هانا نیومن، نماینده پارلمان اروپا که به کابل سفر کرده، در مورد چشمدیدهایش در اینستاگرام نوشته است. او که خود را «خوشبین تزلزلناپذیر» میخواند، میگوید که افسردگی کشنده دختران و وضعیت کودکانی که «از فرط سوءتغذیه حتا لبخند زده نمیتوانند»، برای او «اندوهی تحمل ناپذیر» است.
این سیاستمدار آلمانی که به جناح سبزها در پارلمان اروپا تعلق دارد، بارها در مورد وضعیت وخیم زنان افغان و ایران در پارلمان این اتحادیه سخنرانی کرده است.
او به دنبالکنندگان صفحه اینستاگرامش از استقامت زنان و دخترانی نوشته است که به رغم تلاش طالبان برای حذف آنان از حیات اجتماعی، مصروف آموزش کودکان، راه اندازی کاروبار تجاری و کار با رسانهها هستند.
با این حال، هانا نیومن وضعیت زنان در افغانستان را بسیار وخیم توصیف کرده است. او نوشت که «هر روز دختران و زنان بیشتری در افغانستان اقدام به خودکشی میکنند و طالبان میخواهند که مکاتب پسرانه را به مدارس مذهبی تبدیل کند.»
این نماینده اروپایی وضعیت افغانستان را «رقتآور» توصیف کرده که مردم دچار «اندوهی غیرقابل تحمل و عمیقاً توجیه ناپذیر» اند.
با این حال، نیومن معتقد است که به عنوان یک «فرد خوشبین تزلزل ناپذیر... در جستوجوی اندکی روشنایی در دل این همه تاریکی است.»
محمد محقق، سیاستمدار سرشناس، استخبارات طالبان در مزارشریف را متهم کرد که یک فرد متنفذ از بلخاب ولایت سرپل را پس از بازداشت در شهر مزار، کشته است. او محمد حسین احسانی را از «مجاهدین سابقهدار» توصیف کرده و گفته که مقامات طالبان در سرپل به احسانی قول عفو و مصونیت را داده بودند.
محقق روز پنجشنبه با انتشار عکسی از حسین احسانی گفته است که طالبان او را پس از «شکنجه وحشیانه» به قتل رسانده و از بستگانش خواستهاند که جسد وی را از شفاخانه شهر مزار تحول بگیرند.
این عضو برجسته شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان گفته است که طالبان «پروسه کشتار سیستماتیک مجاهدان و شخصیتهای مردمی» را راه انداخته است.
به رغم گزارشهای سازمانهای حقوق بشری و رسانهای، طالبان مسئولیت شکنجه و کشتار نظامیان پیشین، افراد با نفوذ محلی و چهرههای منتقد توسط استخبارات این گروه را به عهده نمیگیرند.
بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان، سیگار، میگوید که این نهاد و وزارت خارجه امریکا به طور دقیق نمیدانند که طالبان از کمکهای سازمان ملل و سازمانهای غیر دولتی چه مقدار درآمد دارند. به گفته این دفتر، سازمان ملل حساب مصارف خود و شرکایش را به این نهاد ارائه نمیکند.
سیگار در پنجاه و نهمین گزارش خود به موضوع اقدامات امریکا در خصوص میزان دستبرد طالبان از کمکها به افغانستان پرداخته است.
در گزارش آمده است که مایکل مککال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا در ماه مارچ رسما به سیگار دستور داد تا مشخص کند طالبان تا چه میزان از پولهای امریکا از طریق پرداخت مالیات، هزینهها، عوارض واردات، خرید یا دریافت مجوزها و یا خدمات عمومی عواید به دست میآورند.
علاوه بر موضوع دسترسی طالبان به منابع مالی ایالات متحده، کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان از سیگار درخواست کرد که عملیات، سیاستها و مصارف صندوق امانی افغانستان را بررسی و مشخص کند که آیا تدابیر حفاظتی کافی برای محافظت از پرداختها در برابر دستبرد، تقلب و سوء استفاده طالبان در نظر گرفته است یا خیر.
سیگار میگوید که برای انتقال داراییهای افغانستان، به بانک مرکزی این کشور، وزارت خزانهداری امریکا به این اداره ابلاغ کرد تا نشان دهد «عاری از مداخله سیاسی» عمل میکند و از سازوکارهای مناسب مبارزه با پولشویی و مقابله با تأمین مالی تروریسم برخوردار است.
