یک کانال تلگرامی وابسته به واگنر خبر داد که یوگنی پریگوژین، رئیس این گروه «در اثر اقدامات خائنان به روسیه» کشته شده است. مقامهای روسی گفتند که علاوه بر پریگوژین، دمتری اوتکین، فرمانده و یکی از بنیانگذاران واگنر نیز در هواپیمای سقوط کرده، بود.
این کانال که «گری زون» نام دارد، در پستی نوشت: " یوگنی ویکتوروویچ پریگوژین، رئیس گروه واگنر، یک قهرمان، یک وطن پرست واقعی سرزمین مادری خود، در نتیجه اقدامات خائنان به روسیه درگذشت."
در این پست آمده که «او حتا در جهنم بهترین خواهد بود! روسیه پر شکوه باد!»
مقامهای روسی گفتند که پریگوژین در لیست مسافران جت شخصی بوده که شامگاه چهارشنبه در شمال مسکو سقوط کرد و هیچ کس از آن نجات نیافت.
هنوز منابع رسمی کشته شدن رئیس واگنر در این حادثه را رسما اعلام نکرده است. شام چهارشنبه تصاویری از لحظه سقوط هوایپیمای خصوصی که گفته شده پریگوژین هم سوار آن بوده، منتشر شد.
رئیس جمهور اوکراین چهارشنبه تاکید کرد که به اشغال روسیه بر شبه جزیره کریمه پایان خواهد داد. روسیه در ۱۳۹۲ کریمه را که جز خاک اوکراین بود، تصرف کرد. مسکو بارها گفته است که از مناطق ضمیمه شده با تمام قوا، از جمله با سلاح هستهای دفاع خواهد کرد.
همهپرسی روسیه برای الحاق کریمه در حوت ۱۳۹۲ از سوی اکثر کشورها پذیرفته نشده است. روسیه بعد از آغاز تهاجم نظامی گسترده در دو سال پیش، مناطق بیشتری را در اوکراین اشغال و به خاک خود ضمیمه کرده است.
ارتش اوکراین در ماه جوزا ضدحملهاش را برای پسگیری مناطق اشغالی آغاز کرد اما پیشروی آن خیلی کنده بوده و این باعث انتقادهای متحدان غربی اوکراین شده است.
زلنسکی با دفاع از استراتژی نظامی ارتش اوکراین برای پسگیری مناطق از دست رفته گفت که برخلاف طرح پیشنهادی منتقدان، بیشتر نیروهایش را نمیتواند روی یک جبهه متمرکز کند. زیرا، دیگر شهرهای اوکراین در برابر تهاجم روسیه آسیب پذیر خواهد شد.
جو بایدن چهارشنبه در واکنش به سقوط یک هواپیمای شخصی که رئیس گروه واگنر در آن بود، گفت اتفاقی در روسیه رخ نمیدهد که پوتین در عقب آن نباشد. مشاور رئیسجمهور اوکراین نیز با اشاره به شورش پریگوژین علیه پوتین گفت که «بیوفایی مساوی با مرگ است».
مقامهای روسی گفتند که پریگوژین در لیست مسافران جت شخصی بوده که شامگاه چهارشنبه در شمال مسکو سقوط کرد و هیچ کس از آن نجات نیافت. آنها گفتند که تمام سرنشینان کشته شدند.
هنوز منابع رسمی کشته شدن رئیس واگنر در این حادثه را رسما اعلام نکرده اند. شام چهارشنبه تصاویری از لحظه سقوط هوایپیمای خصوصی که گفته شده پریگوژین هم سوار آن بوده، منتشر شد.
واکنشها به کشته شدن پریگوژین
جو بایدن، رئیسجمهور امریکا در واکنش به این حادثه به خبرنگاران در لیک تاهو گفت: «من به طور دقیق نمیدانم چه اتفاقی افتاده است. اما تعجب نمیکنم. در روسیه اتفاقات زیادی رخ نمیدهد که پوتین در عقب آن نباشد.»
میخایلو پودولیاک، مشاور رئیس جمهور اوکراین هم به حادثه سقوط هواپیمای خصوصی حامل پریگوژین واکنش نشان داده است. آقای پودولیاک نوشت: «بدیهی است که پوتین هیچ کس را نمی بخشد... حذف نمایشی پریگوژین و فرماندهی واگنر دو ماه پس از کودتا، پیامی از طرف پوتین به نخبگان روسیه در آستانه انتخابات ۲۰۲۴ است: مراقب باشید! خیانت مساوی با مرگ است.»
