طالبان اعلام کرد که در دو روز اخیر ۱۷ تانکر نفت ایرانی را به دلیل «کیفیت پایین» آن بازگردانده است. اداره ملی استندرد طالبان در دو توییت نوشت که ۱۳ تانکر روز سهشنبه در «میل ۷۸» فراه و چهار تانکر روز چهارشنبه در نیمروز مسترد شدند.
این اداره افزوده که اخیراً اقدامات خود را برای بررسی کیفیت مواد سوخت وارداتی از ایران تشدید کرده است.
طالبان روز سوم اسد هم اعلام کرده بود که ۴۰ تانکر مواد بیکیفیت ایرانی را بازگردانده است.
این گروه پیش از این بارها اعلام کرده بود که مواد نفتی بیکیفیت وارداتی ایرانی را مسترد کرده است.
مواد نفتی مورد نیاز بازار افغانستان عمدتاً از کشورهای همسایه از جمله ایران، پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی وارد میشود.
رئیس سازمان محیط زیست ایران گفته طالبان با وجود پذیرفتن معاهده هلمند، این گروه در عمل به جای ۸۵۰ میلیون لیتر تنها ۱۵ میلیون لیتر آب به سوی ایران رها کرده است. علی سلاجقه گفته که طالبان درخواست مکرر ایران برای گفتوگو را قبول نکرده است.
به گزارش ایسنا، علی سلاجقه روز چهارشنبه، یازدهم اسد، در حاشیه جلسه هیئت دولت به خبرنگاران گفت: «به هیئت حاکمه افغانستان چند بار درخواست برگزاری نشست دادیم که متاسفانه قبول نکردند. علاوه بر این، وزیر نیرو از طرف دولت ماموریت یافت پیگیریهای لازم را داشته باشد.»
این مقام جمهوری اسلامی گفته سطح آب پشت سد در افغانستان خوب است و طالبان باید طبق معاهدهای که آن را قبول دارد، سالانه ۸۵۰ میلیون لیتر آب به سوی ایران رها کند. علی سلاجقه افزوده که طالبان تا کنون تنها ۱۵ میلیون لیتر آب به سوی ایران رها کرده است.
رئیس سازمان محیط زیست ایران تاکید کرده که مسئله اساسی میان این کشور و طالبان عمل کردن به معاهدهای است که در سال ۱۳۵۱ بین دو دولت ایران و افغانستان امضا شده است.
او با اشاره به بارندگی در افغانستان، افزوده است که آب کافی وارد رودخانه هلمند شده و امیدوار است طالبان اجازه دهند این آب از بند کمال خان عبور کند تا به سوی دیگری نرود. علی سلاجقه گفته جریان آبها مناسب است و به مسئولان استانی ایران گفته تا مذاکراتی با طالبان داشته باشند تا حقابه ایران از رودخانه هلمند دریافت شود.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی اخیراً در مصاحبهای گفت که طالبان ابتدا قول دادند که حقابه این کشور از رودخانه هلمند را تامین میکند، اما این گروه به قول خود عمل نکرد.
حسین امیرعبداللهیان پیش از این تایید کرده بود که در یک مقاطعی طالبان «دریچهها را باز کردند، آب به سمت ایران آمد.»
وزیر خارجه ایران همچنین گفته بود که جمهوری اسلامی با طالبان در مورد حقابه روی دو روش توافق کرده است. امیرعبداللهیان در مورد این روشها گفت: «روش اول اینکه هیئت فنی ما برود طبق معاهده ۱۳۵۱ از رودخانه بالای سد کجکی، که شاخص تعیین میزان آب است، بازدید کند و روش دیگر به خود ما برمیگشت؛ اینکه ما از امکاناتمان استفاده کنیم، میزان آب در سد و در مسیر را مورد بررسی قرار دهیم.»
آقای عبداللهیان گفته بود در خصوص فرستادن هیئت فنی جمهوری اسلامی یادداشتهایی بین سفارت ایران و وزارت خارجه طالبان تبادله شده است و هیئت ایرانی به زودی برای بازدید و مذاکره اعزام میشود.
دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل اعلام کرده که کمبود منابع مالی بسیاری از فعالیتهای بشردوستانه را در افغانستان تحت تاثیر قرار داده است. براساس اعلام این دفتر، فعالیت ۲۶۲ مرکز صحی در افغانستان به دلیل کمبود بودجه متوقف شده است.
این دفتر روز چهارشنبه (۱۱ اسد) در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که فعالیتهای بشردوستانه در افغانستان با کمبود ۱.۳ میلیارد دالری مواجه است.
