به دنبال بازگرداندن تعداد زیادی از تانکرهای سوخت ایران توسط طالبان، سرقنسول جمهوری اسلامی در هرات گفت که این مشکل بهزودی حل میشود. اقدام طالبان برای بازگرداندن مکرر مواد نفتی ایرانی در دو سال اخیر بارها خبرساز شده است.
محمد صدیقیفر توضیح داد: «پس از دیدار با نوراحمد اسلامجار، والی طالبان درهرات قرار شد استاندارد و سازوکار مشترک برای صادرات سوخت از ایران به افغانستان تعیین و تنظیم شود.»
اداره استاندارد طالبان در ماههای گذشته بخش زیادی از تانکرهای سوخت ایران را «بیکیفیت» اعلام کرده و به ایران بازگردانده است.
اداره استاندارد طالبان با بازگرداندن تانکرهای ایرانی همواره مدعی شده که برای جلوگیری از ورود سوخت «بیکیفیت» گامهای عملی برداشته است.
سرقنسول جمهوری اسلامی ایران در هرات اعلام کرده که در حال حاضر صادرات سوخت ایران به افغانستان «دارای یک مشکل اساسی» است و در برخی موارد محموله مورد نظر به مشکل بر میخورد و به ایران باز میگردد.
او روز دوشنبه (۳ میزان) در سفری به شهر تایباد ایران به خبرنگاران گفت: «راهکار کشورمان این است که دریچه مشترک گمرکی میان دو کشور برقرار شود یا اداره استاندارد افغانستان در مرز مستقر شده و محمولهها را قبل از خروج از خاک ایران، صحت سنجی کند.»
به گفته این دیپلومات جمهوری اسلامی دلیل بازگرداندن سوخت ایران توسط طالبان، اختلاف در ملاکهای ارزیابی است.
محمد صدیقیفر گفت: «برخی از تجار مواد هیدروکربنی را تحت عنوان گازوئیل یا بنزین اظهارنامه گمرکی کرده و نسبت به صادرات آن اقدام میکنند که به دلیل اختلاف ملاکهای ارزیابی در گمرک دوغارون ایران و گمرک اسلام قلعه افغانستان، مشکلی برای کامیونها و رانندگان بهوجود میآید.»
به گفته او، حدود پنج سال است که حل این مشکل و تعیین سازوکاری مشترک بین ایران و افغانستان در حال پیگیری است و تاکنون طرف افغان حاضر به پذیرش راهکارهای ایران نشده بود.
صدیقیفر در عین حال ازکاهش مراودات اقتصادی ایران و افغانستان خبر داد و گفت که دلیل آن ناشی از تحولات سیاسی نیست، بلکه به علت خروج سرمایهها از افغانستان و کاهش مصرف اقلام در این کشور است.
دادههای گردآوری شده توسط بلومبرگ نشان میدهد که واحد پول افغانی در سال گذشته حدود ۱۴ درصد رشد داشته است و پس از ارزهای کلمبیا و سریلانکا، سومین فهرست جهانی را به خود اختصاص داده است.
طبق این گزارش، کنترول ارز، جریانهای نقدی و سایر حوالهها به افغانی کمک کرده است تا در این سه ماهه حدود ۹ درصد رشد کند و از رشد ۳ درصدی پزوی کلمبیا پیشی بگیرد.
به گفته حسیبالله نوری، سخنگوی بانک مرکزی تحت کنترول طالبان، این بانک تقریبا هر هفته ۱۶ میلیون دالر را برای حمایت از ارزش ارز ارزش افغانی به حراج میگذارد.
بلومبرگ در گزارش خود نوشته که قاچاق دالر از پاکستان به افغانستان نیز در ماه های، این گذشته به طالبان کمک کرده است.
