به دنبال بسته شدن مکاتب دخترانه توسط طالبان، برخی از آموزگاران با ایجاد مکاتب زیرزمینی تلاش کردهاند در مقابل این تصمیم طالبان بایستند. سودابه ناژند یکی از این آموزگاران میگوید در کنار زبان انگلیسی، ریاضیات و مضامین ساینس را به دخترها یاد میدهد که چگونه برای حقوقشان بجنگند.
سودابه درباره انگیزهاش برای ایجاد مکتب زیرزمینی برای دختران به اسوشیتدپرس گفت: «زمانی که طالبان میخواستند حقوق تحصیل و کار را از زنان بگیرند، من میخواستم با آموزش به این دختران در برابر تصمیم آنها بایستم.»
او با اعتقاد بر این که طالبان نسبت به اولین باری که در اواخر دهه ۱۹۹۰ به قدرت رسیدند تغییری نکردهاند، گفت: «اینها همان طالبان هستند، اما ما نباید همان زنان آن سالها باشیم. ما باید مبارزه کنیم، با نوشتن، با بلند کردن صدایمان، به هر شکل ممکن.»
یک ماه پس از تسلط طالبان، ناژند در فضای باز محله خود به آموزش خواندن به کودکان خیابانی با کلاسهای غیررسمی شروع کرد.
او گفت که زنانی که خواندن و نوشتن بلد نبودند به آنها پیوستند.
مدتی بعد یک فرد خیر بعد از دیدن او در پارک، خانهای برای او اجاره کرد تا در آن کلاس برگزار کند و برای کلاس درس او میز و چوکی خرید.
ناژند میگوید در بین ۲۵۰ شاگردی که در صنفهای او درس میخوانند ۵۰ یا ۶۰ تن آن دانشآموز دختر بالای صنف ششم هستند.
سودابه با وجود تعهد تزلزل ناپذیرش، نگران آینده مکتب مخفیاش است. نیکوکاری که او را در پرداخت شش ماه اجاره خانه کمک کرد اخیراً درگذشت و او حالا هیچ راهی برای ادامه پرداخت اجاره یا تهیه وسایل ندارد.
در حال حاضر یک دسته از طالبان که تحصیل دختران را در منافات با قوانین اسلامی نمیبیند، میخواهند روابط خود را با جهان بهبود بخشند با رفتن دختران به مکتب موافقت نشان میدهند. در حالی که حلقات و گروههای افراطیتر که ستون فقرات طالبان را تشکیل میدهند سرسختانه با آن مخالفت میکنند.
چند ماه پس از بسته شدن مکاتب متوسطه دخترانه، طالبان اعلام کردند که به زودی به دختران اجازه خواهند داد تا به مکاتب برگردند.
امیدها برای بازگشایی مکاتب دخترانه در ماه حمل سال جاری افزایش یافت و درست قبل از شروع سال تحصیلی جدید، وزارت معارف طالبان اعلام کرد که همه دختران اجازه بازگشت به مکاتب را خواهند داشت.
اما تاریخ ۳ حمل، روز بازگشایی مکاتب، این تصمیم ناگهان لغو شد و حتی مسئولان وزارتخانه را نیز شگفتزده کرد.
طالبان اعلام کردند که این امر به دستور منسوب به رهبر طالبان، ملا هبتالله آخندزاده صورت گرفته است.
شکیبا قادری ۱۶ ساله، به یاد میآورد که چگونه آن روز برای شروع کلاس دهم حاضر شد. او و همه همصنفیهایش میخندیدند و هیجان زده بودند، تا اینکه معلمی وارد شد و به آنها گفت که به خانه بروند. همه دختران به گریه افتادند. او گفت: «آن بدترین لحظه زندگی ما بود.»
طبق گزارشی که از سوی آژانس امدادی حفاظت از کودک روز چهارشنبه ۱۹ اسد به نشر رسید بیش از ۴۵ درصد از دختران به مکتب نمیروند، در حالی که این میزان در پسران ۲۰ درصد است.
همچنین مشخص شد که ۲۶ درصد از دختران در مقایسه با ۱۶ درصد از پسران، بیشتر دارای علایم افسردگی هستند.