براساس اعلام این دفتر، کمبود منابع مالی نه تنها این مراکز صحی بلکه دریافتکنندگان کمکهای غذایی را هم از ۱۳ میلیون به پنج میلیون نفر کاهش داده و بسیاری از فعالیتهای بشردوستانه دیگر را هم تحت تاثیر قرار داده است.
براساس این سازمان وابسته به سازمان ملل، این سازمان از آغاز سال جاری میلادی تا پایان ماه جولای تنها ۷۴۴ میلیون دالر کمک بینالمللی برای حمایت از فعالیتهای بشردوستانه در افغانستان دریافت کرده است.
این مبلغ کمتر از نیمی از مقدار پولی است که سازمان ملل پارسال در این مدت دریافت کرده بود. پارسال این رقم ۱.۴۹ میلیارد دالر بود.
طبق آخرین گزارش این نهاد بینالمللی، با افزایش نیازهای بشردوستانه به دلیل سومین سال متوالی خشکسالی، افزایش فقر و تشدید آسیبپذیریها پس از چهل سال درگیری تنها فرصت کوتاهی برای ارائه کمکها و تدارکات حیاتی قبل از شروع فصل زمستان وجود دارد.
به گفته دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل، شوکهای ناشی از تغییرات اقلیمی و جاری شدن سیلابها در مناطق شرقی افغانستان نیاز به واکنش فوری برای رسیدگی به نیازهای بشردوستانه در چند ماه آینده دارد.
این نهاد هشدار داده است که به دلیل ناکافی بودن منابع مالی، ممکن است چندین برنامه تامین غذایی و صحی بین ماه جولای تا سپتامبر متوقف شود.
سازمان ملل میگوید که توقف فعالیت امدادگران زن نیازهای جدیدی را در موارد مربوط به خشونت مبتنی بر جنسیت ایجاد کرده که رسیدگی به آنها نیاز به حمایت ویژه و متناسب دارد.
سازمان ملل تاکید میکند که بدون تامین مالی ثابت و پایدار امکان رسیدگی به زنان و دختران در معرض خطر و آسیبپذیر وجود ندارد.
اداره احصائیه و معلومات طالبان گفته در دو سال گذشته به چهار میلیون و ۶۰۰ هزار نفر تذکره الکترونیکی توزیع کرده است. مقامات طالبان در برنامه «حسابدهی دولت به ملت» گفتند از زمان آغاز این روند تاکنون به ۱۰.۷ میلیون نفر شناسنامه برقی توزیع شده است.
مقامات اداره احصائیه و معلومات طالبان گفتند در سال گذشته این گروه برای ۲.۵ میلیون نفر؛ ۱.۵ میلیون شناسنامه برای مردان و نزدیک به یک میلیون تذکره برقی برای زنان توزیع کرده است.
به گزارش باختر، آنها مدعی شدند که در یک سال گذشته در امر مبارزه با فساد چهل دلال را بازداشت و به ارگانهای عدلی و قضایی تحویل دادهاند. به گفته مسئولان این اداره، طالبان در یک سال گذشته ۱۳۰ قضیه فساد اداری را بررسی کرده که در نتیجه آن چهار پرونده فساد را به ارگانهای قضایی تحویل داده و نزدیک به چهل کارمند را از کار برکنار کرده است.
مقامات طالبان همچنین مدعی شدند که با استفاده از تصاویر ماهورهای موفق شده تشخیص دهد که ۱.۶ میلیون هکتار زمین افغانستان را جنگل پوشانده و این رقم ۲.۵ درصد خاک افغانستان را در بر میگیرد.
دیدار تیم امریکایی به رهبری تام وست و هیئت اداره طالبان به ریاست امیرخان متقی در دوحه قطر پایان یافته و دو طرف بیانیههای عمدتا مثبت و رضایتبخشی از یکدیگر منتشر کردهاند. در این بیانیهها چه پیامی نهفته است و چه چیزی و چرا از قلم باز مانده است؟
ابتدا نگاه کنیم به بیانیه وزارت خارجه امریکا: وزارت خارجه امریکا در این بیانیه نوشته است که گفتوگوی دوجانبه با طالبان مفصل و صریح بوده است و از پیشرفت طالبان در زمینه کاهش تورم، رشد صادرات و واردات در سال ۲۰۲۳، تعهد طالبان به جلوگیری از تبدیل شدن خاک افغانستان به تهدیدی علیه امریکا و متحدانش، کاهش چشمگیر حملات گسترده تروریستی علیه افغانها، و البته کاهش کشت کوکنار، تلویحا ستایش کرده است.
نگرانیهای امریکا براساس این بیانیه اما، در این چارچوب خلاصه شده است: تقویت اعتمادسازی بین دو طرف، بحران بشری و نیاز به امدادرسانی، اوضاع حقوق بشری و قاچاق مواد مخدر صنعتی.
