بیبی زهرا، کارمند امنیت ملی حکومت پیشین افغانستان در هلمند روز پنجشنبه در شهر لشکرگاه به گونهای مرموز کشته شد. بستگان بیبی زهرا به افغانستان اینترنشنال گفتند او دیروز برای یک کار اداری به شهر لشکرگاه رفته بود اما بعدا جسدش از شفاخانه پیدا شد.
جسد این کارمند سابق امنیت ملی در شبکههای اجتماعی منتشر شده که نشان میدهد که در نزدیکی دیواری افتاده است.
نزدیکان بیبی زهرا این عکس را تایید کرده و گفتند که او از شهر اختطاف و در حومه لشکرگاه کشته شده و بعدا جسدش به شفاخانه ولایتی منتقل شده است.
برخی از خبرنگاران با نشر عکس این کارمند سابق امنیت ملی نوشتهاند که او توسط طالبان اختطاف و کشته شده است. مقامات طالبان تاکنون در این مورد اظهار نظر نکردهاند.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، گزارشهای متعددی از کشتار نظامیان پیشین توسط طالبان منتشر شده است.
تورکان افغانستان در نامهای به دبیرکل سازمان ملل از جابهجایی طالبان پاکستانی در شمال افغانستان ابراز نگرانی کردند و آن را یک «پروژه شوم» خواندند. در نامه آمده که این جابهجایی، مصداق بارز روابط نزدیک طالبان افغانستان با گروههای تروریستی است.
نامه اعتراضی تورکان افغانستان روز پنجشنبه ۱ سرطان نوشته شده و در صفحات مجازی شماری از بزرگان این قوم و مقامات پیشین از جمله نقیبالله فایق، والی سابق فاریاب منتشر شده است.
در این نامه آمده است: «در حالیکه اظهارات اخیر وزیر داخله پاکستان و سخنگوی گروه طالبان مبنی بر اسکان اعضای تحریک طالبان پاکستان در شمال کشور حاکی از توافق طرفین برای تطبیق این پروژۀ شوم و غیر انسانی است، احتراماً توقع میرود تا نگرانیهای ما را با جانب پاکستان و گروه طالبان در میان گذاشته، نتایج آن را رسماً با مردم افغانستان شریک» کنید.
تورکان افغانستان گفتهاند که استبداد قومی و سیاستهای قوممحور در طول تاریخ معاصر افغانستان محکوم به شکست بوده و جز واگرایی و شکافهای قومی هیچ نتیجهای در پی نداشته است.
در این نامه از ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان هم خواسته شده تا موضوع کوچهای اجباری، اسکان تحریک طالبان پاکستانی و سایر موارد نقض حقوق بشر را در شمال افغانستان به ویژه در مناطق مسکونی تورکان افغانستان، از نزدیک دنبال کند و مستندات آن را با جامعه جهانی در میان بگذارد.
تاکید بر مبارزه با طالبان
تورکان افغانستان در بخشی دیگر از نامه به دبیرکل سازمان ملل، از عواقب «سیاستهای قومی و تبعیضآمیز طالبان» و همچنین اسکان گروههای بیگانه و شبهنظامی تحت نام مهاجرین هشدار دادهاند.
تورکان افغانستان تاکید کردهاند که دفاع از مال و جان را از حقوق مشروع خود میدانند و با تمام توان در برابر هر نوع تعرض و تهاجم، ایستادگی خواهند کرد.
در نامه به دبیرکل سازمان ملل همچنین تاکید شده که بدون شکلگیری یک نظام مردمسالار و مبتنی بر آرای مردم، صلح و ثبات در افغانستان امکانپذیر نیست.
جبهه مقاومت ملی نیز پیشتر در بیانیهای گفت که طالبان طبق یک «پیمان ننگين با دولت پاکستان» و برخی کشورهای دیگر تلاش میکند با جابهجایی «هزاران تروریست» در شمال، افغانستان را به وزيرستان بدل کند.
این جبهه افزود که این اقدام طالبان آخرین ضربه به همزیستی مسالمتآمیز اقوام است.
شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان هم نسبت به جابهجایی تحریک طالبان پاکستان واکنش داشته است. این شورا گفته اقدام طالبان برای جابهجا کردن شبه نظامیان تحریک طالبان پاکستانی در شمال افغانستان، کشور را با خطرات عمیق بحران داخلی و خارجی «تا سرحد تمایل به تجزیه» روبهرو میکند.
منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند که حمیدالله بهلول، کارمند یک موسسه خارجی که به آلمان منتقل شده بود، به خاطر بازداشت اعضای خانوادهاش به کابل بازگشت و توسط طالبان کشته شد. به گفته منابع، آقای بهلول در روز ۲۷ جوزا در خانهاش کشته شده است.