کاجا کالاس، نخست وزیر استونیا هم در واکنش به این رویداد به سیانان گفت اگر این حادثه درست باشد، نشان میدهد که پوتین مخالفان خود را حذف میکند و هر کسی را که عقیدهای متفاوت از او داشته باشد، میترساند.
آلیسیا کرنز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس عوام بریتانیا در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «سرعتی که حکومت روسیه تایید کرد که یوگنی پریگوژین در هواپیمای بوده که در پرواز مسکو به سنت پترزبورگ سقوط کرد، همه چیزهایی را که باید بدانیم، به ما گفت.»
این قانونگذار بریتانیایی افزود: «گزارشهایی که پدافند هوایی روسیه هواپیما را سرنگون کرد، نشان میدهد که پوتین در حال ارسال پیام بسیار قوی است.»
زبیگنیو راو، وزیر خارجه پولند در کانال خبری دولتی این کشور گفت: «به دشواری میتوان کسی را پیدا کرد که بر اساس عقل بگوید این حادثه فقط یک تصادف بود.»
او افزود مخالفان سیاسیای که ولادیمیر پوتین آنها را تهدیدی برای قدرت خود ببیند، به طور طبیعی نمیمیرند.
دانیل هافمن، افسر ارشد سابق سازمان اطلاعات مرکزی امریکا هم گفته که هیچ شکی ندارد این حادثه به دستور پوتین بوده است.
آقای هافمن معتقد است که پریگوژین پس از شورش نافرجامش دستگیر نشد تا «به او نوعی احساس کاذب امنیت و آزادی حرکت بدهد» و بتوانند او را در فرصت مناسب از پا دربیاورند.
وبسایت اسرائیلی والانیوز به نقل از اطلاعات محرمانه سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل گزارش داد که رئیس جمهور ایران با وجود «بیسوادی و هوش پایین»، در موقعیتی مطلوب برای جانشینی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی قرار دارد.
یکی از افسران بخش اقتصاد سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل، امان، در پرونده سری این سازمان درباره رئیسی نوشته که این رئیسجمهور ۶۳ ساله متعهد شده با وجود تحریمها و بدون احیای برجام، اقتصاد ایران را ارتقاء دهد، با فساد مبارزه کند، به فقرا کمک برساند و تولید داخلی را افزایش دهد.
به گفته این افسر اطلاعاتی اسرائیل، رئیسی برای اجرای قولهایی تعهد داده که اصلا چیزی درباره آنها نمیفهمد.
به گفته افسران اطلاعاتی اسرائیل، رئیسی در حکم «چسب زخم موقت» عمل میکند، از جمله این که سیاست او درباره ارز ترجیحی برای مدتی موثر واقع شد، اما بلافاصله همه چیز رو به قبل برگشت و تورم افزایش یافت.
به گفته سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل، رئیسی توان و جرات انجام جراحیهای اقتصادی، از جمله اصلاح قیمت بنزین را ندارد.
به گفته یکی از افسران اطلاعاتی اسرائیل، رئیسی در جلسات خصوصیتر حکومتی گفته است که از موضوع سیاست خارجی سر در نمیآورد و به همین دلیل اداره پرونده هستهای-نظامی ایران را به دیگران سپرده است.
ارزیابی اطلاعاتی اسرائیل تایید میکند که رئیسی اداره بسیاری از امور را به محمد مخبر، معاون اول حکومت، سپرده و در همین حال دیگران نیز کارها را در دست گرفتهاند و سررشته امور را به جهات مختلف میکشانند.
امان عملکرد حکومت وی را نیز در رویدادهای احتمالی سالگرد قتل حکومتی ژینا امینی، سرنوشتساز دانسته است.
به گفته رییس بخش داخلی و اقتصاد ایران در سازمان امان، در ارزیابی تهدید سالانه جمهوری اسلامی برای همه نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی، اعتراضهای مردم به حجاب اجباری تهدید شماره یک به شمار میآید.
سازمان اطلاعاتی ارتش اسرائیل میگوید حکومت ایران در اعتراضات سال گذشته توانست با کنترول رسانهها و جلوگیری از شکلگیری رهبران محلی، خیابان را از معترضان پس بگیرد.
افسران اطلاعاتی اسرائیل در گزارش خود بر کمسوادی و کم هوشی ابراهیم رئیسی متفقالقول اند، اما آنها این مشکلات را مانعی برای جانشینی او برای رهبری نمیبینند که عالیترین مقام نظام بوده و رئیسجمهور نیز تابع او است.