تیم تام وست که متشکل از رینا امیری، نماینده امریکا در بخش حقوق بشر و زنان و کرن دیکر، کاردار سفارت امریکا برای افغانستان است، اما توضیح نداده است که منظور از «اعتمادسازی» چیست.
واقعیت این است که امریکا در این بیانیه به مسایل حساس و مهم برای طالبان مانند حذف نام رهبران آنها از لیست سیاه تروریستی و آزادسازی ذخایر ارزی افغانستان نپرداخته است.
اینک نگاهی هم به بیانیه طالبان: طالبان هم در بیانیهای شان به گامهایی برای اعتمادسازی اشاره کرده و آورده است که دو طرف درباره برداشتن گامهای عملی برای حذف فهرست سیاه، برداشتن تحریمها بر رهبران طالبان، آزادسازی ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان و ثبات اقتصادی افغانستان و مبارزه با قاچاق مواد مخدر گفتوگو کردند.
طالبان اما یک گام فراتر رفته است و توضیح داده که قدم اساسی برای اعتمادسازی حذف نام رهبران طالبان از فهرست سیاه تروریستی است.
حالا اگر این بیانیه کنار هم مرور شود به نظر میرسد که برجستهترین مسئله برای طالبان حذف نام رهبرانش از فهرست افراد تروریست و فراهم شدن منابع مالی هفت میلیارد دالری است که در دست امریکا است. از سوی دیگر، برای امریکا هم مهمترین خواسته جلوگیری از خطرات تروریستی است که میتواند منافع این کشور را از خاک افغانستان تهدید کند.
هرچند ممکن است در این دیدار به سایر مسائل اصلی که مشکل افغانستان است هم اشاره شده باشد، ولی تا اینجا دستکم هر دو طرف حتی از نام بردن آن خودداری میکنند.
برای افغانها نوع نظام طالبان و تمرکز قدرت در دست یک فرد که خود را «امیرالمومنین» میخواند، پذیرفتی نیست. عدم تشکیل نظامی که افغانها خود را در آن بتوانند ببینند عامل اصلی بیثباتی و بحران است که همچنان دامنگیر این کشور است.
نه تام وست و نه متقی در بیانیه هایشان به ایجاد حکومت قانون، مشروع یا حتی فراگیر اشاره نکرده است که به اداره سرپرست طالبان پایان داده و افغانستان را در مسیر مشروعیت سیاسی قرار دهد. حکومت قانون به کنار، دو طرف حتی به گفتوگوهای ملی برای پیدا کردن راهحل رسیدن به یک نظام مشروع اشاره نکردهاند یا دستکم در این بیانیه بازتاب داده نشده است.
به نظر میرسد بحث نوع نظام و حکومتداری دیگر برای امریکا یک اولویت نیست و تلاشهای رهبران سیاسی خارج از گروه طالبان برای تغییر نظر امریکا به جایی نرسیده است.
اما در عین حال، واقعیت دیگر هم این است که دو طرف نه طالبان و نه امریکا به دادن رسمیت به نظام کنونی طالبان هم اشاره ای نکردهاند. برای طالبان گره اصلی پذیرفته شدن به عنوان یک حکومت عادی در جامعه جهانی، رسمیت بینالمللی است که راهش از واشنگتن میگذرد. بعید است که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، در این نشست به این خواسته طالبان اشاره نکرده باشد اما برآیند نشست دوحه تا جایی که در بیانیهها قابل خوانش است، نشان میدهد که مسئله رسمیت برای امریکا چندان جدی نیست.
از این رو، شاید بتوان نتیجه گرفت که وضع موجود برای امریکا و طالبان قابل قبول است و این گفتوگوها در چارچوب مذاکرات دوجانبه ادامه خواهد یافت بدون آنکه گامهای بزرگی در زمینه حقوق بشر، ایجاد حکومت قانون و حذف نام رهبران طالبان از فهرست تروریستهای بینالمللی به این زودیها برداشته شود.
طالبان از دیدار امیرخان متقی با مطلق القحطانی، نماینده ویژه قطر برای افغانستان خبر داد. ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان گفته دو طرف در این نشست روی موضوعات مختلف سیاسی، اقتصادی و تجاری گفتوگو کردند.
طالبان به نقل از القحطانی نوشتند که او وضعیت کنونی افغانستان را «اطمینانبخش» خوانده است.
ضیا احمد تکل در توییتی به نقل از نماینده قطر نوشت که کشورهای منطقه و جهان به «تعامل سازنده با افغانستان اقدام کنند و فرصتهای موجود را از دست ندهند.»
وزارت خارجه قطر تاکنون درباره این دیدار چیزی نگفته است.
وزیر خارجه طالبان برای گفتوگو با نمایندگان ویژه امریکا در دوحه به سر میبرد.