چند منبع به ما گفتند که حمیدالله بهلول از سال ۲۰۱۰ تا تسلط طالبان بر افغانستان، در موسسه آلمانی «جی.آی.زیت» و به عنوان مهندس در پروژههای «آر.آی.دی.اف» در ولایتهای قندوز، بلخ، جوزجان، بغلان و سمنگان کار کرده بود. او در زمینه ساختوساز جاده و مکاتب فعالیت داشته است.
به گفته منابع، حدود شش ماه پس از بازگشت طالبان در ۲۴ اسد ۱۴۰۰ آقای بهلول همراه با خانوادهاش به پاکستان رفت و از آنجا پس از دو ماه از طریق برنامه تخلیه حکومت آلمان به آن کشور رفت.
نزدیکان این شهروند گفتند که طالبان بعدا پسر آقای بهلول و دو برادرش را که در کابل به سر میبردند، بازداشت کردند. در پی بازداشت این افراد، به گفته آنها حمیدالله بهلول مجبور شد به «خواست طالبان» به کابل برگردد. منابع گفتند طالبان از او خواسته بودند که «بیاید و میخواهند با او حرف بزنند.»
طبق روایت نزدیکان آقای بهلول، در روزهای گذشته، افراد طالبان به خانه او در منطقه خوشحالخان کابل هجوم بردند و «با شلیک دو گلوله از پشت»، حمیدالله بهلول را کشتند.
منابع گفتند که در حال حاضر، دو برادر آقای بهلول نیز در بازداشت طالبان در زندانی در پکتیا به سر میبرد و از پسر او که بازداشت شده بود، هیچ اطلاعی در دست نیست. منابع گفتند که طالبان ادعا میکنند که حکمتالله بهلول، پسر حمیدالله بهلول را آزاد کردهاند، اما حدود هشت ماه میشود که او «به خانه نیامده است.»
نزدیکان این شهروند گفتند که طالبان خانه او را نیز در منطقه کارته نو کابل تصرف کردهاند.
مقامات طالبان تاکنون در مورد قتل آقای بهلول و بازداشت بستگان او چیزی نگفته اند.
موسسه جی.آی.زیت به پیام افغانستان اینترنشنال در این مورد تاکنون پاسخ نداده است.
رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در پکتیکا میگوید که مردم در ولسوالی خوشامند این ولایت یک مجسمه باستانی با قدامت نزدیک به دو هزار سال پیدا کردهاند. محمد امین حذیفه در خبرنامهای نوشت که این مجسمه مربوط به بودا است و قدمت آن به دوره کوشان میرسد.
این مقام طالبان در مورد مجسمه کشف شده جزئیات بیشتر نداده است.
طالبان در دوره اول رژیم خود دو مجسمه باستانی بودای بامیان با انفجار بمب تخریب کرد.
مقامات این گروه پس از تسلط دوباره بر افغانستان، میگویند که حفاظت از آثار باستانی به عهده آنهاست و به کسی اجازه سرقت و قاچاق آثار باستانی را نخواهند داد.
در ماه های گذشته، طالبان گفتند که ۶۹ سکه سه صد ساله را در یکی از گورستان های ولسوالی شخیل آباد این ولایت نیز کشف کرده است.
دبیر شورای امنیت روسیه میگوید که وضعیت اقتصادی فعلی در افغانستان مردم این کشور را ترغیب به کشت مواد مخدر میکند. نیکلای پاتروشف هشدار داده که وضعیت کنونی افغانستان تهدیدی برای امنیت تمام کشورهای آسیای میانه و روسیه است.
طالبان کشت، خرید و فروش مواد مخدر در افغانستان را ممنوع کرده، اما با آنهم این گروه هرچند مدت از کشف و ضبط مواد مخدر در نقاط مختلف افغانستان خبر میدهد.
کشورهای همسایه افغانستان نیز چندین بار از کشف محمولههای بزرگ مواد مخدر از افغانستان خبر دادهاند.
نیکلای پاتروشف روز جمعه (۲ سرطان) در نشست دبیران شورای امنیت آسیای میانه و روسیه که در قزاقستان برگزار شده بود، از ناامنی در افغانستان هم ابراز نگرانی کرد و آن را خطری برای کشورهای آسیای میانه دانست.
او در سخنانی مشابه با سرگی لاوروف، وزیرخارجه روسیه مدعی شد که امریکا و غرب از «تروریستها» حمایت میکنند تا آسیای میانه را ناامن کنند.
وزیر خارجه روسیه ماه جوزا در سفر به تاجیکستان گفته بود: «بهخوبی میدانیم که امریکا به صورت فعال از شبهنظامیان داعش، القاعده و سایر گروههای تروریستی در افغانستان حمایت میکند. هدف ساده است؛ همان طوری که در قفقاز در پایان دهه گذشته اتفاق افتاد، در افغانستان هم اجازه نمیدهند که آرامش حاکم شود.»
