نورمحمد ملکزی، داکتر شفاخانه تدریسی دانشگاه ننگرهار روز چهارشنبه، ۷ ثور در حمله افراد مسلح ناشناس در جلالآباد، مرکز ولایت ننگرهار کشته شد. منابع محلی میگویند که برادرزاده داکتر ملکزی نیز در این رویداد زخمی شده است. وضعیت صحی برادرزاده داکتر ملکزی وخیم گزارش داده شده است.
افراد مسلح ناشناس موتر حامل این پزشک معالج را زمانی هدف حمله قرار دادند که نورمحمد ملکزی میخواست به خانهاش برگردد.
هنوز فرد یا گروهی مسئولیت این رویداد را به عهده نگرفته است.
طالبان نیز در این مورد ابراز نظر نکردهاند.
محمد آصف فکرت هروی، شاعر، مترجم و پژوهشگر ادبی مطرح افغانستان روز چهارشنبه ۷ ثور در شهر اتاوای کانادا درگذشت. نزدیکان او تائید کردهاند که آقای فکرت هروی بر اثر بیماری درگذشته است. محمد آصف فکرت هروی در سال ۱۳۲۵ در هرات چشم به جهان گشود و دهها اثر از خود بر جای گذاشته است.
از جمله آثار، تالیف و ترجمه مرحوم فکرت میتوان به مناجات و گفتار پیر هرات، عینالوقایع و کرسینشینان کابل اشاره کرد.
محمدآصف فکرت هروی کیست؟
فکرت هروی در سال ۱۳۲۵ درهرات چشم به جهان گشود. در زادگاهش تعلیمات ابتدایی را در مکتب موفق و ثانوی را در لیسهٔ سلطان غیاثالدین غوری گذراند.
او لیسانس زبان و ادبیات فارسی دری را از دانشگاه کابل و فوق لیسانس روزنامهنگاری را در هند به دستآورد.
در افغانستان در رادیو، مطبوعات و آکادمی (فرهنگستان) علوم خدمت کرد. سپس در ایران فهرستنگار کتابخانهٔ خطّی آستان قدس، عضو علمی، ویراستار و مؤلّف در دائرةالمعارف بزرگ اسلام و محقق و مؤلف در بنیاد پژوهشهای اسلامی بود.
وی از دوستان نزدیک دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن بود. دکتر اسلامی ندوشن در کتاب صفیر سیمرغ در خصوص آصف فکرت نوشته است: «روز دوم اقامت من در مزارشریف بود[تابستان ۱۳۴۹] که آقای محمد آصف فکرت معاون اداره اطلاعات و کلتور[فرهنگ] بلخ و از شعرای جوان افغانستان به دیدنم آمد. فکرت به نظر من جوانی آمد که در فرهنگ و ادبیات کشور خود مؤثر واقع خواهد شد. خوشفهم و جدی و با شخصیت است.»
او که سه فرزند به نامهای گوهرشاد، نوشآفرین و آرش دارد، چند سال پیش به کانادا مهاجرت کرد.
نکته جالب توجه اینکه محمد آصف فکرت همزمان با فوت دکتر اسلامی ندوشن به کما رفت و نهایتا دو روز بعد، در تاریخ ۷ ثور ۱۴۰۱ درگذشت.
واکنشها به درگذشت آقای هروی
درگذشت محمد آصف فکرت هروی واکنشهای گستردهای در داخل و خارج از افغانستان داشته است.
کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با انتشار پیامی از درگذشت محمد آصف فکرت ابراز تاسف کرده است.
کاظم موسوی بجنوردی گفته « پس از تاسیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، محمد آصف فکرت از نخستینکسانی بود که در سال ١٣۶۵ به این نهاد علمی و پژوهشی پیوست و تا سال ١٣٧٧ که ناچار رخت مهاجرت بر تن کرد، به تألیف و ویرایش مقالات بهویژه مداخل حوزۀ افغانستان همّت گماشت. سوگِ این ادیبِ و دانشمند برجسته را به همسر گرانقدرش، فرزندان ارجمندش و همۀ دلبستگان زبان و فرهنگ پارسی در ایران و افغانستان و سرتاسر گیتی تسلیت میگویم. »
در پیام بسیاری از ادبای افغانستان نیز نوشته شده که با درگذشت محمد آصف فکرت هروی، بخشی از جانِ فرهنگ و ادبیات افغانستان به خاک رفت.
