جو بایدن، رئیس جمهور امریکا، شام سهشنبه درکانگرس نطق سالانه خود را ارائه میکند که به «سخنرانی وضعیت کشور» معروف است. این اولین سخنرانی بایدن در کانگرس است که ریاست مجلس نمایندگان آن را کوین مککارتی، از حزب جمهوریخواه، به عهده دارد.
مککارتی میتواند طرحهای پیشنهادی جو بایدن را به چالش بکشد.
انتظار میرود جو بایدن در نطق سالانه خود در نشست مشترک مجلس نمایندگان و مجلس سنا، از برنامههای اقتصادی خود دفاع کند و درباره بحران اوکراین، لایحههای پیشنهادی بهداشت وکمکهای اجتماعی، اصلاحات مهاجرتی و ایجاد هماهنگی میان دو حزب، سخن بگوید.
افزون بر این، انتظار میرود آقای بایدن ازا ین سخنرانی که دهها میلیون بیننده خواهد داشت، به عنوان کمپین انتخاباتی ریاست جمهوری ۲۰۲۴ استفاده کند.
انتخابت ریاست جمهوری ۲۰۲۴
جو بایدن هنوز نامزدی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ اعلام نکرده است. اما براساس گزارش رسانههای امریکایی، سخنرانی بایدن در کانگرس خطمشی انتخاباتی او را تعیین خواهد کرد.
نیویارکتایمز گزارش داد که بایدن کمپین انتخاباتی خود را در ماه اپریل رسما آغاز میکند. او در حالی میخواهد خود را برای دور بعد نامزد کند که براساس آخرین نظرسنجی اسوشیتدپرس، تنها ۳۷ درصد دموکراتها (هم حزبیهای آقای بایدن) میخواهند که او دوباره خود را نامزد کند. این آمار در سال گذشته، قبل از انتخابات میان دورهای، ۵۲ درصد بود.
خیلیها یک دلیل این بیعلاقگی را پیر بودن جو بایدن ذکر کردهاند. جو بایدن با ۸۰ سال سن، پیرترین رئیس جمهور تاریخ امریکاست. برخی پاسخدهندگان نظرسنجی گفتند: «سن این پیرمرد یک مشکل است، زیرا مردم بر سرفهها، عدم تعادل در راه رفتن و گافزدنهای او واقف هستند. باید یک جوانتر شغل پر استرس ریاست جمهوری را به عهده بگیرد».
امریکای واحد؛ بایدن در جستوجوی همکار
بایدن در حالی نطق سالانه خود را ایراد میکند که کشورش از نظر سیاسی بسیار دوقطبی شده است. ریاست جمهوری و مجلس سنا بدست دموکراتها و مجلس نمایندگان بدست جمهوریخواهان است.
بایدن برای تصویب لایحهها نیازمند همکاری قانونگذاران جمهوریخواه است. او سعیخواهد کرد پیامی ارائه کند که تا حدی بتواند هر دو جزب را متحد کند و به دو قطبی بودن واشنگتن نیفزاید. این کار با توجه به اختلافات فکری و حزبی دموکراتها و جمهوریخواهان، بسیار دشوار و شاید هم محال باشد.
جوبایدن که دومین نطق سالانه خود را بیان میکند، سعی خواهد کرد سخنی بگوید که برای مخاطبان جمهوریخواه و دموکرات جذابیت داشته باشد.
برخی تاریخ نویسان امریکایی، شرایط امسال بایدن در سخنرانی سالانهاش را با شرایط سخنرانی بیل کلینتون در سال ۱۹۹۵مقایسه میکنند که برای نامزدی دور دوم ریاست جمهوری با دشواری مواجه بود.
او سعی کرد با کلمات زیبا، خوشرویی و پیام متحدانه از نطق سالانه به عنوان یک کمپین انتخاباتی استفاده کند. در آن زمان نیز اکثریت مجلس نمایندگان در اختیار حزب جمهوریخواه بود.
البته، دست جو بایدن خالی نیست و خبرهای خوبی برای امریکاییها دارد. اکنون، میزان بیکاری به ۳.۴ درصد، در پایینترین حد خود در ۵۰ سال گذشته رسیده است.
بحران افغانستان و تحقیقات کنگرس
جو بایدن درحالی نطق سالانه خود را ایراد میکند که برخی قانونگذاران برجسته جمهوریخواه هشداردادهاند که از شخص بایدن و اداره او درباره خروج «فاجعهبار» از افغانستان، پرونده هانتر بایدن پسرش و کشف اسناد محرم از اقامتگاهش تحقیق میکنند. مایکل والتز، چهره برجسته مجلس نمایندگان از حزب جمهوریخواه گفته است که پرونده افغانستان را باز میکند.