پیش نیاز دیگر برای انتقال داراییها به بانک مرکزی افغانستان، بررسی مستقل از سوی نهاد ثالثی بود که بتواند ظرفیت بانک مرکزی افغانستان را برای بازگرداندن وجوه کمکی به افغانستان تایید کند.
اما به گفته اداره بازرس ویژه ایالات متحده امریکا در امور بازسازی افغانستان در ماه مارچ ۲۰۲۳ رهبر طالبان، هدایتالله بدری معروف به گلآغا اسحاقزی را به عنوان رئیس جدید بانک مرکزی افغانستان تعیین کرد. به گفته سیگار، هدایتالله بدری متهم به جمعآوری کمکهای مالی برای حملات انتحاری و توزیع پول بین جنگجویان طالبان و خانوادههای آنها در سالهای مبارزه با حکومت پیشین افغانستان است.
او توسط شورای امنیت سازمان ملل تحریم شده و از سوی دفتر کنترول داراییهای خارجی وزارت خزانهداری امریکا به عنوان تروریست جهانی معرفی شده است.
سازمان ملل گفته که بیشترین تعداد مداخلات عملیاتی و محدودیتهای دسترسی را در دسامبر ۲۰۲۲ به ثبت رسانده است. براساس آماری که سیگار از گزارش سازمان ملل ارائه کرده است ۱۳۳ حادثه مربوط به مداخله طالبان در امور سازمانهای غیر دولتی گزارش شده است. در این حوادث یک امدادگر زخم برداشته و ۱۵ امدادگر نیز از سوی طالبان دستگیر شدند. همچنین براساس این گزارش طالبان در ۴۲ مورد از ادامه کار زنان کارمند در موسسات غیر دولتی جلوگیری کردهاند.
به گفته این اداره تا ماه اپریل، سازمان ملل حدود ۳۵۹ میلیون دالر از ۴.۶ میلیارد دالر مورد نیاز اعلام شده را جمعآوری کرده است.
سیگار میگوید که این موضوع نشان میدهد که سیاستهای طالبان در مورد زنان و سایر اولویتهای جهانی ممکن است منابع کمکی را از افغانستان دور کند.
طالبان اظهارات آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل درباره بحران اقتصادی افغانستان را «دور از واقعیت» و «غیرعادلانه» خواند. وزارت مالیه طالبان در بیانیهای نوشته که بودجه ملی اداره آنها بدون حمایت خارجی از درآمد داخلی تامین شده و این گروه اساس «حکومتداری شفاف» را گذاشته است.
در بیانیه وزارت مالیه طالبان آمده که دبیرکل سازمان ملل درباره وضعیت اقتصادی افغانستان گفته که این کشور با بحران بزرگ اقتصادی مواجه است و ۹۰ درصد افغانها در فقر به سر میبرند، شش میلیون کودک، زن و مرد با قحطی روبهرو هستند و ۲۸ میلیون نفر به کمکهای بشردوستانه ضروری نیاز دارند.
طالبان در بیانیه خود میگوید که صدها هزار کارمند زن و مرد در سیستم حکومتداری این گروه معاش میگیرند و برای هزاران افغان زمینه کار مساعد شده است.
طالبان در حالی از سخنان دبیرکل سازمان ملل انتقاد میکند که این گروه با صدور ۴۰ فرمان تا اکنون زنان را از تمامی سطوح زندگی اجتماعی حذف و از کار با سازمان های غیردولتی منع کرده است.
طالبان در این بیانیه مدعی شده که سطح واردات، صادرات و ترانزیت در افغانستان بالا رفته و برای تشویق تولیدات داخلی اقداماتی صورت گرفته است.
این بیانیه مسدود شدن وجوه مالی کمکی به افغانستان را «ظالمانه» خوانده و افزوده که با وجود مشکلات در بخش بانکی پیشرفتهای چشمگیری در سطح ملی صورت گرفته است.
طالبان در بیانیه خود از تمامی سازمانهای بینالمللی خواسته که وضعیت کنونی افغانستان را به طور دقیق و براساس واقعیت تحلیل کنند.
نهادهای حقوق بشری و امدادی در گزارشهای متعدد و مستقلی بارها گفتهاند که در پی تسلط طالبان بر افغانستان و صدور فرمانهای واپسگرایانه طالبان بر زنان و مردم افغانستان، این کشور یکی از بدترین بحرانهای بشری را در شرایط فعلی تجربه میکند.
