراقبت از هواپیماهای افغانستان، نیروی هوایی این کشور سقوط خواهد کرد.
این گزارش به خصوص به عدم آموزش کارکنان پشتیبانی افغان اشاره میکند که باعث شد نیروی هوایی افغانستان بدون همکاران امریکایی قادر به حفظ هواپیماهای خود نباشد.
پشتیبانی هوایی امریکا از نیروهای حکومت پیشین افغانستان در مبارزه با طالبان نقش مهمی داشت. اما پایان این حمایت پیروزی طالبان را هنگام خروج نیروهای امریکایی سرعت بخشید چرا که نیروی هوایی افغانستان نتوانست خلاء موجود را را پر کند.
دفتر بازرس کل امریکا به اسوشیتدپرس گفته است که به ندرت پیش میآید که گزارشهای سیگار طبقهبندی شوند، اما زمانی که طبقهبندی میشوند، یک نسخه از طبقهبندی خارج شده آن کمتر از دو ماه توسط پنتاگون منتشر میشود.
سیگار میپرسد چرا برای وزارت دفاع امریکا بیش از یک سال طول کشید تا این گزارش خاص را از حالت طبقهبندی خارج کند؛ یا چرا اکنون، پنج ماه پس از قدرت گرفتن طالبان، این کار را انجام داده است.
لوید آستین، وزیر دفاع امریکا در اواخر سپتامبر گفته بود که واشنگتن از سرعت فروپاشی نیروهای امنیتی افغانستان متعجب شده است.
سیگار از سال ۲۰۰۸ کمکهای امریکا را در افغانستان ردیابی و مستند میکند و گزارشهای متعددی در باره فساد، سوء مدیریت و ضعف ارتش افغانستان منتشر کرده است.
از سال ۲۰۰۱ امریکا بیش از ۱۴۵ میلیارد دالر برای بازسازی افغانستان و نزدیک به یک تریلیون دالر هزینه مداخله نظامی خود در افغانستان کرده است. علاوه بر این، میلیاردها دالر هم صرف ساخت تشکیلات ارتش و پولیس افغانستان شده است.
میان سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۹ امریکا ۸.۵ میلیارد دالر برای حمایت و توسعه نیروی هوایی افغانستان هزینه کرد. اما این گزارش هشدار داده بود که این نیروهای هوایی افغانستان به خوبی آماده نشدهاند.
این گزارش همچنین در باره پایان همکاری صدها قراردادی امریکایی که مسئولیت حفظ و مراقبت از هواپیماهای ارتش افغانستان را داشتند نیز هشدار داده بود.
طبق این گزارش، امریکا و ناتو در سال ۲۰۱۹ تصمیم گرفتند که حمایتشان از ساخت نیروی هوایی به سمتی سوق دهند تا از عمر طولانی مدت این نیرو مطمئن شوند. اما گزارش سیگار میگوید نیروی هوایی افغانستان نتوانست پرسونل واجد شرایط جذب کند و مستقل شود.
ترکیبی از مربیان امریکایی و ناتو روی آموزش پیلوتهای افغانستان تمرکز کردند اما آموزش ۸۶ درصد پرسونل نیروی هوایی این کشور از جمله کارکنان پشتیبانی را در اولویت قرار ندادند.
سیگار میگوید هرچند وزارت دفاع امریکا قابلیتهای عملیات جنگی و مهارت پیلوتها را رشد داد اما آنها با چالش محدودیتهای سرمایه انسانی، مشکلات رهبری، سوء استفاده از هواپیماها و وابستگی به پشتیبانی لجستیکی پیمانکاران درگیر بودند.
