انس حقانی، عضو برجسته گروه طالبان میگوید نصاب آموزشی در افغانستان مشکل دارد و هر زمان این مشکلات حل شد دروازهٔ مکاتب دختران باز خواهد شد. اما او توضیح نداد این “مشکل” چه زمانی حل خواهد شد. به گفتهٔ آقای حقانی مکاتب دختران در افغانستان بسته نه بلکه تعطیل شده است.
با آنکه ملا عبدالغنی برادر، معاون رئیس الوزرای طالبان گفته است به زودی درباره بازگشایی مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم تصمیم گرفته خواهد شد، اما انس حقانی، عضو برجسته این گروه در سخنانی در فضای توییتری شب گذشته گفت، باز شدن مکاتب دختران منتظر تغییر نصاب آموزشی است.
به گفتهٔ او در ۲۰ سال گذشته غربیها در افغانستان نظام تشکیل دادند و حالا وظیفهٔ طالبان است که این نظام را اصلاح کند.
این مقام گروه طالبان میگوید مکاتب دختران تا امر ثانی تعطیل شده است و هر زمانی که مشکلات حل شود دروازهٔ مکاتب دختران دوباره باز خواهد شد.
با آنکه ۲۱۰ روز از بسته ماندن مکاتب دختران بالاتر از ششم میگذرد، اما وزارت معارف طالبان میگوید برای بازگشایی مکاتب دختران منتظر حکم ملا هبتالله، رهبر این گروه است.
هم زمان با این، خبرگزاری فرانسه در گزارشی میگوید رهبران طالبان بر سر باز کردن و یا بسته نگهداشتن مکاتب دختران، دچار دو دستگی عمیق شدهاند.
خبرگزاری فرانسه میافزاید که اختلاف بر سر آموزش دختران، گروه طالبان را به دو بخش شهری و فوق محافظه کار تقسیم کرده است.
از عبدالحکیم شرعی، قاضی القضات طالبان، خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر و شمار دیگر از ملاهای جنوب در این گزارش به عنوان موانع اصلی رفتن دختران به مکتب نام برده شده است.
در یکی از عکسها که در سال ۲۰۱۷ گرفته شده، دیده میشود که آقای نظری از کابل به اسلام آباد رفته و در برنامههای ارتش پاکستان شرکت کرده است.
ارتش پاکستان و طالبان
ارتش پاکستان بهخصوص شاخه استخباراتی آن، آیاسآی از مهمترین حامیان طالبان در طول ۲۰ سال جنگ این گروه بر ضد حکومت پیشین افغانستان و متحدان بینالمللی آن بوده است. این حمایتها از قرار دادن پناهگاههای امن به رهبران طالبان گرفته تا آموزش و تجهیز جنگجویان این گروه را شامل میشود.
بازگشت طالبان به قدرت در پانزدهم آگست سال ۲۰۲۱ به تعبیری بسیاری، پیروزی نظامیان پاکستان هم محسوب میشود.
اما سقوط غیر منتظره کابل بهدست طالبان، رهبران این گروه را بر سر تقسیم قدرت در شروع دچار مشکل کرد.
سه جریان اصلی در بدنه طالبان، جناح مربوط به ملا عبدالغنی برادر از قندهار، جریان ملا یعقوب، پسر ملا محمد عمر، رهبر متوفی طالبان و شبکه حقانی، حلقه مخوفتر این گروه بر سر تقسیم قدرت به بنبست برخوردند.
از همین رو، بسیاری سفر غیر منتظره فیض حمید، رئیس پیشین آیاسآی در چهارم سپتامبر ۲۰۲۱ به کابل را تلاش در جهت حل این اختلافات عنوان کردهاند.
پس از تصرف کابل توسط طالبان، او نخستین مقام بلندپایه خارجی بود که به افغانستان سفر کرد. این سفر از دید چهرههای سیاسی پاکستان هم پنهان مانده بود و برخی اعضای پارلمان آن کشور خواهان توضیح او در باره این سفرش شده بودند.
عبداللطیف نظری کیست؟
عبداللطیف نظری در حدود ۱۰ سال گذشته در دانشگاه خصوصی غرجستان در کابل تدریس میکرد و یکی از بنیانگذاران آن است.
آقای نظری از دانشگاه تهران مدرک دکترای علوم سیاسی دارد و آثاری نیز در زمینه روابط بینالملل، تحولات و مسائل سیاسی افغانستان منتشر کرده است.
او در دوران ریاستجمهوری حامد کرزی در مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه افغانستان کار میکرد و زمانی که در این وزارت بود، با داکتر رنگین دادفر اسپنتا، وزیر خارجه آن وقت اختلافات جدی پیدا کرد.
ورود در بازی قدرت
آقای نظری از همکاران نزدیک جعفر مهدوی، رهبر حزب ملت افغانستان نیز است و طبق گزارشها پس از فعال شدن دفتر سیاسی طالبان در قطر، با اعضای این دفتر رابطه داشته و از مواضع این گروه حمایت کرده است.