تخمین زده میشود که حدود ۱۰ میلیون نفر در افغانستان در سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ به کمکهای اضطراری زمستانی نیاز داشتند، اما تحویل کمکها به دلیل محدودیتهای بر اشتغال زنان با مانع مواجه شده است.
معاون دادگاه عالی طالبان اعلام کرده که دادگاههای این گروه در سراسر افغانستان حکم قصاص ۱۷۵ نفر و سنگسار کردن ۳۷ نفر را صادر کردهاند. عبدالمالک حقانی همچنین گفت که این دادگاهها برای چهار نفر حکم زیر دیوار کردن و برای ۱۰۳نفر دیگر حکم اجرای حدود شرعی صادر کردهاند.
این مقام ارشد قضایی طالبان در یک نوار ویدئویی که روز پنجشنبه (۱۴ ثور) پخش شد، گفته که برای ۷۹ نفر حکم پرداخت دیه و در مورد هزار ۵۶۲ نفر حکم مجازات تعذیری صادر شده است.
عبدالمالک حقانی افزود که رهبری این گروه به تمام محاکم طالبان توصیه کرده که احکام قصاص و حدود را براساس اصول شریعت و بهدقت صادر کنند.
طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان، به صورت گسترده و در ولایتهای مختلف متهمان را به اتهامهای مختلف در ملا عام مجازات کرده است.
در یک مورد، مقامات ارشد طالبان پارسال برای تماشای تیرباران یک مرد به ولایت فراه سفر کردند.
مجازات بدنی و علنی شهروندان از سوی طالبان با انتقادهای گسترده بینالمللی مواجه شده است. نهادهای حقوق بشری بارها گفتهاند که متهمان به عدالت دسترسی ندارند و از طالبان خواستهاند مجازات متهمان را متوقف کند؛ موضوعی که طالبان آن را نادیده گرفته است.
معاون دادگاه عالی طالبان در این نوار گفته که محاکم این گروه میکوشند احکام مربوط به قتل و حدود دارد با دقت بررسی و عملی کنند.
او گفت هر فیصلهای که براساس حکم شرعی صادر شود، رهبری طالبان مانع اجرای آنها نمیشود.
اخیراً یک عضو ارشد شبکه حقانی آشکارا در فضای مجازی مخالفان طالبان را به کشتن تهدید کرده است. این اولین بار است که بحث هدف گرفتن غیرنظامیان دیگراندیش مخالف طالبان در خارج از مرزهای افغانستان، در میان طالبان به صورت علنی مطرح میشود.
آیا این تهدید فقط یک هشدار خالی بدون عمل است یا شبکه حقانی واقعاً به فکر حمله فیزیکی در خارج از افغانستان است؟
سعید خوستی، سخنگوی پیشین سراجالدین حقانی، روز سهشنبه (۱۲ ثور) در یک رشته توییت، مخالفان طالبان در خارج از کشور را به مرگ تهدید کرد. او هشدار داد که طالبان صدها داوطلب برای هدف قرار دادن مخالفان خارجنشین خود دارد.
شبکه حقانی در ترور شهروندان افغانستان در بیست سال گذشته دست بالایی داشت. بیشتر حملات هدفمند، پیچیده و انتحاری در شهر کابل کار نیروهای این شبکه قلمداد میشد. اما شبکه حقانی تا اکنون به حمله به خارج از مرزها اقدام نکرده است. از این رو، از بسیاری جهات، تهدید تازه عضو ارشد شبکه حقانی میتواند یک رویکرد نسبتا تازه باشد.
هرچند تا اکنون این تهدید فقط توسط یک نفر ابراز و به تاکید بیان شده است، اما نزدیکی سعید خوستی به سراجالدین حقانی چنان است که نمیتوان این حرف او را، که بار دیگر در فضای مجازی تکرار کرده است، نادیده گرفت.
سعید خوستی، سخنگوی سابق سراجالدین حقانی است که اکنون نقش دلال تجاری را برای این گروه باز میکند.
او از دوران پیش از تسلط طالبان بر افغانستان، از معدود افرادی بود که با سراجالدین حقانی، میتوانست دید و بازدید داشته باشد و درست پس از پیروزیشان هم سخنگوی وزارت داخله طالبان شد و تنها بعد از رسواییهای مالی و اخلاقی او، سراج ناچار شد او را کنار بگذارد، اما بازهم از او به عنوان مسئول یتیمخانههای شبکه حقانی استفاده میکند که منابع مالی فراوانی در اختیار دارد.