رییس بخش داخلی و اقتصاد ایران در سازمان امان در این گزارش میگوید علی خامنهای هم وقتی در سال ۱۳۶۸ رهبر جمهوری اسلامی شد، شخصیتی کاریزماتیک نداشت، اما امروز حاکم ایران است.
در حال حاضر مجتبی خامنهای نیز مدعی جانشینی پدرش است و خامنهای هم بر خلاف خمینی، علیه نقشآفرینی سیاسی فرزندش موضع نگرفته است.
برخی تحلیلگران ریاستجمهوری رئیسی را برنامه مشترک مجتبی خامنهای و حسین طائب، رییس پیشین سازمان اطلاعات سپاه، برای کنار زدن رئیسی از مسابقه جانشینی رهبر نظام ارزیابی کردهاند.
در همین حال، ناظران سیاسی معتقدند همه محاسبات ممکن است در روز مرگ رهبر نظام به هم بخورد.
معاون بخش داخلی و ایران سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل میگوید پس از مرگ خامنهای، نظام ایران کاملا تغییر شکل خواهد یافت. او گفت با مرگ خامنهای، گروههای قدرتی وجود خواهند داشت که برای برتری در جنگ جانشینی با هم رقابت خواهند کرد.
بر اساس تحلیل این سازمان اطلاعاتی اسرائیل، رئیسی به خوبی میتواند یک «عروسک خیمهشببازی» برای صاحبان اصلی قدرت باشد.
معاون بخش داخلی و ایران سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل خاطرنشان کرده که نباید رئیسی را دستکم گرفت، زیرا اگرچه او نابغه نیست، اما میتواند بر مسائل تاثیر بگذارد.
مقامهای اطلاعاتی اسرائیل میگویند مقامهای غربی نیز احتمال میدهند رئیسی جانشین خامنهای شود.
موساد دو سال پیش به سازمان سیای امریکا هشدار داده بود که امکان مذاکره با رئیسی وجود ندارد، زیرا او فردی «بیثبات و مبتلا به اختلالهای روانی» است.
مقامات روسی روز چهارشنبه اعلام کردند که هواپیمای حامل یوگنی پریگوژین و ۹ سرنشین دیگر در شمال مسکو سقوط کرده است. برخی رسانهها از کشته شدن او در این رویداد خبر دادهاند. به گفته مقامهای روسی او در یک جت خصوصی از مسکو به سنت پترزبورگ میرفت.
یک گروه نزدیک به گروه واگنر در تلگرام مدعی شد که هواپیمای حامل پریگوژین با شلیک راکت یک سیستم دفاع هوایی سقوط کرده است.
به دنبال این رویداد، سازمان ترانسپورت هوایی روسیه در بیانیهای اعلام کرد که تحقیقات درباره سقوط هواپیما را آغاز کرده است. این سازمان تایید کرد که یوگنی پریگوژین نیز در این هواپیما بوده است.
خبرگزاری ریانووستی گزارش داد که تمام ۱۰ سرنشین هواپیما کشته شدهاند. مقامات روسی هنوز رسماً مرگ آنها را تایید نکردهاند.
یوگنی پریگوژین به دنبال شورش گروه واگنر در ماه سرطان بار دیگر برسر زبانها افتاد. او به دلیل نارضایتی از عملکرد فرماندهی ارتش روسیه در جنگ اوکراین اعلام کرد که نیروهایش را به سوی مسکو سوق میدهد.
این شورش خشم مسکو را برانگیخت. با این حال، سرویس امنیت فدرال روسیه اعلام کرد که از بررسی پرونده شورش مسلحانه گروه شبهنظامی واگنر علیه دولت این کشور صرفنظر کرده است.
طبق بیانیه روز سهشنبه، (ششم سرطان) این نهاد، گروه واگنر در بدل آن تجهیزات نظامی سنگین خود را به ارتش روسیه تحویل داد.
گروه شبه نظامی واگنر پا به پای ارتش روسیه در اوکراین جنگیده است.
یوگنی پریگوژین پس از هفتهها غیبت روز سه شنبه(۳۱ اسد) ویدیویی از خود انتشار داد که به نظر میرسید در افریقا است. او در آنجا از قصد خود برای توسعه نفوذ روسیه در افریقا سخن گفت.
