طالبان ادعا کرده که این گروه در سال گذشته سه هزار و ۵۷۳ عراده موتر نظامی را ترمیم کرده است. وزارت دفاع طالبان در خبرنامهای نوشت که موترهای ترمیم شده نظامی آماده استفاده مجدد است و در پایگاه پشتیبانی لجستیکی قولاردوی ۲۰۱ خالد بن ولید در ولایت لغمان نگهداری میشود.
به گفته وزارت دفاع طالبان، نیروهای امریکایی هنگام خروج از افغانستان در آگست ۲۰۲۱ این تجهیزات را تخریب کردند.
وزارت دفاع طالبان در جریان نزدیک به دو سال گذشته مرتباً از تعمیر موترهای نظامی ارتش پیشین خبر داده است.
به گفته مقامات امریکایی، پس از خروج نیروهای این کشور، به ارزش بیش از هفت میلیارد دالر تجهیزات نظامی در افغانستان باقی مانده است.
شماری از مقامهای امریکایی از افتادن این تجهیزات نظامی به دست گروههای افراطی و از دسترسی چین و روسیه به این تجهیزات ابراز نگرانی کردهاند.
بخشی زیادی از موترهای نظامی ارتش پیشین افغانستان در جنگ با طالبان یا توسط این گروه تخریب شده است.
موسسه فناوری ماساچوست با بهرهگیری از تصاویر رنگی سه بعدی بازدیدکنندگان را در سفری مجازی به مکانهای تاریخی افغانستان میبرد. پروژه «راههای دیدن» با اسکن دیجیتال از معماری چهار مکان تاریخی افغانستان، امکان مشاهده درون و محوطه این عمارتها را برای بینندگان فراهم میکند.
این نهاد تحقیقاتی، امکان دیدار مجازی از این چهار مکان تاریخی در معرض خطر نابودی را تا پایان ماه جون از طریق کتابخانههای این موسسه برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است.
یکی از این مکانها، حرم خواجه ابونصر پارسا در بلخ است که به دلیل رنگ درخشان گنبد کاشیکاری شده و رنگآمیزی خاص آن به «مسجد سبز» معروف است.
انستیتوت تکنالوژی ماساچوست در توضیح این میراث تاریخی قرن شانزدهم نوشته است که اگر امکان سفر به این مکان تاریخی وجود داشت بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب میکرد.
این نهاد میگوید که اکنون هر کسی میتواند به لطف این پروژه خلاقانه حفاظت مکانهای تاریخی، تصویر روشنی از حضور در این مسجد را حس کند.
گنبد بودایی استوپه پروان، مقبره گوهرشاد در هرات و منار جام در غور نیز سه مکان دیگری هستند که از طریق این پروژه میتوان آنها را بازدید کرد.
فوتینی کریستیا، استاد علوم سیاسی در انستیتوت تکنالوژی ماساچوست که رهبری این پروژه را برعهده دارد میگوید که راههای دیدن پروژهای است که «دادههای میدانی، فناوری و هنر را برای حفاظت از میراث فرهنگی و خدمت به جهان ترکیب میکند.»
از نظر او این پروژه فرصتی منحصر به فرد برای ساختن یک رکورد دقیق و قابل دسترس از مکانهای میراث فرهنگی برجسته با بهرهگیری از اسکن دیجیتالی فراهم میکند.
یک هفته از تعیین نماینده وزارت خارجه طالبان برای کارداری سفارت افغانستان در دهلی نو میگذرد، او همچنان در هند به سر میبرد تا کلید سفارت را دریافت کند، سفیر دوران جمهوریت همچنان بر جایگاهش پافشاری دارد و دهلی نو همچنان سکوت اختیار کرده است.
هرچند هند تا اکنون نگذاشته است که مدیریت سفارت افغانستان از دیپلوماتهای نظام جمهوریت به اداره طالبان انتقال داده شود، روشن نیست این سیاست تا چند وقت دیگر ادامه خواهد یافت.
کشمکش بین دیپلوماتهای افغانستان در دهلی نو به رسانهها درز کرده و منازعه قدرت بر سر تصاحب این سفارتخانه مهم تاکنون یکسره نشده است.
جنجالها از زمانی شروع شد که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، قادرشاه، مستشار تجاری افغانستان در هند را به عنوان سرپرست سفارت افغانستان در هند پس از آن منصوب کرد که گزارشهای مبنی بر سوءمدیریت و فساد اداری و مالی فرید ماموندزی، سفیر دولت ساقط شده اشرف غنی، منتشر شد. به نظر میرسد این گزارشها که تایید نشده است بسترسازی برای کنار زدن سفیر اشرف غنی و جایگزینی او با نماینده طالبان است.
امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در دو مکتوب رسمی، ابتدا خواهان بازگشت فرید ماموندزی به کابل شده و سپس خواستار واگذاری مدیریت سفارت به قادر شاه، به عنوان دیپلومات همکار این سفارت شده است که هم اکنون در دهلی نو است، تا ظاهرا به این ترتیب، از میان خود دیپلوماتها نمایندهای بالا بکشد تا اداره سفارت افغانستان در هند را در هماهنگی با اداره طالبان به دست بگیرد.
