طالبان گفته است که نورالدین عزیزی، وزیر صنعت و تجارت این گروه در راس هیئت مختلط دولتی و خصوصی به دعوت رسمی قزاقستان، به آستانه رفت. وزارت صنعت و تجارت طالبان در خبرنامهای نوشت که آقای عزیزی برای افتتاح نمایشگاه قزاق-افغان به قزاقستان رفته است.
در خبرنامه آمده است که این نماشگاه برای سه روز برگزار میشود و ۳۵۰ شرکت افغان از داخل و خارج افغانستان در این نمایشگاه محصولات صنعتی، زراعتی و معادن افغانستان را در هفتاد غرفه به نمایش میگذارند.
این وزارت افزوده است که نورالدین عزیزی در این سفر با مقامات قزاقستان درباره توسعه تجارت، ترانزیت، و جلب سرمایهگذاری گفتوگو خواهد کرد.
این مقام اقتصادی طالبان در حالی به قزاقستان سفر کرده که به تازگی معاون وزیر خارجه این کشور گفته که گرسنگی و بحران اقتصادی در افغانستان زمینهساز رشد تروریسم و افراطگرایی شده و امنیت منطقه و آسیای مرکزی را به خطر انداخته است.
نماینده ویژه روسیه برای افغانستان گفته است که هیچ پیشرفتی در زمینه فراگیر شدن حکومت طالبان حاصل نشده است. ضمیر کابلوف به خبرگزاری تاس گفت موضوع فراگیر بودن دولت طالبان در دستور کار نشست بعدی مسکو درباره افغانستان خواهد بود.
او گفته که قرار است این نشست در کازان روسیه در آخر ماه سپتامبر برگزار شود.
نشست قبلی فرمت مسکو در مورد افغانستان در نوامبر سال گذشته در مسکو برگزار شد.
در این اجلاس نمایندگان روسیه، هند، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، چین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان حضور داشتند.
روسیه در نشست پارسال از طالبان به دلیل عدم موفقیت این گروه در تشکیل حکومت «همهشمول سیاسی-قومی» دعوت نکرده بود.
دفتر مطبوعاتی وزارت خارجه طالبان گزارش داده است که دیمیتری ژیرنوف، سفیر روسیه برای افغانستان در دیدار هفتم اسد خود با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، از او برای شرکت در نشست آینده مسکو دعوت کرد.
منابع مردمی در کابل به افغانستان اینترنشنال گفتند که طالبان بازرسی خانهبهخانه را در شمال پایتخت از سر گرفته است. به گفته این منابع، افراد طالبان بامداد روز سهشنبه، دهم اسد، در منطقه ۳۱۵ خیرخانه بازرسی خانههای مسکونی را آغاز کردند.
در دو سال گذشته، طالبان بارها خانههای شهروندان را در کابل بازرسی کردند.
منابع گفتند جنگجویان مرد طالبان بامداد روز سهشنبه بدون حضور ماموران زن خانهها را بازرسی کردند.
یک مخاطب افغانستان اینترنشنال درباره از سرگیری تلاشی خانهها در خیرخانه گفت: «طالبان صبح وقت دوباره با کفشهای نظامی وارد خانه شدند، آنها در جستحوى نظامیان و سلاح بودند و خانه ما را تلاشی کردند. آنها وسایل خانه را برهم زدند، همه اعضای خانواده از این وحشت ترسیده بودند.»
منطقه ۳۱۵ خیرخانه در ناحیه یازدهم شهر کابل موقعیت دارد. ساکنان این منطقه عمدتا تاجیک هستند.
پیش از این، شهروندان از بازرسی پیهم خانهها توسط طالبان انتقاد کردند.
شماری از مردم در کابل گفتند که طالبان با ورود به خانههای مسکونی، وسایل خانهها را برهم میریزند و باعث ترس و وحشت در میان مردم میشوند. شهروندان همچنین از عدم حضور ماموران زن در زمان بازرسی خانهها انتقاد کردند.
