تحریم دو وزیر طالبان؛ پاسخ کوچک اتحادیه اروپا به رنج بزرگ زنان افغانستان

پس از پایان سفر یک هفته‌ای توماس نیکلاسون به افغانستان، اتحادیه اروپا وزیران تحصیلات و امر به معروف طالبان را تحریم کرد. این اتحادیه در آستانه روز جهانی زن، ندامحمد ندیم و خالد حنفی، از سخت‌گیرترین اعضای کابینه طالبان را در رابطه با منع آموزش زنان و نقض حقوق بشر تحریم کرد.

تحریم این دو مقام طالبان،‌ گامی کوچک در برابر رنج بزرگ زنان افغانستان است.

اگرچه زنان افغانستان به دلیل فرمان‌های اجرایی خالد حنفی و ندا محمد ندیم، وزیران امر به معروف و تحصیلات عالی طالبان از آموزش و حضور در جامعه حذف شده و به حاشیه رانده شده‌اند، اما این دو وزیر از یک رهبر تندرو که مخفیانه زندگی می‌کند، اطاعت و فرمان می‌برند: ملا هبت‌الله، فردی که جامعه جهانی به ویژه اتحادیه اروپا از رویارویی با او خودداری کرده‌اند.

اتحادیه اروپا با تحریم کردن دو عضو کابینه طالبان از رهبر این گروه چشم‌پوشی کرده است. اقدامی که نشان می‌دهد این اتحادیه در پی حل مساله زنان یا اعمال فشار بر رهبری طالبان نیست بلکه دست به اقدامی نمایشی زده است.

اداره طالبان یک اداره مطلقا بسته است. طالبان در هیچ زمینه قانون مدونی ندارد حتا در مورد منع آموزش و کار زنان. بنابراین، فرمان‌های شفایی و کتبی منسوب به رهبر طالبان مبنای حکومتداری این گروه است و همه نهادهای اجرایی طالبان از قندهار فرمان می‌برند.

پیش از این مقامات طالبان از جمله وزیر امر به معروف این گروه گفته بودند که اطاعت از ملا هبت‌الله آخندزاده «وجیبه ملی» هر فرد است.

تجربه بیش از یک و نیم سال گذشته نیز نشان داد که مرجع فرمان‌های زن‌سیتزانه طالبان توسط ملا هبت‌الله صادر می‌شود.

به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا به دلیل فشار افکار عمومی این دو عضو کابینه طالبان را تحریم کرده است. یک تحفه دلگرم کننده به مناسبت روز جهانی زن. اما این اقدامی نیست که تاثیر چندانی بر سیاست‌های واپس‌گرایانه طالبان و رهبر این گروه در خصوص زنان داشته باشد.

پیش از این، کمیته تحریم سازمان ملل مولوی عبدالباقی حقانی، وزیر پیشین تحصیلات طالبان و سعیداحمد شهیدخیل، معین وزارت معارف این گروه را به دلیل منع آموزش دختران، ممنوع‌السفر کرد. چند ماه پس از این تحریم، مولوی عبدالباقی حقانی با فرمانی از قندهار برکنار شد.

رهبر طالبان با تعیین ملا حبیب‌الله آغا و ندامحمد ندیم، به عنوان وزیران معارف و تحصیلات عالی به اعمال سیاست‌های زن‌ستیزانه خود کماکان ادامه داد. ندا محمد ندیم دختران را از تحصیلات عالی ممنوع کرد و ملا حبیب الله آغا درهای مکاتب دخترانه را همچنان بسته نگه داشت. این دو وزیر طالبان از افراد نزدیک ملا هبت‌الله به شمار می‌روند.

علی‌رغم بروز اختلاف در میان اعضای طالبان به خاطر آموزش دختران و کار زنان، ملا هبت‌الله همچنان نفوذش را با صدور فرمان‌های زن‌ستیرانه پابرجا نگهداشته است.

در ماه جدی امسال، واشنگتن‌پست در مقاله‌ای نوشت که رهبر طالبان با صدور احکامی در مورد منع تحصیلات عالی دختران و ممنوعیت کار زنان در موسسات غیردولتی، به‌دنبال تحکیم کنترل خود بر افغانستان است.

یک عضو کابینه طالبان به روزنامه واشنگتن‌پست گفته بود که آن‌ها ابتدا از رهبرشان تنها رهنمود دریافت می‌کردند، اما اکنون هر موضوع مهم باید در قندهار نهایی شود. این وزیر طالبان گفته بود که احکام بدون مشورت با کابل مستقیماً از قندهار می‌آید، هر چند که این تصمیم‌ها به طور رسمی از سوی وزارت خانه‌های دولتی اعلام می‌شود.

هفته گذشته، توماس نیکلاسون، نماینده ویژه اتحادیه اروپا و رافائلا لودیس، کاردار و معاون رئیس هیئت نمایندگی این اتحادیه برای افغانستان با شماری از مقامات طالبان در کابل و قندهار گفتگو کردند. نماینده اتحادیه اروپا در این دیدارها خواهان رفع ممنوعیت آموزش دختران از سوی طالبان شد و مقامات طالبان نیز به رسمیت شناختن این گروه را تکرار کردند.

ندا محمد ندیم و خالد حنفی به خاطر اظهارات و اقدامات‌شان علیه دختران و زنان افغانستان نشان دادند پروای جامعه جهانی و دغدغه‌های جهان متمدن را ندارند. برای آنها «اطاعت» از رهبر طالبان اصل است و حقوق بشر و آموزش زنان،‌ پدیده‌های مذموم غربی.

چه بسا این دو عضو کابینه طالبان تحریم اتحادیه اروپا را امتیاز تلقی کنند و از آن به عنوان ابزاری برای نزدیکی بیشتر با ملا هبت‌الله و تحکیم جایگاه خود استفاده کنند.

آموزش دختران کلاف سردرگمی است که سودای به رسمیت شناختن طالبان را به یک رویای دست‌نیافتی تبدیل کرده است. تحریم اعضای طالبان بدون اعمال فشار بر رهبر این گروه رنج زنان افغانستان را کم نخواهد کرد.

به نظر می‌رسد امریکا و اتحادیه اروپا از هر نوع رویارویی با طالبان پرهیز خواهند کرد. تحریم دو عضو این گروه تاثیر چندانی ندارد و درماندگی و استیصال غرب در مقابل طالبان را نشان می‌دهد. طالبان از استیصال غرب و محرومیت زنان سود خواهد برد. این زنان افغانستان‌اند که باید خود را برای تحمل یک دوره نامعلوم رنج و محرومیت آماده کنند.