او از رویا رحمانی، سفیر پیشین افغانستان در واشنگتن نیز دعوت کرده تا در نطق سالانه جو بایدن شرکت کند و اطلاعاتی درباره وضعیت شکننده زنان در حاکمیت طالبان با قانونگذاران شریک کند.
بازرسان جمهوریخواه گفتهاند که سوابق تجاری هانتر بایدن را نیز بررسی میکنند. او متهم است که از موقعیت پدرش در زمان ریاست جمهوری اوباما سواستفاده تجاری است.
نگرانی کاخسفید از اشتباهات لفظی جو بایدن
نزدیکان جو بایدن در کاخسفید نگراناند که او مبادا جملات را در سخنرانی سالانه خود اشتباه تلفظ کند. برخی از آنان به روزنامه نیویارکتایمز گفتهاند که آنها سعی میکنند جملات متن سخنرانی را کوتاه و هماهنگ ترتیب بدهند.
آقای بایدن در سخنرانی سال گذشته گفت که «ایرانی» وقتی منظورش «اوکراینی» بود؛ گفت «امریکا» وقتی منظورش ایالت «دلور» بود و گفت «سود» وقتی منظورش «قیمتها» بود.
آقای بایدن اولین رئیس جمهور نیست که پس از شکست حزبی در انتخابات میان دورهای، با چالش اکثریت نمایندگان مخالف در مجلس نمایندگان روبروست. هر چهار رئیس جمهور اخیر حداقل یک مجلس از کانگرس را در دوران تصدی خود از دست دادند و مجبور شدند، هر کدام به روش خود، برای تصویب لایحههای پیشنهادی، موافقت نمایندگان مخالف را بدست بیاورند.
سخنرانی آقای بایدن ساعت ۹ شب به وقت واشنگتن خواهد بود. از چند روز به این طرف، تدابیر امنیتی در اطراف کانگرس افزایش یافته است. مقامات اطلاعاتی امریکا روز جمعه هشدارداده اند که تهدیدات امنیتی در آستانه سخنرانی بایدن بالاست و به همین منظور، نیروهای بیشتری در اطراف کانگرس جابجا شده است.
کتاب هرگز کوتاه نیا، نوشته مایک پامپئو، وزیر خارجه حکومت دانلد ترامپ به تازگی منتشر شده است.
او که در زمان ماموریتش به عنوان وزیر خارجه امریکا، پیمان صلح ایالات متحده و گروه طالبان امضا شد، بخشهایی از این کتاب را به افغانستان اختصاص داده است.
آقای پامپئو نوشته است وقتی مذاکرات صلح با طالبان شدت گرفت، اشرف غنی همیشه یک مشکل بر سر راه مذاکرات بود.
"بدتر" از پوتین و کیم جونگ اون
مایک پامپئو در این کتاب مینویسد: "من با رهبران زیادی دیدار کردم، اما اشرف غنی بدترینشان بود. این را که میگویم، به خوبی منظور را توضیح میدهد وقتی ولادیمیر پوتین، شی جینگ پینگ و کیم جونگ اون (رهبران روسیه، چین و کوریای شمالی) در فهرست باشند."
او در کتابش میگوید اشرف غنی و عبدالله عبدالله به باندهای فساد اجازه دادند که میلیونها دالر از کمکهای امریکا را دزدی کنند.
اشرف غنی رئیسجمهور پیشین افغانستان در نیمه اگست ۲۰۲۱ از کابل فرار کرد و با گریختن او افغانستان به دست طالبان سقوط کرد. عبدالله عبدالله، شریک او در حکومت وحدت ملی بود و در دور دوم ریاستجمهوری آقای غنی، رئيس شورای عالی مصالحه افغانستان شد.
مایک پاپمپئو درباره اشرف غنی مینویسد: "اشرف غنی، در میان رهبران افغان فاقد اعتبار بود و هرگز یک رهبر مناسب برای آن کشور جنگزده و چند پارچه نبود."
اشتباه امریکا درباره ارتش افغانستان
وزیر خارجه پیشین امریکا در فصل مربوط به افغانستان نوشته است که یکی از اشتباههای امریکا در افغانستان این بود که کوشید ارتشی به سبک ارتش امریکا در آن کشور بسازد. این استراتژی به باور آقای پامپئو درست نبود و کارایی نداشت.
به گفته مایک پامپئو، امریکا نیروهای امنیتی افغان را با استفاده از تجهیزات پیشرفته، از جمله استفاده از حملات هوایی، آموزش داد در حالی آنها باید برای جنگهای چریکی و نبرد در در کوهها آموزش میدیدند.