منابع میگویند طالبان این بار زیر عنوان بازرسی خانهها، به منطقه ۳۱۵ خیرخانه هجوم آورده و این مسئله باعث ترس در میان ساکنان محل شده است.
با این حال، مقامات طالبان تاکنون در مورد دلایل بازرسی خانهبهخانه در خیرخانه توضیح ندادهاند.
رینا امیری، نماینده ویژه امریکا در امور زنان افغانستان میگوید به «اصرار گسترده افغانها و مدافعان حقوق بشر» برای «تعامل مستقیم با طالبان» با نمایندگان این گروه در دوحه دیدار کرده است. این دیدار با انتقادهای گستردهای مواجه شده است.
خانم امیری در رشته توییتی نوشت: «بنابر اصرار گسترده افغان ها و مدافعان حقوق بشر به ضرورت تعامل مستقیم با طالبان در مورد حقوق بشر، به ویژه محدودیتهای شدید علیه زنان و دختران، به همکارانم در گفتگوها با طالبان پیوستم.»
نماینده ویژه امریکا تاکید کرده که در نشست دو روزه با نمایندگان طالبان در دوحه، هیئت امریکایی به طور جمعی بر فوریت بهبود وضعیت حقوق بشر در افغانستان تاکید ورزیده است.
خانم امیری نوشته است که آنها در این دیدار خواستار رفع محدودیتها بر زنان و دختران، از جمله دسترسی به تحصیل و کار، آزادی بازداشت شدگان، و پایان دادن به مجازات جسمی، و سرکوب رسانهها و آزادی بیان شدهاند.
انتقاد گسترده از نشست دوحه
دیدار نمایندگان ویژه امریکا با طالبان در دوحه با انتقادهای گستردهای رو بهرو شده است. برخی با اشاره به یادداشت رینا امیری درباره «اصرار گسترده» افغانها، پرسیدهاند، کجا و چطور اصرار کردند؟
حشمت رادفر، فعال حقوق بشر در توییتی نوشته که «اصرار گسترده افغانها و مدافعان حقوق بشر» کلیگویی گمراهکنندهتر از فرمایشات تام وست است.
او پرسیده «اگر ریگی به کفش ندارید، چرا امکان درج دیدگاه را از مخاطبان تان سلب کردهاید؟»
مختار وفایی، خبرنگار هم در توییتی نوشت: «رینا امیری، برای توجیه لابیگری به نفع طالبان، از نام مردم افغانستان استفاده میکند. توییت او در مورد نشست دوحه با جمله بالا (اصرار گسترده افغانها) که گمراه کننده است، آغاز شد.»
آقای وفایی افزودکه خانم امیری برای جلوگیری از انتقاد، گزینه کامنت را در صفحه خود مسدود کرده است.
کمیل یوسفی، کاربر دیگر در توییتی گفته که تعامل با طالبان در حالی که زنان افغانستان زیر حاکمیت آپارتاید جنسیتی زندگی میکنند، دیپلوماسی نیست، بلکه «تسلیم شدن و ریاکاری» است.
زهرا حقپرست، فعال حقوق زنان در توییتی خطاب به خانم امیری نوشت: با طالبان صحبت نکن، به ماگوش کن، اصلا بیا از من در مورد وحشتی که در زندان طالبان تجربه کردم، بشنو. چرا ما را نادیده میگیرید؟
سودابه بیانی، بیانگذار اکادمی آموزش دختران هم در توییتی پرسیده «طالبان حتا زنان را آدم حساب نمیکنند، چطور ما خواهان تعامل با این گروه شویم؟» او افزوده که نصف مردان و زنان بیکار و افسردهاند، چطور خواهان تعامل با گروهی شوند که چنین مصیبتی را بر آنان تحمیل کرده است؟
یلدا رویان، فعال حقوق بشر هم نوشت که مدافعان راستین حقوق بشر هرگز خواهان تعامل مستقیم شما با طالبان نمیشوند. زیرا هیچ نتیجهای ندارد.