شورای روابط خارجی امریکا در مطلبی نوشته است که امضای توافقنامه دوحه و تعیین تاریخ خروج ایالات متحده از افغانستان، منبع اصلی اهرم فشار بر طالبان را سلب کرد و هرگونه توافق برای ختم جنگ بین افغانها را پایان داد.
این اندیشکده امریکایی نوشته است که فروپاشی دولت و ارتش افغانستان هر چند دراماتیک به نظر میرسید اما تعجبآور نبود.
از دید نویسنده مقاله، قبل از اینکه رئیسجمهور جو بایدن دستور عقبنشینی و خروج از افغانستان را صادر کند، دونالد ترامپ در فبروری ۲۰۲۰ با امضای توافقنامه دوحه باعث سقوط روحیه افغانها شد و منبع اصلی اهرم فشار بر طالبان را برداشت.
مقاله افزوده که مذاکرات برای دستیابی به یک راهحل سیاسی هرگز اولویت اصلی در هیچ نقطهای از جنگ بیست ساله امریکا در افغانستان نبود و غالبا با اهداف نظامی زودگذر جایگزین میشد.
طبق این تحلیل، درگیریهای سیاسی معمولاً به حل و فصل مذاکره نیاز دارند تا راهحلهای صرفا نظامی.
مقاله با اشاره به فقدان مذاکرات در طول جنگ امریکا در افغانستان نوشته با توجه به مهارت طالبان در شورشهای کمهزینه، بعید بود که از نظر نظامی شکست بخورند چرا که آنها یک پایگاه و یک حوزه مشخص داشتند.
طبق این تحلیل، مدارس دیوبندی در بین پشتونهای ملیگرا، مذهبی و محافظهکار در تمامی سالها توانست به صورت پیوسته از بین جوانان نیرو جذب کند. از سویی دیگر تاکید مستمر ایالات متحده بر جنگ فرسایشی و تلفات غیرنظامیان در اثر حملات هوایی باعث اصطکاک شدید جنگ افغانستان شد.
مقاله افزوده که با این اوصاف امریکا باز هم در سالهای پایانی حضور در افغانستان این رویکرد جنگ فرسایشی را دوچندان کرد به طوری که تلفات غیر نظامیان ناشی از حملات هوایی پس از سال ۲۰۱۶ تا ۳۳۰ درصد افزایش یافت.
مقاله افزوده که سیاستگذاران امریکایی هیچ وقت درک نکردند که هزینههای سیاسی این رویکرد بیشتر از هرگونه سود نظامی موقت است.
مقاله پیادهسازی مدلهای متمرکز حکومتداری و نهادهای نظامی را یکی از اشتباهات راهبردی امریکا در افغانستان برشمرده است. بر این اساس، ایالات متحده و متحدانش اهداف آرمانی را برای دگرگونی اجتماعی تعیین کردند که نمیتوان آن را با یک پایگاه حمایتی نسبتاً کوچک از افغانهای تحصیلکرده و شهری به دست آورد.
نویسنده با تاکید بر این که حل و فصل اختلافات باید از موضع فشار حداکثری از جانب امریکا و دولت افغانستان صورت میگرفت به دو فرصت از دست رفته برای توافق مطلوبتر با طالبان پرداخته است.
فرصت اول به زمانی برمیگردد که پس از برکناری طالبان در اکتبر ۲۰۰۱ طالبان در همان روزهای اولیه پیشنهاد مذاکره را به ایالات متحده داد اما امریکا آنها را به اجلاس بن دعوت نکرد.
دومین فرصت از دید نویسنده با افزایش نیروهای ائتلاف در بین سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۳ رخ داد که پس از آن با کاهش نیروها، نقطه اوج اهرم فشار بر طالبان شروع به فرسایش کرد و دولت افغانستان به طور پیوسته ضعیفتر شد.
طبق این تحلیل، ایالات متحده تلاش داشت تا ارتش افغانستان را با ساختاری متمرکز و تجهیزات هزینهبردار ناسازگار با شرایط جغرافیایی افغانستان بسازد اما در آخر آشکار شد که علیرغم میلیاردها دالر سرمایه گذاری، ارتش افغانستان به نیرویی خودکفا تبدیل نشده بود که بتواند امنیت کشور را تامین کند.
مقاله تصریح کرده که با خروج مکتوب ایالات متحده از افغانستان طالبان دیگر انگیزهای برای مذاکره جدی نداشتند.
نویسنده بر این باور است که در فقدان حمایت شدید ایالات متحده و بینالمللی، دولت از هم پاشیده افغانستان به دلیل اختلافات قومی نتوانست به تنهایی به یک راهحل برسد و دچار فروپاشی شد.