سعید خوستی کسی است که در روزهای عید در نبود سراجالدین حقانی، با بستههای پول در خیابانهای شهر میگردد و به نیروهای شبکه حقانی هدیه میدهد.
یکی از منابع نزدیک به شبکه حقانی در کابل گفت: «این تهدید بیش از آنکه علیه افغانهای مخالف و مهاجر باشد، علیه کشورهای اروپایی و امریکایی میزبان آنها میباشد.»
از زمان روی کار آمدن طالبان، صدها هزار شهروند افغان از کشور فرار کردهاند. حدود صد هزار افغان تنها توانستهاند در امریکا مستقر شوند و زندگی خود را شروع کنند. هزاران نفر دیگر در فرانسه، آلمان و بریتانیا پناهنده شدهاند. هرچند دولتهای میزبان باور دارند که روند موثر شناسایی افراد پناهجو را طی کردهاند که در میان آنها همدلان و وابستگان طالبان و گروههای افراطی نباشند.
این نیروها عمدتا تحصیلکرده و منتقد طالباناند و بسیاری از آنها در نهادهای تاثیرگذار مشغول شدهاند. شهروندان افغان خارج از کشور تا اکنون توانستهاند چند تظاهرات ضدطالبانی را در دهها شهر جهان مدیریت کنند و روزانه اقدامات طالبان را در فضای مجازی و افکار عامه به چالش میکشند. برای طالبان، که با تسلط بر رسانههای داخلی میخواهد تمام انتقادها و افکار آزاد را کنترول کند، این مجموعه به چالش بزرگی تبدیل شده است.
اینک اما منابع میگویند که هشدار سعید خوستی حرف خود او نیست.
براساس گزارشهای رسیده، این اخطاریه در یک جلسه خصوصی توسط سراجالدین حقانی مطرح شده است و سعید خوستی آن را ظاهرا علیه مخالفان سیاسی بازتاب داده است در حالیکه انگیزه اصلی شبکه حقانی چیز دیگری است.
اکنون به نظر میرسد یک تهدید دیگر متوجه تاسیسات دیپلوماتیک کشورهای غربی مقیم کابل هم است هرچند بسیاری از آنها خالی از دیپلوماتاند. قدرتهای غربی تا اکنون بهرغم حفظ شیرازه مالی افغانستان، مانع پذیرش رسمیت اداره طالبان در سطح بینالمللی است و به خار زیر بغل طالبان برای رسیدن به آرزوی دیرینشان تبدیل شده است.
از سوی دیگر، در این میان نباید رقابتهای قدرتهای بزرگ را نادیده گرفت. شماری از کشورهای منطقه رقیب امریکا و اروپا به نظر میرسد این مشوره را به سراجالدین حقانی دادهاند که در پی اعمال فشار بر غرب باشد تا آنها را وادار به همکاری بیشتر با اداره طالبان کند. به این ترتیب، هدف شبکه حقانی، ظاهرا مقابله با فشارهای امریکا و اروپا علیه طالبان است که به طور روزافزون برای رسیدن به یک چارچوب سیاسی بزرگتر در افغانستان، بر طالبان اعمال میشود.
همین دیروز نماینده ویژه امریکا برای افغانستان گفت که نمایندگان همه کشورها در نشست دوحه در مورد گفتوگوی سیاسی میان افغانها به عنوان راهحل همه چالشها توافق داشتند.
توماس وست روز چهارشنبه (۱۳ ثور) در رشتهتوییتی نوشت که اولویتهای کشورها در قبال افغانستان متفاوتاند اما از این توافق نظر در نشست دوحه به عنوان «اجماع» کشورها در این زمینه یاد کرد.
این دیپلومات ارشد امریکایی افزوده که اولویتهای کشورها در قبال افغانستان متفاوتاند، اما همه توافق نظر دارند که گفتوگوی سیاسی میان افغانها بخش اصلی راهحل تمام چالشها است.
با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، به نظر میرسد شبکه حقانی که از توان بالای عملیاتی برخوردار است، اکنون به فکر فشار متقابل شده تا ابزاری را که علیه کشورها در اختیار دارد و آن همانا تهدید تروریستی است، به کار ببندد. هرچند این سخنان اکنون در نطفه است و هیچ نشانهای از توطئهای تروریستی در خارج از مرزها حداقل تاکنون بروز نکرده است.