یلدا نوشت: «کسانی که شما را به انجام این کار ترغیب میکنند ممکن است علایق شخصی یا سازمان غیر دولتی داشته باشند که بسیاری از آنها دوستان شما هستند. بیایید از تعمیم خواستههای یک گروه کوچک به نمایندگی از میلیونها زن افغان که در رنج هستند اجتناب کنیم.»
نور رحمن اخلاقی، وزیر پیشین مهاجرین و عودت کنندگان افغانستان خطاب به رینا امیری نوشته که شما که نمیتوانید در ادامه سیآیای نباشید.
مژگان فراجی، خبرنگار و مدافع حقوق بشر خطاب به خانم امیری در توییتر نوشت: «شما برای تعامل با زنان لابیگر جلسهای برگزار کردید، آن افراد حاضر در مجلس هرگز نماینده زنان کشور و مردم ما نیستند. شما طالب را بر سرنوشت ما حاکم کردید و در صدد مشروعیت بخشیدن به آنها هستید، شرم بر شما باد.»
فوزیه کوفی، نماینده پیشین مجلس افغانستان پرسیده آیا امریکا متوجه است که تقریباً دو سال است که زنان افغانستان در یک زندان باز محبوس شدهاند؟ امیدوارم متوجه شده باشند.
رینا امیری در حالی از «اصرار گسترده» افغانها برای ورود به تعامل مستقیم با طالبان حرف میزند که سال گذشته بهدلیل نقض حقوق بشر توسط طالبان، گفتوگو با این گروه را تحریم کرده بود.
نماینده ویژه امریکا برای زنان افغانستان گفته بود زمانی آماده تعامل و دیدار با سران طالبان است که این گروه گام ملموسی برای رعایت حقوق بشری افغانها از جمله حقوق زنان بردارد.
مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت درباره دیدار نمایندگان امریکا و طالبان در دوحه گفته تصور اینکه طالبان صرفا از طریق تعامل دیپلوماتیک و بدون فشار نظامی تغییر کند، «خیال بافی» است. میثم نظری گفته راه نجات افغانستان از کابوس موجود حمایت از مقاومت است.
علیمیثم نظری در توییتی که سهشنبه منتشر کرد، نوشت اگر تعامل و گفتوگو میتوانست گروه «تروریستی» طالبان را به پذیرش هنجارها و ارزشهای جهانی، ایجاد حکومت قانونی مبتنی بر اراده مردم، و رد تروریسم و افراطگرایی متقاعد کند، باید نشانههای چنین تحولی در چند سال گذشته خود را نشان میداد.
مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت ملی افغانستان میگوید انتظار این که یک «سازمان جنایتکار» صرفا از طریق گفتگو و تعامل دیپلوماتیک و بدون استفاده از ابزار نظامی وادار به تغییر رفتار شود، خیالی بیش نیست.
آقای نظری گفته راه درست و موثر حمایت از کسانی است که برای آزادی میجنگند و میتوانند تغییرات مثبت را به ارمغان بیاورند و افغانستان را از این «کابوس» رهایی بخشند.
او در توییتی نوشت: «گفتوگوهایی که در خارج از افغانستان با تروریستها انجام میشود، زندگی مردم، به ویژه زنان را بهبود نمیبخشد. این موضوع نیازمند رویکردی قویتر و چندوجهیتر از گفتوگوی صرف است.»
جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود از بدو سقوط افغانستان بهدست طالبان وارد نبرد مسلحانه با این گروه شد و در دو سال گذشته برخی از فرماندهان برجسته خود را از دست داد. این جبهه عمدتا در پنجشیر، اندراب و بدخشان میجنگد.
دیدار نمایندگان امریکا و طالبان در دوحه
وزارت خارجه امریکا دوشنبه در پیوند با نشست نمایندگان ویژه این کشور با طالبان در دوحه به افغانستان اینترنشنال گفت که در برخی حوزهها در پی «اعتمادسازی» با این گروهاند.
