لیندا توماس گرینفیلد، سفیر امریکا در سازمان ملل با اشاره به وضعیت زنان افغان گفت فشار بر طالبان ادامه خواهد یافت. او به مریم رحمتی از افغانستان اینترنشنال گفت وضعیت افغانستان در صدر دستورکار شورای امنیت در زمان ریاست امریکا در آگست خواهد بود.
خانم گرینفلید از معدود مقامات و دیپلوماتهای امریکایی است که خیلی سریع و تند از برخورد طالبان با زنان افغان انتقاد کرده است. او رئیس دورهای شورای امنیت سازمان ملل در ماه آگست شده و وعده داده که نقض حقوق بشر را در نشستهای این شورا پیگیری کند.
او در کنفرانس خبری خود در مقر سازمان ملل گفت که «باید به دختران افغان اجازه داده شود تا به مکتب بروند و زنان افغان سر کار بازگردند.»
سفیر امریکا در سازمان ملل همچنان تصریح کرد که امریکا طالبان را به رسمیت نمیشناسند.
اظهارات سفیر امریکا در حالی مطرح میشود که دیدار رینا امیری، نماینده امریکا در امور زنان افغانستان با هیئت طالبان در دوحه بحث برانگیز شده است. امیری امروز در رشته توییتی از نشست با نمایندگان طالبان در دوحه دفاع کرد.
منتقدان میگویند که با این نشستها سیاستهای طالبان تغییر نمی کند و برعکس به این گروه مشروعیت میبخشد.
شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان، سهشنبه درباره «نقش شهروندان افغانستان در حمله انتحاری» باجور ابراز نگرانی کرد.او از طالبان خواست که جلو استفاده تروریستها از خاک افغانستان را بگیرد. در این حمله دستکم ۵۴ نفر کشته و بیش از ۲۰۰ نفر زخمی شدهاند.
رسانههای پاکستانی گزارش دادند که نخست وزیر و رئیس ارتش پاکستان از مجروحان حمله انتحاری بر همایش حزب جمعیت علما اسلام به رهبری مولانا فضل الرحمان، متحد حکومت شهباز شریف، در شفاخانه عیادت کردند.
مسئولیت این حمله را داعش به عهده گرفته است که مخالف احزاب و گروههای ستیزه جوی اسلامگرا در افغانستان و پاکستان است.
به نقل از روزنامه اکسپرس تریبون، نخست وزیر پاکستان از مشارکت «شهروندان افغانستان در این حمله انتحاری» ابراز نگرانی کرده است. شهباز شریف با انتقاد از طالبان گفته است که «نیروهای ضد پاکستان به علت داشتن پناهگاه در آن سوی سرحد، در برنامهریزی و اجرای چنین حملات بر مردم ملکی دست آزاد دارند.»
نخست وزیر پاکستان از طالبان خواست که جلو این تروریستها را بگیرد.
طالبان پاکستانی و شاخههای شبه نظامی متحد آن دست داشتن در حمله روز یکشنبه در باجور را رد کرده اند. این گروهها در چند ماه گذشته به طور پیوسته نقش خود را در حملات انتحاری و مسلحانه در داخل پاکستان را انکار کرده اند.
طالبان زیر فشار حکومت پاکستان برای مهار فعالیتهای شبه نظامیان پاکستانی در افغانستان است. طالبان افغان در زیر این فشار به اجبار اعلام کرد که شبه نظامیان پاکستانی را از مرز پاکستان دور کرده و به شمال افغانستان انتقال داده است.
اظهارات شهباز شریف نشان میدهد که این اقدام طالبان از میزان نارضایتی پاکستان از حضور گروههای مسلح ضد دولت پاکستان در افغانستان کم نشده است.
منابع محلی به افغانستان اینترنشنال گفتند که طالبان یک روز پس از برهم زدن دوره آموزشی خبرنگاری برای زنان در رادیو تلویزیون «همیشه بهار» در ننگرهار، فعالیت این رسانه را متوقف کرده است. یک منبع گفت طالبان از نشر خبر هجوم شان به آنجا ناراض است.
منابع محلی روز دوشنبه به افغانستان اینترنشنال گفتند که طالبان با یورش بر این رسانه، ضمن تهدید و اخراج اشتراککنندگان، کارمندان این رسانه را هم لتوکوب کردند.
