چارلز سوم روز شنبه در کلیسای وستمینیستر حاضر شد و تاج پادشاهی را بر سر گذاشت. ناقوس کلیساها برای دو دقیقه نواختند و پس از نشستن تاج بر سر شاه، جمله معروف «خداوند حافظ پادشاه باشد» از سوی حاضران ادا شد. این مراسم بزرگترین رویداد تشریفاتی بریتانیا در ۷۰ سال اخیر خوانده شده است.
نزدیک به دو هزار نفر، به شمول رهبران و شخصیتهای برجسته جهان در این مراسم حضور داشتند.
از بامداد روز شنبه پادشاه و ملکه، سوار بر کالسکهای که ملکه الیزابت دوم برای جشنهای شصتمین سال سلطنتش استفاده کرده بود، کاخ باکینگهام را ترک کردند و در میان هزاران شهروند بریتانیایی و گردشگر خارجی به سمت محل تاجگذاری رفتند.
به گزارش رویترز، چارلز که پس از مرگ ملکه الیزابت در سپتامبر گذشته، جانشین مادرش شد، با ۷۴ سال سن، پیرترین پادشاه بریتانیاست که تاج ۳۶۰ ساله سنت ادوارد را بر سر خود میگذارد.
همسر دوم او کامیلا هم با ۷۵ سال سن در مراسمی دو ساعته که با وجود ریشه در تاریخ، سعی در «ارائه سلطنتی آیندهنگر دارد» ملکه شد.
این مراسم بهعنوان نمایشی مجلل با قدمت هزار سال، بزرگترین رویداد تشریفاتی بریتانیا در ۷۰ سال اخیر است که علاوه بر حضور بیش از ۱۰۰ رییسجمهوری و شخصیت سیاسی برجسته از سراسر جهان از جمله جیل بایدن، بانوی اول امریکا، میلیونها نفر هم از تلویزیون آن را تماشا میکنند.
به گفته رویترز، در شرایطی که بریتانیا پس از خروج از اتحادیه اروپا در حال تلاش برای یافتن راهی در گرداب سیاسی به وجود آمده است و میکوشد تا جایگاهش را در نظم جدید جهانی حفظ کند، خانواده سلطنتی همچنان برای حامیانش «جذابیتی بینالمللی، ابزار دیپلماتیک حیاتی و وسیلهای برای ماندن در صحنه جهانی» فراهم میکند.
درحالیکه ریشی سونک، نخستوزیر بریتانیا با «شور و شوق» به تحسین این مراسم پرداخت و گفت هیچ کشور دیگری نمیتواند «چنین نمایش خیرهکنندهای» را ارائه دهد، این تاجگذاری در بحبوحه بحران هزینههای زندگی و بدبینی عمومی به ویژه جوانان نسبت به «نقش سلطنت» انجام میشود.
رویداد امروز در مقیاسی کوچکتر از آنچه برای ملکه الیزابت در سال ۱۹۵۳ برگزار شد، اتفاق میافتد اما به گفته رویترز، با شاهکارهای تاریخیاش همچنان «تماشایی» خواهد بود؛ مجموعهای از گویهای طلایی و شمشیرهای نگیندار تا عصایی که بزرگترین الماس تراش خورده بیرنگ جهان را در خود جای داده است.
با اینکه هزاران نفر از ساعتها پیش در مسیر حرکت کالسکه پادشاه و ملکه از کاخ باکینگهام تا کلیسای قرن چهاردهمی وستمینستر لندن به انتظار نشستند اما همه آنها برای تشویق چارلز سوم نیامده بودند.
در این روز جمهوریخواهان هم بزرگترین اعتراض خیابانی خود را علیه سلطنت برنامهریزی کردند که البته با واکنش بیش از ۱۱ هزار پلیس مستقر در منطقه برای «خنثی کردن» اقدامات اعتراضی آنها همراه بود.
صبح شنبه، گراهام اسمیت رهبر گروه کمپین جمهوریخواه و ضدسلطنت همراه با چند معترض دیگر بازداشت شدند اما تظاهرات ضد سلطنتی با حضور شمار زیادی از طرفداران جمهوری در نزدیکی میدان ترافالگار برگزار شد.
در مراسم تاجگذاری در کلیسا، چارلز سوگند یاد کرد که «عادلانه حکومت کند» و اسقف اعظم کانتربری، جاستین ولبی با کشیدن روغنی که در اورشلیم تقدیس شده بود روی دستان، سر و سینه پادشاه، او را «مسح» کرد.
پس از آن اسقف اعظم تاج «سنت ادوارد» را روی سر پادشاه قرار داد و شیپورها نواخته میشوند و توپها به نشانه احترام در سراسر بریتانیا شلیک شدند.