نماینده ویژه امریکا برای زنان در افغانستان در دیداری با نماینده امارات متحده عربی در سازمان ملل در مورد حق آموزش و کار زنان در افغانستان گفتگو کرد. رینا امیری و لانا زکی نسیبه در توییتر نوشتهاند در این دیدار بر دسترسی زنان افغانستان به حقوق اساسیشان تأکید کردهاند.
رینا امیری گفته کشورهای اسلامی نقش مهمی در زمینه تعامل با طالبان دارند. نماینده ویژه امریکا همچنین بر نقش مهم کشورهای اسلامی برای متقاعد ساختن طالبان بخاطر احترام گذاشتن به حق آموزش، کار، آزادی بیان و دیگر حقوق اساسی زنان اشاره کرده است.
لانا زکی نسیبه نیز اذعان کرده که "ما همه باید به دفاع از حقوق زنان افغانستان، به ویژه حق آنها برای کار و تحصیل ادامه دهیم."
این نخستین باری نیست که رینا امیری در مورد اهمیت نقش کشورهای اسلامی بخاطر متقاعد ساختن طالبان به حقوق بشری مردم افغانستان به ویژه زنان صحبت کرده است.
او پیش از این نیز بارها با تأکید بر این نکته گفته بود: "جهان اسلام باید در خط مقدم پاسخگو نگه داشتن طالبان برای احترام به حقوق بشر و تعهدات برای توانمندسازی زنان و دختران، برای بازگشت به مکتب، کار و زندگی عمومی و سیاسی باشد."
لانا زکی نسیبه دیپلمات برجسته اماراتی است که از سپتامبر ۲۰۱۳ به اینسو به عنوان نماینده امارات متحده عربی در سازمان ملل کار میکند.
لانا اولین زن اماراتی است که در این سمت گماشته شده است.
سفیر نسیبه در وزارت امور خارجه امارات متحده عربی مسئولیتهای متفاوتی را به دوش داشته است. از جمله، او از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ به عنوان نماینده ویژه امارات متحده عربی در افغانستان و پاکستان نیز خدمت کرده است.
سازمان جهانی صحت و صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل میگویند که موارد ابتلا به بیماری سرخکان در سراسر جهان در دو ماه نخست سال جاری میلادی ۷۹ درصد افزایش یافته است. به گفته این دو سازمان، بیشترین موارد سرخکان در کشورهای سومالیا، یمن، افغانستان، نایجریا و ایتوپیا ثبت شده است.
در اعلامیه منتشر شده از سوی این دو سازمان آمده است که در ماههای جنوری و فبروری سال جاری میلادی، ۱۷۳۳۸ مورد سرخکان در سراسر جهان گزارش شده است؛ در حالی که این رقم در دو ماه نخست سال گذشته به ۹۶۶۵ مورد میرسید.
به گفته این دو سازمان، ویروس سرخکان جدا از تأثیر مستقیمی که بر بدن کودکان میگذارد، کشنده نیز است. این بیماری سیستم ایمنی بدن را نیز ضعیف میکند و کودک را در برابر سایر بیماریهای عفونی مانند سینهبغل و اسهال آسیبپذیرتر میسازد.
در اعلامیه آمده است: «اکثر موارد بیماری سرخکان در محیطهایی اتفاق میافتد که با دلیل کووید-۱۹، درگیری یا سایر بحرانها با مشکلات اجتماعی و اقتصادی مواجه شدهاند و زیرساختهای سیستم بهداشتی ضعیف و ناامنی دارند.»
پیش از این سازمان داکتران بدون مرز گزارش داده بود که ۵۰ درصد کودکان مبتلا به سرخکان در افغانستان دچار سوءتغذیه نیز هستند.
یونیسف و سازمان جهانی صحت میگویند که اختلالهای ناشی از همهگیری کووید ۱۹ در سیستم بهداشت کشورها باعث تعلیق ۱۹ برنامه واکسین سرخکان در سراسر جهان شده است. به گفته این دو سازمان، تعلیق کمپین واکسین ۷۳ میلیون کودک را در معرض خطر ابتلا به سرخکان قرار میدهد.
سومالیا با ۹۰۶۸ مورد، یمن با ۳۶۲۹ مورد و افغانستان با ۳۶۲۸ مورد بیشترین موارد بیماری سرخکان را در ۱۲ ماه گذشته گزارش دادهاند. نایجریا و ایتوپیا نیز هر کدام با مواردی کمتر از کشورهای فوق، در میان ۵ کشوری قرار دارند که بیشترین موارد ابتلا به این بیماری در آن گزارش شده است.
این دو سازمان میگویند که اختلالات ناشی از بیماری کووید ۱۹ در سیستمهای بهداشت کشورها و افزایش نابرابری در دسترسی به واکسین سرخکان، شمار زیادی از کودکان در جهان را در مقابل این بیماری، آسیبپذیر ساخته است.