هیچ تردیدی وجود ندارد که این حرکت از چشم وزارت خارجه و اداره اطلاعات هند پنهان نمانده است.
اما تلاش برای بازگرداندن ماموندزی به کابل که تابیعت بریتانیا را هم دارد، تا اینجا ناکام مانده است. او برعکس، سر کارش به سفارت بازگشته و ادعاهای فساد اداری و مالی را تکذیب کرده و علیه تلاشهای طالبان برای تصاحب سفارتخانه افغانستان در هند افشاگری کرده است تا به کمک افکار عامه، دهلی نو را وادار کند به خواستههای طالبان گردن نگذارد تا آنجا پیش نرود که کلید سفارت افغانستان را به دست نماینده طالبان بسپارد.
از این رو، سرنوشت سفارت افغانستان در هند دهلی نو را با تصمیم دشواری روبهرو کرده است و ماجرا همچنان دنباله دارد. هند طالبان را گروه نیابتی پاکستان و در تماس نزدیک با سایر گروههای تندروی اسلامی مانند لشکر طیبه و جیش محمد میداند که بارها در شهرهای مهم هند دهشتافکنی کردهاند. طالبان نیز سابقه حمله مرگبار سال 2008 به سفارت هند در کابل را در کارنامه دارد. در دوران اول طالبان نیز هواپیماربایان اسلامگرای نزدیک به پاکستان، یک هواپیمای مسافربری هند را ربودند و در تنها جای که اجازه نشست یافتند، قندهار بود.
تاریخ خونین و جنجالی هند و افراطیت اسلامی فراموش نشده است. سیاست ضدتروریسم هند نیز بر مبنی تقبیح فعالیتهای این گروهها و از جمله طالبان بنا شده که از راههای مختلف از جمله بالیوود به خورد افکار عامه این کشور پرنفوس داده شده است و از این جهت هر نوع چرخش در سیاست خارجی هند در قبال طالبان میتواند واکنشهای داخلی در پی داشته باشد.
بنابرین، هر گونه حرکت برای برافراشتن پرچم طالبان در خاک هند برای دهلی نو دشوار است. اما واقعیت این است که هند نیز مانند بسیاری از کشورهای عملگرای دیگر مجبور است با واقعیت امروز افغانستان کنار بیاید و این کشور را کامل برای همسایه رقیب رها نکند. از این رو، دولت هند با اداره طالبان وارد تعامل شده است. یکی از اقدامات هند گشایش بخشی از سفارتش در کابل است که آنرا «ماموریت تکنیکی» خوانده است.
مقامهای وزارت خارجه هند نیز چند بار به کابل سفر کرده و با طالبان دیدار داشتهاند. دولت هند در زمینه تامین دارو و مواد خوراکی و آموزش مقامهای طالبان با رژیم کابل همکاری دارد و پذیرش خواست طالبان مبنی بر تغییر دیپلومات سفارتخانه دهلی نو گام دیگری در راستای تقویت روابط بین دو طرف خواهد بود.
گروه طالبان تاکنون هیچ رسمیت بینالمللی نیافته است اما با توسل به روشهای مختلف توانسته است دستکم در ۱۴ کشور مانند پاکستان، چین، روسیه، ایران، قطر و ترکمنستان نماینده بگمارد یا از میان دیپلوماتها نماینده برگزیند و اداره سفارتخانه را به دست گیرد. افغانستان بیش از ۴۰ سفارتخانه و ۲۰ قسنلگری در سطح جهان دارد و بسیاری از این نهادهای دیپلوماتیک در بلاتکلیفی به سر میبرند.
سفارت هند از مهمترین اهداف اداره طالبان برای رفتن به سمت حضور بینالمللی است. به نظر میرسد تلاش برای حفظ قادر شاه، مستشار تجاری و مذاکره پشت پرده با مقامهای هند برای دریافت کلید سفارت هدفی است که طالبان به این زودی از آن دست برنخواهد داشت.
به دنبال واکنش طالبان به اظهارات رئیسجمهور ایران درباره حقابه، دبیر شورای اطلاعرسانی دولت جمهوری اسلامی میگوید که طالبان در بیانیه خود سه بار تاکید کردهاند که به توافقنامه آب متعهدند. احسان صالحی افزود ادعای کمبود آب از سوی طالبان، بیشتر توجیهی برای نقض تعهدات در گذشته است.
با این حال، مرور بیانیه طالبان نشان میدهد که این گروه سه بار نه، بلکه دوبار تاکید کرده است که به توافقنامه آب میان افغانستان و ایران متعهد است.
دبیر شورای اطلاعرسانی جمهوری اسلامی در توییتی نوشت: «با وجود نقشههای ماهوارهای و محاسبات کارشناسی، وضعیت آب قابل اندازهگیری و با اخطار امروز [ابراهیم رئیسی]، طرف افغانستانی ناگزیر از عمل به تعهداتش است.»