آقای مهدوی در حال حاضر از طرفداران جدی طالبان محسوب میشود و برای جلب حمایت مردم از حکومت این گروه، به ولایات مختلف سفر کرده است. به نظر میرسد که آقای نظری به نمایندگی از این حزب در کابینه طالبان راه یافته است. حزب ملت در وزارت صحت عامه افغانستان نیز یک معاون معرفی کرده است.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، ۴ جدی ۱۴۰۰ اعلام کرد که هبتالله آخندزاده، رهبر این گروه، عبداللطیف نظری را به سمت معاون وزارت اقتصاد این گروه منصوب کرده است.
آقای نظری از اولین شهروندان هزاره افغانستان است که خارج از عضویت در گروه طالبان در یک پست درجه دوم دولت طالبان کار میکند. هرچند به استثنای برخی چهرههای طالبان، حضور اقوام غیر پشتون در حکومت طالبان تقریبا صفر است.
این در حالی است که طبق معاهده بن که در دسامبر ۲۰۰۱ امضا شد، از ۳۰ کرسی کابینه حکومت موقت به رهبری حامد کرزی، پنج کرسی به هزارهها رسیده بود و هزارهها سهمی تقریبا ۲۰ درصدی در قدرت داشتند. هرچند حضور هزارهها به تدریج در حکومتهای پیشین کمرنگتر شد و در حکومت به رهبری اشرف غنی بهشدت تقلیل یافت.
افغانستان اینترنشنال اکنون به اسناد وزارت تحصیلات عالی طالبان دست یافته که نشان میدهد افزایش مضامین ثقافت اسلامی از ۸ کریدت به ۲۴ کریدت از سوی روحالله روحانی، رئیس انکشاف برنامههای علمی وزارت تحصیلات عالی طالبان پیشنهاد شده و ملا عبدالباقی حقانی، سرپرست وزارت تحصیلات عالی این گروه آنرا منظور کرده است.
در پیشنهادی که از طرف روحالله روحانی ارسال شده آمده است "بعد از فتح کشور توسط امارت اسلامی افغانستان با درنظرداشت لزومدید رهبری دولت مجددا کار روی بازنگری و انکشاف نصاب تحصیلی مضمون همهشمول ثقافت اسلامی به همکاری کمیته مسلکی مضمون ثقافت اسلامی پوهنتونها و موسسات عالی دولتی و خصوصی کشور آغاز شد و در نهایت نصاب تحصیلی مضمون ثقافت اسلامی با کمیت ۲۴ کریدت تهیه و ترتیب شد."
ملا عبدالباقی روحانی، سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان با منظور این پیشنهاد حکم داده که این تغییرات "از اول سمستر تحصیلی سال ۱۴۰۱ در تمام پوهنتونهای دولتی و خصوصی کشور تطبیق شود."
عبدالباقی روحانی تمام دانشگاهها و موسسات تحصیلات عالی را مکلف دانسته است که مواد درسی برای ۲۴ کریدت ثقافت اسلامی را به هر دو زبان "دری و پشتو" تهیه کنند.
در سند دیگری که به دست افغانستان اینترنشنال رسیده است به نظر میرسد که نصاب تحصیلی دیپارتمنت ثقافت اسلامی در ۶۲ صفحه از سوی وزارت تحصیلات عالی طالبان تهیه شده است.
در این نصاب طالبان مفردات و پلان درسی نظام اعتقادی اسلام و تجوید را شرح دادهاند.
براساس اسناد به دست رسیده در ۲۴ کریدت جزوههای درسی با نامهای نظام اعتقادی اسلام، تجوید و تلاوت، نظام عبادتی اسلام، تاریخ اسلام و سیرت نبوی، نظام اخلاقی اسلام، نظام اجتماعی اسلام، آگاهی فکری، ادیان و مذاهب، نظام سیاسی اسلام و نظام اداری اسلام به تمام دانشکدهها آموزش داده خواهد شد.
شماری از استادان دانشگاهها به افغانستان اینترنشنال گفتند "طالبان نصاب درسی ایدیولوژیک خودشان را که بر مبنای تکرار و تقلید اعتقادات جزماندیشانه استوار است، بر نصاب درسی دانشگاهها تحمیل میکنند."
پیش از این نصاب درسی دانشگاههای افغانستان توسط کادرهای دانشگاههای افغانستان و زیر نظر یونسکو، بخش فرهنگی سازمان ملل بازنگری میشد.
استادان دانشگاههای افغانستان میگویند آنچه که طالبان بر نصاب تحصیلی دانشگاههای افغانستان "تحمیل" کردهاند، خلاف استندردهای علمی جهانی است و فشار زیادی را بر دوش دانشجویان خواهد گذاشت.
پیش از این تدریس جزوههای مربوط به ثقافت اسلامی در دانشگاههای افغانستان بارها جنجالبرانگیز شده بود.
شماری از کارشناسان معتقد اند که محتوای جزوههای درسی ثقافت اسلامی "تفکر افراطی" و "تروریسم" را ترویج میکند.
در ماه قوس ۱۳۹۵ حفیظ منصور، نماینده مردم در پارلمان افغانستان گفت ثقافت اسلامی در دانشگاههای کشور تروریست تربیت میکند.