در پایان این مراسم دو ساعته پادشاه چارلز بر تخت سلطنتی نشست تا پسر ارشد او، شاهزاده ویلیام ۴۰ ساله با زانو زدن مقابل پدر، با پادشاه بیعت کند.
به طور سنتی در ادامه این مراسم از همه کسانی که در صومعه و سراسر کشور هستند دعوت میشود تا با پادشاه جدید بیعت کنند؛ عنصر جدیدی که در واقع ادای دین به رسم سنتی سوگند وفاداری دوکهای ارشد و اشراف به پادشاه است.
در برنامهریزی این مراسم، از زمانبندی مراسم گرفته تا نمادها، رنگها، موسیقی، مکانها، مهمانها، اجراها، سخنرانیها و نمایشهای گوناگون هنری و نظامی زیر نظر مقامهای دربار، دولت و کارشناسان نخبه بریتانیایی انتخاب شدهاند.
مراسم تاجگذاری پادشاه ۷۴ ساله بریتانیا به صورت دقیقی برنامهریزی شده است. از زمانبندی مراسم گرفته تا نمادها، رنگها، موسیقی، مکانها، مهمانها، اجراها، سخنرانیها و نمایشهای گوناگون هنری و نظامی زیر نظر مقامهای دربار، دولت و کارشناسان نخبه بریتانیایی انتخاب شدهاند.
جزئیات برنامه مراسم تاجگذاری او در ماه اخیر به صورت اخبار سلطنتی در اختیار عموم قرار گرفته است. به عنوان مثال، کارت دعوت این مراسم در پنجم اپریل گذشته رونمایی شد. این کارت زرکوب را اندرو جیمیسون طراحی و در آن تصاویر گلها، حیوانات و نمادهای سلطنتی بریتانیا را به کار برده است. هر یک از این نمادها حاوی پیامهای خاصی است. خانواده سلطنتی اعلام کرد که این کارت به دو هزار نفر فرستاده خواهد شد.
این مراسم از ساعت شش صبح ششم می آغاز میشود و با ظاهر شدن ششدقیقهای پادشاه، ملکه و اعضای خاندان سلطنتی روی بالکن کاخ بوکینگهام در ساعت ۱۴ و ۳۰ به پایان میرسد. بخش اصلی مراسم از ساعت ۱۰ و ۲۰ با حرکت پادشاه با کالسکه سلطنتی از کاخ بوکینگهام به سوی کلیسای وستمینستر برای تاجگذاری در داخل این کلیسا آغاز میشود.
مراسم تاجگذاری چارلز سوم شامل مجموعهای از آیینهای گوناگون سلطنتی است. اوج این مراسم لحظه تاجگذاری پادشاه و ملکه است. تاجگذاری پادشاه در حضور بیش از ۲۲۰۰ نفر از مهمانان، از جمله اعضای خاندان سطنتی، نمایندگان ۲۰۳ کشور شامل صد رئیس دولت برگزار خواهد شد. از جمله رهبران دعوتشده جهان، جو بایدن، رئیسجمهور امریکا در این مراسم شرکت نمیکند.
کلیسای وستمینستر
تاجگذاری پادشاه بریتانیا مرسمی مذهبی است و به همین دلیل در کلیسا و توسط جاستین ولبی، اسقف اعظم کلیسای کانتربری، عالیترین مقام روحانی کلیسای انگلیستان اجرا میشود. اسقف اعظم کانتربری رئیس روحانی کلیسای انگلیکان و رهبر معنوی این کلیسا در سراسر جهان است.
پادشاه بریتانیا ریاست عالی کلیسای کانتربری انگلیستان را هم برعهده دارد. او مقامهای بلندپایه کلیسا را به پیشنهاد نخستوزیر تعیین میکند. با این حال، چارلز سوم، رهبر مذهبی نیست. دولت بریتانیا سکولار است.
پایه سنت تاجگذاری در کلیسای وستمینستر را ویلیام فاتح با تاجگذاری خود در 25 دسامبر 1066 میلادی گذاشت. پس از آن، این کلیسا نه تنها به محل تاجگذاری، بلکه به محل عروسیهای سلطنتی و تدفین پادشاهان و شهبانوهای بریتانیا هم تبدیل شد. چارلز سوم، چهلمین پادشاه این کشور است که در این کلیسا تاجگذاری میکند.