کارگاه آموزشی مختلط در این رسانه در حالی برگزار شد که پس از حاکمیت طالبان در افغانستان در ۲۴ اسد ۱۴۰۰، دانشگاهها و مکاتب بر روی دختران مسدود و برنامههای مختلط آموزشی لغو شده است.
افراد طالبان آموزش خبرنگاری برای زنان در این رسانه را نقض اوامر این گروه دانسته و به آن اعتراض کرده بودند.
پیش از این هم در ماه قوس سال گذشته، طالبان اتل استانکزی، مسئول رسانه «همیشه بهار» را برای یک روز بازداشت کرده بود.
مردم منطقه سیستانوبلوچستان در اعتراض به عدم تامین حقابه ایران از رود هلمند در شهر زابل دست به اعتراض زدند. آنها روز سهشنبه از جمهوری اسلامی خواستند که به دلیل «بدعهدی» طالبان در مورد حقابه ایران، در روابط خود با این گروه تجدید نظر کند.
آنان با شعارهای «حقابه حق ماست» و «حقابه سیستان، آزمون دولتمردان» از حکومت ایران خواستند که حقابه را از طالبان به صورت جدی مطالبه کند. معترضان همچنین خواهان رسیدگی به شرایط دشوار سیستان در پی وقوع بادهای ۱۲۰ روزه شدند.
مردم سیستانوبلوچستان در این اعتراض همچنین از وزارت خارجه ایران خواستند تا پیگیری حقابه هلمند طبق معاهده ۱۳۵۱، حقابه زیستمحیطی تالاب هامون، اصلاح سامانه انحرافی بند کمال خان و جلوگیری از تکمیل شدن سد بخشآباد روی فراهرود شدند.
بر اساس معاهده ۱۳۵۱ افغانستان ملزم به جاری کردن ۲۶ متر مکعب آب در ثانیه و ۸۵۰ میلیون متر مکعب در سال به ایران است.
تنش میان افغانستان و ایران بر سر آب هلمند از مسائلی است که بارها جنجالبرانگیز شده است. مقامات ایران بارها به طالبان در خصوص حقابه هلمند هشدار داده اند، اما طالبان به رغم پذیرش معاهده ۱۳۵۱ حقابه هلمند، تاکنون برای جاری کردن آب اقدامی نکرده است.
طالبان مدعی است که دلیل نرسیدن آب هلمند به ایران، خشکسالی و کمبود آب است و تاکنون فقط کمتر از یکهزارم درصد حقابه ایران را رها کرده است.
خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، در گزارش ویژهای درباره افغانستان و حقابه ایران از رود هلمند مدعی شده که ادعای طالبان در مورد کمبود و یا نبود آب در رودخانه هلمند «کاملا بیاعتبار» است.
این خبرگزاری همچنین طالبان را «بدعهدترین مسئولان تاریخ افغانستان» خوانده و نوشته است که شواهد و تصاویر هوایی و ماهوارهای نشان میدهد که حجم ذخایر آبی سد کجکی در سال جاری از حجم ذخایر سالهای اخیر بیشتر است و بخشی از این آب به پشت سد کمال خان رفته است.
این خبرگزاری همچنین ساخت دو سد بزرگ کجکی و کمالخان بر روی رودخانه هلمند را موجب حبس و سپس انتقال آب این رودخانه به «مسیرهای انحرافی» دانسته و نوشته که همین موضوع علت اصلی جریان نداشتن آب هلمند به سوی ایران است.
معاون اقتصادی رئیس الوزرای طالبان از گزارش تازه بانک جهانی درباره کاهش نرخ تورم و افزایش ارزش افغانی در برابر ارزهای خارجی استقبال کرد. طبق این گزارش، نرخ سالانه تورم در افغانستان تا ماه می امسال منفی ۲.۸۳ درصد بوده است.
بانک جهانی براساس دادههای غیررسمی مرکز احصائیه و معلومات طالبان گزارش داده که کاهش تورم تا ماه ثور عمدتاً ناشی از کاهش ۵.۸۵ درصدی مواد غذایی نسبت به سال گذشته است.
این نهاد در توضیح کاهش نرخ تورم در افغانستان نوشته که در نیمه اول ۲۰۲۰ به دلیل شوک قیمت جهانی کالاها و اختلال در عرضه اقلام غذایی تورم در داخل کشور افزایش یافت.