تدروس آدهانوم گبریسوس، رئیس سازمان جهانی صحت گفت: «اکنون زمان بازگشت واکسیناسیون و راهاندازی کمپینها است تا همه بتوانند به این واکسینهای نجاتدهنده دسترسی داشته باشند.»
پنتاگون در گزارشی به کانگرس امریکا میگوید که ایالات متحده پس از خروج از افغانستان، تجهیزات نظامی تقریباً به ارزش ۷ میلیارد در افغانستان باقی گذاشته است. این تسلیحات قبلا به حکومت پیشین افغانستان کمک شده بود و حالا در اختیار طالبان قرار دارد.
این گزارش که رسما انتشار نیافته و شبکه خبری سیانان یک نسخه آن را دیده است، پس از آن به دستور کانگرس امریکا تهیه شد که برخی سیاستمداران امریکایی مانند دونالد ترامپ ادعا کردند که تجهیزات نظامی امریکایی به ارزش ۸۰ میلیارد دالر در افغانستان جا مانده است.
در این گزارش آمده است که وزارت دفاع امریکا از سال ۲۰۰۵ الی آگست ۲۰۲۱ مجموعاً ۱۸.۶ میلیارد دالر تجهیزات نظامی به نیروهای مسلح افغانستان کمک کرده بود. تجهیزات باقی مانده شامل مهمات هوایی، وسایط نظامی، اسلحه، دستگاه های مخابره و دیگر مواد است.
در گزارش گفته شده که «بخش اعظم این تجهیزات نیازمند حفظ و ترمیم تخصصی است که از سوی شرکتهای قراردادی وزارت دفاع امریکا تامین میشد.»
به نقل از سیانان در این گزارش آمده است که هواپیماهای نظامی باقی مانده به ارزش ۹۲۳ میلیون دالر، توسط نیروهای امریکایی غیرنظامی و از کار انداخته شده اند.
بزرگترین رقم تجهیزات باقی مانده مربوط به وسایط نظامی است. بنا به این گزارش، از مجموع ۹۶ هزار واسطه نظامی، بیش از ۴۰ هزار عراده آن در افغانستان باقی مانده است. اکنون، نیروهای طالب صاحب ۱۲ هزار موتر زرهی معروف هاموی اند. در این گزارش گفته شده که معلوم نیست چه تعداد از این وسایط فعلا قابل استفاده اند.
این گزارش میافزاید که از مجموع ۴۲۷ هزار میل سلاح کمکی امریکا به ارتش افغانستان، ۳۰۰ هزار میل آن پس از خروج نیروهای امریکایی در افغانستان باقی مانده است. همچنان، کمتر از ۱ میلیون و ۵۳۷ هزار مهمات مخصوص و تفنگهای معمولی به ارزش ۴۸ میلیون دالر در افغانستان وجود دارد.
گزارش میافزاید که تمام ۴۲ هزار قطعه دستگاه مخابره و دیگر تجهیزات مخصوص از نیروهای نظامی پیشین افغانستان به جا مانده است.
آنتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل روز چهارشنبه در مسکو از کشورها و سازمانهای مالی بین المللی خواست که زمینه دسترسی اقتصاد افغانستان به پول نقد را فراهم کنند. گوترش، با توجه به تحریم بانکهای افغانستان، گفت که سازمان ملل پول مورد نیازش را با هواپیما به افغانستان انتقال میدهد.
او که برای دیدار با ولادیمیر پوتین به مسکو رفته بود، در یک کنفرانس خبری گفت: «کمکهای بشردوستانه برای افغانستان کافی نیست. در فقدان پول نقد، سقوط اقتصاد افغانستان پیامدهای عمیقاً ناگوار برای مردم افغانستان خواهد داشت.»
سرمنشی ملل متحد افزود که این سازمان ۵۰۰ میلیون دالر را با هواپیما به افغانستان انتقال داده است و از کشورها و سازمانهای مالی خواست که شرایط دسترسی افغانستان به پول نقد را فراهم کنند.
گوترش گفت که سازمان ملل به این منظور با بانک جهانی، وزارت خزانهداری امریکا و بانک مرکزی افغانستان کار میکند تا افغانستان به دارایی ارزی منجمد شدهاش دسترسی پیدا کند.
دبیرکل سازمان ملل بار دیگر بر تشکیل حکومت فراگیر با مشارکت اقوام افغانستان تاکید کرد و از طالبان خواست تا به دختران اجازه بازگشت به مکاتب را بدهد.