تخت سطنتی بریتانیا هم در همین کلیسا گذاشته شده -- چوکی چوبی که هفتصد سال پیش به دستور ادوارد سوم در صحن این کلیسا گذاشته شد و قرار است چارلز سوم هم روی آن بنشیند. آنگاه جاستین ولبی، اسقف اعظم کلیسای کانتربری تاج سنت ادوارد را بر سر او خواهد گذاشت – تاج طلایی که در ۱۶۶۱ ساخته شده است.
تاجگذاری
براساس اعلام کلیسای وستمینستر، مراسم اصلی تاجپوشی پادشاه شامل پنج عنصر اصلی میشود:
تاجگذاری چارلز سوم به معنای آغاز پادشاهی او نیست. در واقع، او پس از درگذشت مادرش، الیزابت دوم، در هشتم دسامبر سال گذشته، پادشاه بریتانیا شد، ولی او دو روز بعد در ۱۰ دسامبر با جلوس بر تخت، پادشاهی خود را اعلام کرد. مراسم نمادین تاجگذاری چارلز، که با تاخیر پنجماهه برگزار میشود، تاثیری بر فرمانروایی او ندارد.
وظایف پادشاه
پادشاه «بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی» رئیس دولت است، ولی قدرتش نمادین و تشریفاتی است. مهمترین وظیفه او در زمینه اجرایی، منصوب کردن رهبر حزب برنده در انتخابات سراسری به نخستوزیری است. پادشاه قوانین مصوب پارلمان را هم امضا میکند. او در دیدارهای هفتگی با نخستوزیر، از اوضاع مملکت با خبر میشود.
پادشاه بریتانیا میزبان مهمانان بلندپایه خارجی است و با آنها دیدار میکند. چارلز سوم فرمانروای 15 سرزمین و کشور مشترکالمنافع است: کانادا، استرالیا، نیوزیلند، پاپوآ گینه نو، جزایر سلیمان، تووالو، بلیز، آنتیگوا و باربودا، باهاما، باربادوس، گرنادا، جامائیکا، سنتکیتسونویس، سنت لوسیا، سنت وینسنت و گرنادین. بریتانیا در هر یک از این کشورها یک «فرماندار کل» دارد.
افزون بر این، پادشاه بریتانیا رئیس اتحادیه کشورهای مشترکالمنافع هم است که ۵۶ عضو دارد و حدود ۳۰ درصد جمعیت جهان در این کشورها زندگی میکنند. تقریبا همه این کشورها در گذشته مستعمره بریتانیا بودهاند. همه این کشورها مستقل هستند و براساس اعلامیه ۱۹۷۱ سنگاپور با هم همکاری میکنند.
سلطنت در بریتانیا از همه سو تحت فشار است. از سویی رسواییهای اعضای خاندان سلطنتی ادامه دارد و از سوی دیگر حمایت نسل جوان از نهادی «دِ مده» که ربط اندکی به دنیای مدرن و امروزی دارد و پایههای آن بر دبدبه و کبکبه و تجملات است، کمرنگ شده.
به همین دلایل روز جشن تاجگذاری چارلز سوم فرصتی طلایی برای خاندان سلطنتی است که ارزش خود برای بریتانیا را به مردم این کشور نشان دهد.
جشن تاجگذاری سه روز، از ششم تا هشتم ماه می به طول میانجامد و با انواع فعالیتهایی همراه است که میتواند چهره سلطنت و برند آن را در چشم مردم بریتانیا ارتقا بخشد.
جشنهای سلطنتی اغلب با احساسات، فانتزیها و حس خوشگذرانی در مردم سر و کار دارند که البته همه ابعاد مهمی از «تجربه مصرفگرایی» هستند؛ جشن تاجگذاری، بدون هیچ برو و برگشتی، قطعا تجربه مصرفکننده است.
هر روز از سه روز جشن تاجگذاری به شکل هوشمندانهای طراحی شده تا طیفی از احساسات و واکنش از سوی مردم بریتانیا را برانگیزد و آنها را به تعامل بیشتر با خاندان سلطنتی وادارد.
چنین تعاملی حیاتی است چون پادشاهی مشروطه همچون پادشاهی بریتانیا، نیازمند حمایت مردم بریتانیاست تا بتواند به بقایش ادامه دهد.
جشن تاجگذاری سه روزه، همه و همه درباره خلق تجربه و خاطراتی منحصر به فرد درباره خاندان سلطنتی است. در گذشته، چنین خاطراتی در آلبومهای عکس، دست به دست بین نسلها میگشت. حالا مردم خاطراتشان را به رسانههای اجتماعی میسپرند ولی خانواده و دوستانشان را به تماشای این عکسها فرا میخوانند؛ سنتی که موجب میشود سلطنت در قلب فرهنگ بریتانیا به حیاتش ادامه دهد.