طبق گزارش، کاهش قیمتهای بینالمللی در نیمه اول سال ۲۰۲۳ و حفظ ارزش افغانی به کاهش قیمتهای داخلی، بهویژه برای مواد غذایی و سوخت کمک کرده است. همچنین طبق این ارزیابی، کاهش قابل توجه تعرفههای گمرکی بر اقلام غذایی وارداتی نیز در کاهش قیمتها نقش داشته است.
معاون اقتصادی رئیس الوزرای طالبان این گزارش را ستوده و در بیانیهای نوشته است: «در مورد وضعیت اقتصادی کشور مسایل مثبتی که در گزارش تصریح شده، این یک واقعیت است و به همین شکل تمامی پیشرفتهای انجام شده به جهانیان آشکار و از آن چشمپوشی نشود.»
بانک جهانی در گزارش خود براساس بررسی نظارت «جانب سوم» نوشته که بازارهای عمده در سراسر کشور همچنان مواد غذایی ضروری و کالاهای غیرغذایی کافی دارند، اما طبق این ارزیابی تقاضا در مقایسه با گذشته کاهش یافته که باعث کاهش قیمتها شده است.
گزارش اما مطابق با نتایج اولیه بررسی وضعیت رفاه در افغانستان تاکید کرده که در وضعیت کنونی بیش از نیمی از خانوادههای افغان همچنان در حفظ منبع درآمد خود با چالشهای قابل توجهی روبهرو هستند و به طور فزایندهای به کمکهای بینالمللی و حوالهها برای رفع نیازهای خود متکی هستند.
طبق این ارزیابی کاهش قدرت خرید و راکد ماندن بازار باعث شده تا نرخ تورم سالانه در ماه می ۲۰۲۳ به «منفی ۲.۸۳ درصد» کاهش یابد.
بانک جهانی در گزارش خود با اشاره به افزایش ارزش واحد پول افغانی نوشته است که کسری تجاری از ماه جنوری تا می ۲۰۲۳ نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲، یک میلیارد دالر افزایش یافته است.
گزارش افزوده که با توجه به دلیل کمبود اطلاعات دلایل این بهبود واضح نیست، اما گزارش تصریح کرده که تقویت نرخ افغانی در مقابل ارزهای خارجی نشان میدهد که ممکن است منابع ناشناس مالی دیگری به غیر از محمولههای نقدی دالر امریکا و سایر حوالههای شخصی در پشتیبانی از حساب جاری وجود داشته باشد.
بانک جهانی همچنین براساس اطلاعات نهاد ناظر مستقلی که ارزیابی را انجام داده، نوشته است که شرکتهای خصوصی در طول ماه جون ۲۰۲۳ دسترسی بهتری به سپردههای بانکی خود داشتند.
بانک جهانی در توضیح بهبود عرضه خدمات بانکی نوشته است که حکایتهایی وجود دارد که نشان میدهد بهبود وضعیت نقدینگی در بانکهای تجاری ممکن است در آن نقش داشته باشد.
بانک جهانی در گزارش خود براساس مصاحبههای تلفنی با ۱۲۰۰ مرد و ۳۵۰ زن کارمند دولت آورده است که تقریبا تمامی آنها حقوق خود را در آن ماه دریافت کردهاند. طبق این گزارش، حدود ۹۰ درصد این کارمندان گفتهاند که حقوق خود را از طریق حسابهای بانکی دریافت کردهاند. با این حال، ۵۱ درصد آنها گفتهاند که هنگام گرفتن حقوق خود با مشکل مواجه شدهاند.
پاسخ دهندگان معمولا از شلوغی شعبههای بانکها و اسکناسهای بیکیفیت شکایت داشتهاند و در همین حال، برخی نیز از محدودیت برداشت پول از حسابهای بانکی خود اظهار نارضایتی کردهاند.
افزایش ۱۶ درصدی درآمد از بابت صادرات
طبق ارزیابی بانک جهانی، در چهار ماه اول سال مالی ۲۰۲۳ در مجموع به ۶۳ میلیارد افغانی رسیده است که نسبت به مدت مشابه در سال مالی قبلی ۱۶ درصد افزایش را نشان میدهد.
دلیل اصلی این رشد مالیاتهای مرزی مانند عوارض گمرکی و مالیات بر مشاغل است که نسبت به چهار ماهه اول سال مالی ۲۰۲۲ افزایش ۲۳ درصدی داشته است.