کامران، بخاری، کارشناس امور خاورمیانه، آسیای مرکزی و جنوبی در موسسه خطوط جدید برای استراتژی و سیاست واشنگتن درباره تاثیر درباره تاثیر اقدامات طالبان بر حفظ ارزش ارز به بلومبرگ گفت: «کنترول شدید ارزی تاثیرگذار است، اما بیثباتی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این افزایش ارز را به یک پدیده کوتاهمدت تبدیل خواهد کرد.»
طبق بررسی بلومبرگ، افغانی در سال گذشته حدود چهار ۱۴ درصد رشد داشته است و پس از ارزهای کلمبیا و سریلانکا، سومین فهرست جهانی را به خود اختصاص داده است.
با این حال گزارش براساس یافتههای بانک جهانی افزوده که علیرغم کاهش تورم در پی حفظ ارزش افغانی بیکاری در افغانستان بیداد میکند و دو سوم خانوارها برای تامین اقلام اساسی با مشکل مواجه هستند.
گزارش افزوده که هواپیماهایی با دالر امریکا تقریباً هر هفته از سازمان ملل برای حمایت از فقرا، تا سقف ۴۰ میلیون دالر، برای حداقل ۱۸ ماه از پایان سال ۲۰۲۱ وارد میشد.
سازمان ملل متحد که برآورد کرده است که افغانستان در سال جاری به حدود ۳.۲ میلیارد دالر کمک نیاز دارد.
طبق گزارش سرویس ردیابی مالی این سازمان جهانی، حدود ۱.۱ میلیارد دالر از آن را اختصاص داده است.
بلومبرگ نوشته که سازمان ملل سال گذشته برای کمکرسانی به نیمی از جمعیت نیازمند افغانستان حدود ۴ میلیارد دالر هزینه کرد.
بانک جهانی درماه اسد براساس دادههای غیررسمی مرکز احصائیه و معلومات طالبان گزارش داد که کاهش تورم تا ماه ثور عمدتاً ناشی از کاهش ۵.۸۵ درصدی مواد غذایی نسبت به سال گذشته است.
بانک جهانی در گزارش خود با اشاره به افزایش ارزش واحد پول افغانی نوشت که کسری تجاری از ماه جنوری تا می ۲۰۲۳ نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲، یک میلیارد دالر افزایش یافته است.
بانک جهانی تصریح کرده بود که تقویت نرخ افغانی در مقابل ارزهای خارجی نشان میدهد که ممکن است منابع ناشناس مالی دیگری به غیر از محمولههای نقدی دالر امریکا و سایر حوالههای شخصی در پشتیبانی از حساب جاری وجود داشته باشد.
استفاده از منابع طبیعی
بلومبرگ در توضیح تمویل منابع مالی به عنوان عامل حفظ ارزش افغانی نوشته است که دولت طالبان که با کمبود نقدینگی مواجه است، به دنبال سرمایه گذاری در منابع غنی کشور از جمله لیتیوم است که ارزش آن به طور کلی تا ۳ تریلیون دالر تخمین زده میشود.
طبق گزارش بلومبرگ، شرکتهای چینی، بریتانیایی و ترکیهای در قراردادهای ۶.۵ میلیارد دالری در ماه جاری برای ساخت معادن آهن، سنگ معدن و طلا در مقیاس بزرگ مشارکت داشتند.
طالبان همچنین در ماه جنوری قراردادی را با یک شرکت چینی برای استخراج نفت امضا کردند.
بلومبرگ با اشاره به گزارشها از فعالیتهای داعش در افغانستان نوشته است که این گروه با افزایش فعالیتهای خود در افغانستان تهدید کردهاند که سفارتهای چین، هند و ایران را در افغانستان هدف قرار خواهند داد.
گزارش با تاکید بر تاثیر تمام جریانهای حاضر به نفع حفظ ارزش پول افغانی به نقل از انویتا باسو، اقتصاددان در لندن نوشته که «در نهایت، ثبات سیاسی پول را میسازد یا آن را شکست میدهد – اگر طالبان کنترول خود را در داخل از دست بدهند، ارز نیز آسیب خواهد دید.»