تام وست و رینا امیری، نمایندگان ویژه امریکا برای افغانستان و همچنین کرن دکر، سفیر آن کشور برای افغانستان مقیم دوحه با هیئت طالبان به رهبری امیرخان متقی، وزیر خارجه این گروه در روزهای هشتم و نهم اسد دیدار و گفتوگو کردند.
وزارت خارجه امریکا در بیانیهاش گفته که خواهان «ایجاد اعتماد» با طالبان در حوزههایی است که به «نفع مردم افغانستان» باشد.
ظاهراً، جانب امریکایی در حال حاضر آماده گفتوگو با طالبان در بخش «ایجاد ثبات اقتصادی، مبارزه با موادمخدر و تروریسم» است. در بیانیه هیچ اشارهای به افزایش تعامل سیاسی با طالبان نشده است که منتقدانی در میان سیاستمداران برجسته امریکایی و افغان دارد.
در بیانیه آمده است که هیئت امریکایی از «وخامت وضعیت حقوق بشر، بازداشت[خبرنگاران]، سرکوب رسانهها و ایجاد محدودیت برای اقلیتهای مذهبی» نگرانی «شدید» خود را به طالبان ابراز کرده است.
هیئت امریکایی با وجود این نگرانی از محکوم کردن بازداشت، شکنجه و سرکوب فعالان حقوق بشری و تبعیض شدید علیه زنان خودداری کرده است.
نمایندگان خاص امریکا در دیدار با هیئت طالبان در دوحه بر آزادی «فوری و بیقید و شرط» شهروندان امریکایی که در بازداشت طالبان به سر میبرند، تاکید کردند. آنها بازداشت این شهروندان را یکی از موانع عمده تعامل امریکا با طالبان خواندهاند.
تام وست و رینا امیری، نمایندگان ویژه امریکا برای افغانستان و کرن دکر، سفیر امریکا برای افغانستان مقیم قطر، روزهای یکشنبه و دوشنبه با مقامات طالبان در دوحه دیدار کردند.
مقامات امریکایی دقیقاً نگفته اند که طالبان چه تعداد از امریکاییها را در افغانستان در قید خود نگهداشته اند. اما، در ماه حمل آنتونی بلینکن، وزیرخارجه امریکا با اشاره به بازداشت شماری از شهروندان امریکا توسط طالبان گفته بود که حدود ۱۷۵ شهروند امریکا در افغانستان باقی ماندهاند که برخی از آنها بعد از سقوط دولت در آگست ۲۰۲۱، وارد افغانستان شده بودند.
هویت امریکاییهای بازداشت شده مشخص نیست، زیرا خانوادههای آنان خواهان حفظ هویت آنان شده و از مقامات کشور خود خواستهاند تا علناً در مورد پروندههای آنان صحبت نکنند.
بر اساس بیانیه وزارت خارجه امریکا، وست و امیری در دیدار با وزیر خارجه طالبان ضمن گفتوگو پیرامون مسایل مختلف، بر آزادی بیقید و شرط شهروندان امریکا نیز تاکید کرده و بازداشت آنان را «مانع مهمی برای تعامل مثبت» با این گروه دانستهاند.
طالبان در گذشته شهروندان امریکایی را گرفتار کرده و آنان را در بدل رهایی مقامات بلندپایه خود از زندان گوانتانامو مبادله کردند.
در آخرین مورد، طالبان توانستند که بشر نورزی، قاچاقچی بزرگ مواد مخدر و از حامیان مالی عمده این گروه را آزاد کنند. او در بدل مارک فریرکز، مهندس امریکایی رها شد که در ۲۰۲۰ هنگام کار در پروژههای عمرانی در افغانستان ربوده شد.
نورزی در سال ۲۰۰۵ در نیویارک دستگیر شد و از سال ۲۰۰۹ در حال گذراندن دو حکم حبس ابد بود.
مشخص نیست که طالبان در بدل رهایی شهروندان امریکایی چه تقاضاهایی از واشنگتن مطرح کردهاند.