براساس گزارش، اداره گمرکات طالبان تقریباً ۶۰ درصد از کل درآمد طالبان را که بیشتر از گذرگاههای مرزی با ایران و پاکستان بود، در این بازه زمانی جمعآوری کرده است.
طبق این ارزیابی، درآمدهای داخلی طالبان نسبت به سال گذشته هفت درصد افزایش داشته است. افزایش درآمدهای داخلی بیشتر به دلیل افزایش حق امتیاز استخراج معادن و هزینههای گذرنامه عنوان شده است.
بهبود وضعیت سیستم صحی
بانک جهانی براساس دادههای سیستم اطلاعات «مدیریت سلامت» نوشته که حدود ۵.۱ میلیون معاینه مراقبتهای قبل از زایمان در ۲۳۰۰ مرکز صحی عاجل بین جنوری ۲۰۲۲ تا جون ۲۰۲۳ به ثبت رسیده است.
براساس این دادهها، پاسخهای اضطراری صحی از فبروری ۲۰۲۳ تا ۱۳ درصد بهبود یافته است. طبق این گزارش، علاوه بر این از جنوری ۲۰۲۲ حدود یک میلیون تولد با کمک تسهیلات پاسخ اضطراری صحی انجام شده است.
در پی کشته شدن شماری از عزاداران عاشورا با شلیک طالبان در غزنی، یک مقام دفتر رئیسالوزرای طالبان گفته جنگجویان این گروه پس از دو دهه جنگ تازه وارد شهرها شدهاند. یونس مصلح در دیدار با شورای علمای شیعه تیراندازی به عزاداران را «مشکل جزئی» خواند.
جنگجویان طالبان در روز عاشورا در غزنی و کابل برای متفرق کردن کاروانهای عزاداران به سوی آنها شلیک کردند.
طبق گزارشها، در اثر شلیک مستقیم طالبان به سوی عزاداران در غزنی، دستکم دو نفر از جمله یک کودک کشته شدند.
به دنبال این رویداد، هیئتی از دفتر ملا حسن آخوند، رئیسالوزرای طالبان، به ریاست معاون رئیس امور سیاسی این دفتر به دیدار شورای علمای شیعه افغانستان رفته است.
این مقام طالبان گفته تیراندازی جنگجویان طالبان به عزاداران محرم «اعمال انفرادی» است و از این گروه نمایندگی نمیکند.
محمد اکبری، معاون شورای علمای شیعه افغانستان در دیدار با هیئت دفتر نخستوزیری طالبان گفته است که افراد طالبان در غزنی در روز عاشورا به عزاداران محرم شلیک کردند که بر اثر آن دو نفر کشته و شماری زخمی شدند.
محمد اکبری گفت روحانیون خواهان پیگیری حمله به عزاداران محرم هستند.
معاون شورای علمای شیعه در دیدار با هیئت طالبان گفته که وضعیت سلامتی دو تن از زخمیان غزنی وخیم است.
طالبان امسال محدودیتهای گستردهای بر مراسم عزاداری محرم وضع کردند. طالبان تعداد مساجد محل مراسم محرم را محدود و از نصب پرچمهای مذهبی در شهر جلوگیری کردند و مانع رفتوآمد عزاداران در خیابانها شدند.
محمد اکبری در دیدار با هیئت طالبان گفته که نصب پرچم عزاداری در ماه محرم روی بام خانهها و دکانها به کسی ضرر نمیرساند و افراد طالبان این پرچمها را که روی آنها نام خداوند و امام حسین نوشته بود، پائین کردند.
آقای اکبری تاکید کرد که افراد طالبان این پرچمها را «زیر پای خود کردند و پاره کردند.»
آیتالله شیخ زاده، یکی دیگر از معاونان شورای علمای شیعه در این نشست گفته است که طالبان بستگان سید محسن حجت را به دلیل انتقاد او از طالبان زندانی کردند.
شیخزاده گفته است که طالبان پسر و برادرزاده سید محسن حجت را بیشتر از یک شب بازداشت کردند. به گفته معاون شورای علما، آقای حجت به اداره طالبان رفته و افراد طالبان از او خواسته است که به دلیل انتقاد از طالبان عذرخواهی کند.
سید محسن حجت از روحانیون پرنفوذ شیعه است. او در سخنرانیاش در مسجدی در کابل با انتقاد از برخورد خشن طالبان با عزاداران، از مردم شیعه خواسته بود که به دستورهای محدودکننده طالبان اعتنایی نکنند.