شنبه ششم می (۱۶ ثور): روز نمایش باشکوه
نقطه تمرکز اصلی سه روز جشن تاجگذاری، جشن بر تخت سلطنت تکیه زدن چارلز در کلیسای وستمینستر است. رفتن شاه و ملکه از کاخ باکینگهام در کالسکه سلطنتی به کلیسای وستمینستر، با تشریفات و شکوهی خاص برگزار میشود تا یادآور جادوی سلطنت به خیل تماشاچی و تداعیکننده داستانهای شاه و پریان زمان کودکیِ بزرگسالانِ جمع باشد.
مراسم تشریفاتی بردن شاه و ملکه به وستمینستر همچنین مجالی برای مشاهده ثبات و استمرار سلطنت است.
دیوید استارکی، مورخ بریتانیایی، معتقد است سلطنت تنها دریچهای است که میتوان از آن دائما به تاریخ انگلستان نگاه کرد و تاجگذاری چارلز یک حلقه اتصال دیگر در تاریخ چنین میراثی است.
طبق پیشبینیها، به جز خود اعضای خاندان سلطنتی، قریب به دو هزار مهمان در مراسم تاجگذاری چارلز سوم حضور خواهند یافت.
جشن تاجگذاری چارلز سوم در سراسر جهان از رسانهها پخش خواهد شد و یادآور تاجگذاری ملکه الیزابت دوم در سال ۱۹۵۳ است که اولین تاجگذاری در خاندان سلطنتی بریتانیا بود که از تلویزیون پخش شد: جشنی که ۲۷ میلیون نفر آن را تماشا کردند و ۱۱ میلیون نفر شنونده رادیو به آن گوش دادند.
در روز تاجگذاری الیزابت دوم، میلیونها نفر هم به خیابانها ریختند تا شادی و پایکوبی کنند و انتظار میرود خیابانهای بریتانیا پس از تاجگذاری چارلز سوم هم شاهد جشن و سرور مردم باشد.
یکشنبه هفتم می (۱۷ ثور): روز بازی
برای بسیاری افراد، جشن اصلی در این جشن سه روزه، یک دورهمی با همسایهها در روز یکشنبه است. یکشنبه، جشنهای خیابانی در سراسر انگلستان برگزار خواهد شد که سنتی از فرهنگ بریتانیا، موسوم به «چای صلح» است که قدمت آن به سال ۱۹۱۹ میرسد. در این سنت، با پایان جنگ جهانی اول، مردم در خیابانها به شادی و پایکوبی پرداختند.
جشنهای خیابانی بخش مهمی از رویدادهای شاهنشاهی شده است و وبسایت رسمی برای تاجگذاری، از مردم خواسته تا به «ناهار بزرگ جشن تاجگذاری» بپیوندند و با قرار دادن فایلهایی برای دانلود، به فراهم آوردن اسباب و برنامهریزی برای آنها، به منظور بر پا کردن جشنی خلاقانه، کمک کنند.
البته جشنهای خیابانی فقط مورد علاقه سلطنتخواهان نیستند و بسیاری از شرکتکنندگان در آن، صرفا از پایکوبی و تفریح کردن با بقیه لذت میبرند. بسیاری از شرکتکنندگان خواستار انحلال سلطنت در بریتانیا و شماری از آنها هم جمهوریخواه هستند.
پژوهشها بر طبق تجربه پیشین جشنهای خیابانی سلطنتی در بریتانیا نشان داده که این دست جشنها اغلب برای گردآوردن مردم از گروههای مختلف و پیشینههای گوناگون است تا این که جشنی برای پاسداشت هویت ملی.
روز یکشنبه کنسرت و نمایش رقص بزرگی در کاخ وینزور هم برگزار میشود.
دوشنبه هشتم می (۱۸ ثور): کمر بستن به خدمتگزاری مردم
روز هشتم می هم روز داوطلب شدن عمومی و اختتامیه سه روز جشن تاجگذاری است که در آن پادشاه خود را وقف خدمتگزاری مردم میکند: روز «کمک بزرگ»، روز تشویق مردم به گرد هم آمدن و تشکیل یک جماعت و حمایت محلی.
آنانی که معمولا داوطلب ارائه خدمات محلی میشوند و نیکوکارانی که به خیریهها کمک میکنند در این روز حسابی مشغول اند.
این روز هم ممکن است به مذاق نسل زِد که بیش از هر نسل دیگری با سلطنت بیگانه است و آن را نهادی از مد افتاده میداند، خوش بیاید.
نسل جوان عمل را به حرف ترجیح میدهد و البته حمایت نسل جوان از سلطنت، برای بقای این نهاد ضروری است.