هالند و دنمارک پیشتاز آموزش پیلوتهای اوکراینی برای پرواز جنگندههای اف-۱۶ و تحویل این جتها به اوکراین برای مقابله با برتری هوایی روسیه شدهاند.
دنمارک در مجموع ۱۹ فروند اف-۱۶ به اوکراین تحویل میدهد. مته فردریکسن، نخستوزیر دنمارک در ۲۰ آگست گفت که قرار است این کشور شش فروند اف-۱۶ در پایان سال جاری، هشت فروند در شروع سال ۲۰۲۴ و پنج فروند دیگر در سال ۲۰۲۵ تحویل اوکراین دهد.
هالند متحد غربی کییف، در مجموع ۴۲ جنگنده اف-۱۶ دارد، اما هنوز تصمیم نگرفته که همه یا تعداد آنها را به اوکراین تحویل دهد.
چه زمان آموزش پیلوتهای اوکراینی شروع میشود؟
دنمارک این ماه آموزش هشت پیلوت و ۶۵ پرسونل اوکراینی را برای پرواز و حفظ و مراقبت جتهای اف-۱۶ شروع کرده است.
یونان هم گفته در آموزش پیلوتها سهم میگیرد. مقامهای ۱۱ کشور عضو ناتو هم گفتند که آموزش پیلوتهای اف-۱۶ در رومانیا را به عهده میگیرند.
میزان تاثیرگذاری جنگندههای اف-۱۶ چقدر است؟
ولودیمیر زلنسکی اهدای این جتها را «توافق تعیین کننده» خوانده و گفته که نیروی هوایی اوکراین را در ضد حملات بر نیروهای روسیه تقویت میکند.
اما مقامهای امریکایی با اشاره به سیستم دفاع هوایی روسیه و برتری این کشور بر آسمان اوکراین، گفتند که اف-۱۶ ها کمکی زیادی به کییف نمیکند و تغییر دهنده بازی نخواهند بود.
پولند و اسلواکیا هم جتهای مگ ۲۷ و ۲۹ را تحویل اوکراین دادهاند.
اوکراین چه زمان شروع به استفاده از اف-۱۶ میکند؟
سخنگوی ارتش اوکراین گفته که انتظار ندارد زمستان امسال از این جتها را وارد عملیات کند. وزیر دفاع این کشور هم گفته پیلوتها دستکم شش ماه آموزش نیاز دارند و آموزش انجنیران معلوم نیست چقدر زمان میبرد.
اما رهبران ناتو در نشست جولای گفتند که پیلوتها و پرسونل خدماتی اوکراین از اوایل سال آینده قادر به استفاده از این جتها خواهند بود.
چالش این جنگندهها چیست؟
جنگندههای اف-۱۶ در دهه ۱۹۷۰ طراحی و در دهه ۱۹۸۰ میلادی وارد مرحله تولید شدند. جتهایی که قرار است اوکراین بدست آورد، حدود ۴۰ سال استفاده شدهاند.
اسبن سالینگ لارسن، تحلیلگر نظامی در کالج دفاع سلطنتی گفت: «برخلاف سیستمها و ابزارهای تسلیحاتی که بهروزرسانی شدهاند، این هواپیماها به تعمیر و مراقبت زیاد نیاز دارند. چالش دیگر فشار زمانی برای آموزش پیلوتها، انجنیران و میکانیکها است.
اف-۱۶ ساخت امریکا است و جتهایی که اوکراین در اختیار دارد، ساخت روسیه است. چالش زبان، مانع دیگر برای انجنیران و میکانیکهای اوکراینی است.
روسیه چه میگوید؟
روسیه هشدار داد که تامین این جتها به اوکراین باعث تشدید جنگ خواهد شد.
ولادیمیر باربین، سفیر روسیه در دنمارک گفت: «این واقعیت که دنمارک تصمیم گرفته است ۱۹ فروند هواپیمای اف-۱۶ را به اوکراین اهدا کند، منجر به تشدید درگیری میشود.»
کدام کشوهاری دیگر اف-۱۶ به اوکراین میدهند؟
ناروی گفته است که جنگندههای اف-۱۶ به اوکراین میدهد، اما نگفته چند فروند خواهد بود. پرتگال، رومانیا و بلجیم هم هواپیماهای اف-۱۶ دارند، اما هنوز چیزی نگفتهاند.
اوکراین هفته گذشته مذاکره با سویدن درباره دریافت جتهای گریپن ساخت این کشور را شروع کرد.