او افزود که بیانیه طالبان نشان میدهد پیام اخطار قاطع رئیسجمهور ایران «مبنی بر اینکه حق مردممان را هر جا باشد میگیریم»، دریافت شده است.
ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران روز پنجشنبه (۲۸ ثور) به مقامات طالبان اخطار داد که حقابه سیستان و بلوچستان را تخصیص دهند. او به آنها گفت که باید این اخطارش را جدی بگیرند و «بعداً گلایه نکنند که به ما گفته نشد.»
به دنبال این اظهارات، ریاست الوزرای طالبان در بیانیهای از «الفاظ نامناسب» و اظهاراتی مبتنی بر اطلاعات «ناکامل» ابراهیم رئیسی و دیگر مقامات ایران درباره آب هلمند با لحن تندی انتقاد کرد.
در بیانیه ریاست الوزرا گفته شده، با اینکه طالبان به معاهده آب سال ۱۳۵۱ متعهد است، اما به دلیل خشکسالی در بندهای کمال خان و کجکی آبی وجود ندارد که در اختیار ایران قرار گیرد.
صندوق کودکان سازمان ملل میگوید که به رغم محدودیت طالبان در افغانستان به کار خود ادامه میدهد و به کودکان و زنان کمک ارائه میکند. فران اکیزا، رئیس یونیسف در افغانستان در یک کنفرانس خبری در نیویارک گفت که کارمندان زن این نهاد به کار خود از خانه و دفتر ادامه خواهند داد.
او افزود که دیگر نهادهای سازمان ملل در افغانستان نیز به همین شیوه کار خواهند کرد. اکیزا گفت: «زنان افغان در هیچ شرایطی تسلیم نمیشوند.»
رئیس یونیسف اذعان کرد که کارمندان زن این سازمان با «تهدیدها و خطرها» رو به رو هستند و سازمان ملل نمیخواهد که تصمیمهایش کارمندان آن را به خطر اندازد.
کار کارمندان زن بخشی از نگرانی یونیسف است. بنا به آمار این نهاد وابسته به سازمان ملل، ۲.۳ میلیون پسر و دختر افغانستان با خطر سوءتغذیه جدی رو به رو اند. از این میان، ۸۰۰ صد و ۷۵ هزار کودک به علت سوء تغذیه شدید با خطر مرگ رو به رو اند و به درمان نیاز دارند.
اکیزا گفت که افغانستان «بحران نقض حقوق کودکان را تجربه میکند.»
د رکنار گرسنگی، تهدیدهای جدی دیگر نیز متوجه کودکان افغان است. فران اکیزا گفت که آمار ابتدایی یونیسف نشان میدهد که ۱۳۴ کودک در سه ماه آخر ۱۴۰۱ به دلیل برخورد با مهمات منفجر نشده کشته شدند.
به گفته او، کودکان در افغانستان به علت فقر خانوادهها مجبور به کار میشوند. بنا به آمار این سازمان، ۱.۶ میلیون کودک به کار اجباری و گاهی در شرایط خطرناک، وادار شده اند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در مورد دلایل طالبان برای عدم رعایت حقابه ایران ابراز تردید کرد.امیرعبداللهیان در واکنش به بیانیه رئیس الوزرای طالبان گفته که ملاک میزان آب در بندهای افغانستان «بازدید فنی و عینی است و نه بیانیه سیاسی.» طالبان خشکسالی را علت نرسیدن آب به ایران اعلام کرد.
در بیانیه رئیس الوزرا آمده است با این که طالبان به معاهده آب سال ۱۳۵۱ متعهد است، اما به دلیل خشکسالی دربندهای کمال خان و کجکی آبی وجود ندارد که در اختیار ایران قرار گیرد.
مولوی عبدالکبیر، رئیس جمهور و وزیرخارجه ایران را به ناآگاهی از وضعیت آبها در افغانستان متهم کرد و درخواستهای مکرر شان برای دریافت حقابه را نامناسب توصیف کرد.
در واکنش به این بیانیه، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، دلایل رسمی طالبان را نپذیرفت و بر بازدید و سنجش فنی میزان آب در بندهای افغانستان تاکید کرد.
او در توییتر نوشت: «در ماههای اخیر مکررا از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیاتهای فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند.»
او با لحنی کنایه آمیز افزود: «ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی.»
پیش از این وزیر خارجه طالبان در پاسخ به درخواست امیرعبداللهیان و دیگر مقامات ایرانی برای دریافت حقابه گفته بود که باید منتظر باران باشند تا آب کافی برای مصرف دو کشور پیدا شود.
در همین حال، حسین دلیریان، سخنگوی سازمان فضایی ایران در توییتر نوشت که «تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که حکومت افغانستان در برخی نقاط با انحراف مسیر آب و ایجاد بندهای متعدد، مانع رسیدن آب به ایران شده است.»
به نظر میآید که به رغم اصرار تهران، طالبان از پذیرش هیئت فنی ایرانی برای سنجش میزان آب و رسیدن آب دریاها به خاک ایران بر اساس معاهده رسمی دو کشور خودداری کرده است.
