طبق روایت رسمی، پابلو نرودا در ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۳ بر اثر سرطان پروستات و سوءتغذیه جان خود را از دست داده است.
با این حال، بسیاری به شمول برخی از اعضای خانواده نرودا، این روایت را قبول ندارند و دست از جستجوی حقیقت برنداشتند.
مرگ پابلو نرودا ۱۲ روز پس از کودتا و سرنگونی حکومت وقت سوسیالیستی شلی اتفاق افتاد. رهبر این دولت، سالوادور آلنده، از دوستان پابلو نرودا بود. نرودا قصد داشت پس سقوط حکومت، به مکزیک برود، اما با آنکه آمادگیهای این سفر گرفته شده بود، شاعر درگذشت.
به گزارش گاردین، رودولفو ریس، برادرزاده پابلو نرودا به این باور است که این شاعر به دلیل مخالفتش با دیکتاتوری آگوستو پینوشه، جنرالی که علیه حکومت وقت شیلی کودتا کرد، به قتل رسیده است.
برادرزاده این شاعر به خبرگزاری اسپانیایی (Efe) گفت که براساس آزمایشهای علمی، سم «کلستریدیوم بوتولینوم» در بدن نرودا هنگام مرگ وجود داشته است.
رودولفو ریس با اشاره به نتایج تحقیقات، به ای.اف.ای افزود که پابلو نرودا پس از کودتای ۱۹۷۳ «مسموم» شده است. به گفته او، هیچ دلیل دیگری مبنیبر وجود داشتن اثرات سم کلستریدیوم بوتولینوم بر استخوانهای نرودا، وجود ندارد. او میگوید همه اینها به این معناست که نرودا به قتل رسیده است.
برادرزاده نرودا باور دارد که این شاعر با دخالت ماموران دولتی کشته شده است.
ده سال پیش یک قاضی اهل شیلی، دستور نبش قبر پابلو نرودا را صادر کرد تا تحقیقات روی بدن او صورت بگیرد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که مانوئل آرایا، راننده سابق این قاضی فاش کرد که پابلو نرودا سه ساعت قبل از مرگش با حالی آشفته از شفاخانه با او تماس گرفته بود. گفته میشود در آن زمان پزشکان سرنگی را به معده پابلو نرودا در حالی که خواب بوده، تزریق کرده بودند.
طبق این اظهارات، نرودا به راننده تماس گرفته و گفته است که با ماتیلد اوروتیا، همسر او سریعا به شفاخانه بیایند.
در مطلب روزنامه گاردین آمده است که تحقیقات طولانی به دلایلی از جمله عدم همکاری شفاخانهای که آخرین بار نرودا به آنجا رفته بود، به نتیجهای نرسید. نام پزشکی که گفته شده بود در آن شب در شفاخانه مسئول بود، تاکنون در سوابق اتحادیه پزشکی شیلی دیده نشده است.
گونزالو مارتینز کوربالا، سفیر مکزیک در شیلی در زمان کودتا، به آسوشیتدپرس گفت که نرودا را دو روز قبل از مرگش دیده و وزن این شاعر تقریبا ۱۰۰ کیلوگرم بوده است؛ آنچه که در تضاد با ادعاها درباره علت مرگ او طبق روایت رسمی است.
در پی نبش قبر پابلو نرودا، نمونههایی از بقایای او به پزشکان طب عدلی چهار کشور فرستاده شد. در سال ۲۰۱۵ حکومت شیلی اعلام کرد که «ممکن است شخص سومی در قتل پابلو نرودا مسئول باشد.»
گاردین نوشته است که در در سال ۲۰۱۷ نیز گروهی از پزشکان ادعا کردند که به صورت قطعی متقاعد شدهاند که دلیل مرگ پابلو نرودا سرطان پروستات نبوده است.