آقای پامپئو تصریح کرده است که نیروهای امنیتی افغان خوب میجنگیدند، اما از حمایت ساختاری ملکی حکومت افغانستان برخوردار نبودند، زیرا به گفته او، همه ساختارهای دولت را فساد احاطه کرده بود و اشرف غنی و عبدالله عبدالله اجازه دادند باندهای فساد میلیونها دالر پول کمکی امریکا را دزدی کنند.
"غنی در امریکا دوستان بیشتری داشت تا افغانستان"
به باور وزیر خارجه اسبق امریکا، آقای غنی "در آمریکا، بیشتر از افغانستان دوستانی داشت". او میگوید: من بارها برایش یادآوری کردم و سعی کردم او تغییر کند اما فایده نداشت.
مایک پامپئو در بخشی از این کتاب درباره رئیسجمهور پیشین افغانستان نوشته است که اشرف غنی در میان مردم افغانستان و رهبران سیاسی این کشور، اصلا محبوبیت نداشت و فاقد اعتبار بود.
او میگوید: "هربار که با رهبران سیاسی و حتی نمایندگان طالبان دیدار میکردم، از غنی شکایت داشتند. غنی بیشتر عمر خود را در امریکا، سازمانهای لابیگری واشنگتن، و حلقات سیاسی و اکادمیک امریکا گذرانده بود و رهبر مناسب برای افغانستان نبود".
وزیر خارجه پیشین امریکا اخیراً نیز در مصاحبهای گفت که اشرف غنی با روند صلح مخالف بود و در انتخابات بیشتر از رقیب خود تقلب کرد.
خروج از افغانستان
مایک پامپئو در کتابش نوشته است آمریکا در سال ۲۰۱۷ به این نتیجه رسید که افغانستان دیگر تامینکننده منافع کاخ سفید نیست. به گفته او "امریکا به اهدافی که میخواست رسیده بود. از جمله کشتن رهبران القاعده. تا آن زمان حدود ۲۰۰ عضو القاعده در افغانستان حضور داشتند اما رهبران شان به ایران فرار کرده بودند."
وزیر خارجه پیشین امریکا نوشته است که این کشور رهبران القاعده و شبکههای تروریستی را در مرزهای ایران و چین از بین میبرد و این بیشتر به نفع آن کشورها بوده است. او نوشته است که برخی از نزدیکان دانلد ترامپ پیشنهاد کردند که حضور امریکا در افغانستان بیشتر در محور فعالیت نهادهای فعال مربوط به سازمان استخبارت امریکا، سیا، باشد؛ نه حضور پرهزینه نظامی.
مایک پامپئو تاکید کرده است که آقای ترامپ میخواست از افغانستان بیرون شود و در تلاش بود که در صورت نیاز یک واحد کوچک نظامی امریکا در افغانستان بماند و سازمان استخبارات مرکزی امریکا (CIA) فعالیتهای تروریستها را زیر نظر داشته باشد تا خطری برای آمریکا نباشند. با این حال، آقای پامپئو میگوید جو بایدن، رئیسجمهور کنونی امریکا با شیوه فاجعهباری از افغانستان بیرون شد.
تا اینجا شد ۲۸۰ حرف؛ به اندازه یک توییت در شبکه اجتماعی پرطرفدار توییتر که ایلان ماسک با خرید آن، میخواست نبض شبکههای اجتماعی را هم بهدست گیرد.
اما همانطور که محاسبه ایلان ماسک از خرید ۴۴ میلیارد دالری توییتر، بر وفق مراد او پیش نرفت، وعده ما برای شرح ماجرا در ۲۸۰ کرکتر هم شاید بیش از حد خوشبینانه بوده است.
۴۴ میلیارد دالری که ایلان ماسک برای خرید توییتر صرف کرد، ضربه اساسی به ثروت او نبود؛ به نظر نمیرسد این میلیاردر بلندپرواز، چندان از خرید اخیر خود راضی باشد، اما هنوز زود است که آن را یک ضرر حساب کنیم.
شاید بتوان گفت که این پرنده جیکجیککُن آبیرنگ، برای ماسک "آمد نداشت".
امان از رقبا
بخش زیادی از ثروت ۳۴۰ میلیارد دالری ایلان ماسک در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، مدیون اقبال جهانی به موترهای برقی تسلا بود.
همانند دیگر عرصههای صنعت و تجارت، در خودروسازی هم رقیبان از مدلهای موفق الگوبرداری میکنند.
مقبولیت موترهای برقی، رقیبان شرکت خودروسازی تسلا در سراسر جهان را هم به طمع انداخت و موترهای برقی یکی پس از دیگری وارد بازار شدند؛ برخی شیکتر و با امکانات بیشتر از تسلا، اما اکثراً با قیمت کمتر از محصول ایلان ماسک و شُرکا.
افزایش عرضه باعث کاهش قیمت میشود و وقتی دست در بازار زیاد شد، تسلا ضرر کرد و سهامش بهشدت پایین آمد.
به این ترتیب آقای ماسک که در سال کرونا، داراترین مرد جهان شده بود و در اوج ثروت، در ماه نوامبر سال ۲۰۲۱ داراییاش به ۳۴۰ میلیارد دالر میرسید، در یک سال اخیر ۲۰۰ میلیارد دالر ضرر کرد.
او اکنون در فهرست ثروتمندان جهان، با ۱۳۷ میلیارد دالر، پایینتر از برنار اَرنو، میلیارد فرانسوی با ۱۶۸ میلیارد دالر سرمایه قرار گرفته و دوم شده است.
یک مثل در فارسی دری میگوید فیل اگر هم از تشنگی بمیرد، یک زانو آب در شکم دارد. این ماجرا هم پایان کار ایلان ماسک نیست. او هنوز و همچنان موفقترین کارآفرین جهان است، با مغزی پر از افکار بلندپروازانه و امید به یک خیز برقآسای دیگر در شروع سال مالی جدید.
اگر در سال کرونا و در اوج افول کسب و کارها، ایلان ماسک توانست خود را به چنان جایگاهی برساند، در سال بازگشت رونق به بازار صنعت و سرمایه چرا نتواند؟
الیاس علوی میگوید اگر در کشور دیگری زندگی میکنید به اعضای محلی پارلمان خود ایمیل بزنید و درخواست کنید تا در این مورد قدمی بردارند.
شما میتوانید با سیاستمداران کشورهای میزبانتان لابی کنید و با رسانههای محلی نیز تماس بگیرید تا این موضوع را پوشش بدهند.
آقای علوی میگوید شما میتوانید با شخصیتهای هنری، فرهنگی و علمی در جهان تماس بگیرید و از آنها بخواهید تا به طور علنی از مبارزات زنان افغانستان حمایت کنند.
نشر صحبتهای هنرمندان در رسانههای جهانی طبعا آگاهی بیشتری درباره وضعیت افغانستان و کمک به مردم آن ایجاد خواهد کرد.
الیاس علوی از شهروندان افغانستان خواسته است بر سفارتخانهها و سازمانهایی که از نام مردم افغانستان ارتزاق میکنند، فشار بیاورند.
او ادعا کرده است که بسیاری از سفارتخانهها و سازمانها هنوز بودجه زیادی را از دولتهای میزبان دریافت میکنند و ادعای «دولت در سایه» را دارند اما در حقیقت فعالیت مهمی ندارند.
راهاندازی اعتراضات در شهرهای کوچک و بزرگ در سرتاسر دنیا از دیگر پیشنهادهایی است که این هنرمند اهل افغانستان مطرح میکند.
زنان معترض افغانستان در یک و نیم سال گذشته به گونه توقفناپذیر به خیابان آمدهاند، اما همیشه بازتابهای این اعتراضات با یک سوال به همراه بوده است: مردان افغانستان کجا هستند؟
شهروندان افغانستان در خارج از کشور نیز قبلا تجربه راهپیمایی مدنی همزمان در بیش از صد کشور جهان را در کارنامه دارند.
چند ماه پیش یک حرکت سرتاسری و گسترده در سرتاسر جهان برای به رسمیت شناختن «نسلکشی هزارهها» به راه افتاده بود.
آیا شهروندان افغانستان قادر خواهند بود برای کمک به زنان کشورشان چنین حرکتی را تکرار کنند؟
یکی از پیشنهادهای آقای علوی این است که از دانشگاهها بخواهید به دختران افغانستان بورسیه بدهند.
او همچنین پیشنهاد داده است که از مراکز خیریه قابل اعتماد در بخش آموزش حمایت شود و سازمانها و گروههایی را که در فسمت آموزش مجازی فعالیت میکنند به دختران افغانستان معرفی کنند.
در فهرست پیشنهادات این هنرمند آمده است که فعالان اجتماعی مستقل را در فضای مجازی دنبال کنید و مطالبشان را بازنشر کنید.
الیاس علوی شاعر و نقاش مشهور افغانستان مقیم استرالیا است.
مجموعههای شعر او چندین جایزه مهمی ادبی را در ایران دریافت کرده است و او اکنون به عنوان آموزگار هنر در استرالیا مشغول کار است.
