مرتضی بهبودی، خبرنگار افغان-فرانسوی در دبی به همسرش پیوست. الکساندرا مستواجا همسر آقای بهبودی با پخش عکسی از او در اکس نوشت «هیچ واژهای نمیتواند احساساتم را بیان کند. پس از انتظار طولانی، دیدار دوباره در میدان هوایی دبی. مرتضی بهبودی آزاد است.»
مرتضی بهبودی در ماه جدی ۱۴۰۱ برای تهیه گزارشی درباره وضعیت افغانستان وارد کابل شد و دو روز بعد طالبان او را بازداشت کرد.
این خبرنگار پس از ۲۸۴ روز بازداشت در ۲۶ میزان از شد.
در مدت زمانی که آقای بهبودی در بازداشت طالبان بود نهادهای متعدد حمایت از خبرنگاران با ابراز نگرانی خواستار رهایی او شدند.
الکساندرا مستواجا کارزاری گستردهای را برای رهایی همسرش از زندان به راه انداخته بود و بارها از آنچه ممکن است برای شوهرش در زندان طالبان بیفتد ابراز نگرانی کرده بود.
خبرگزاری قرقیزستان۲۴ گزارش داد که شماری از داکتران این کشور هم به پامیر افغانستان رفته بودند و دستکم ۶۰۰ نفر از ساکنان محلی را معاینه کردند.
بر اساس این گزارش، دامپزشکان قرقیزی صدها حیوان از جمله ۷۰۰ گاو را هم در پامیر واکسین کردند تا از شیوع بیماریهای واگیردار با منشاء حیوان جلوگیری شود.
افزون بر آن، قرقیزستان در منطقه پامیر یک دوره آموزشی را برای پیشگیری از بیماریهای مختلف برگزار کرد.
این اقدامات در حالی انجام شده که وزارت خارجه قرقیزستان سال گذشته گفته بود قرقیزهای ساکن پامیر افغانستان به دلیل شرایط دشوار زندگی و ابتلا به یک ویروس ناشناخته جان خود را از دست میدهند.
رادیو - تلویزیون ملی افغانستان، تحت کنترول طالبان هم در همان زمان گزارش داد که در طول دو هفته پامیرنشینان به بیماری ناشناختهای مبتلا شدند و ۲۱ نفر جان باختند.
یکی از باشندگان پامیر بزرگ گفته بود که هیچ امکاناتی نداشتند و ساکنان باید سه یا چهار روز راه بروند تا به یک مرکز درمانی برسند.
منطقه پامیر که به دو بخش پامیر کوچک و پامیر بزرگ تقسیم میشوند، در واخان ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان موقعیت دارد.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، نگرانی قزقیزستان از وضعیت قرقیزهای ساکن افغانستان هم افزایش یافت.
در دو سال گذشته بهدلیل محدودیت گسترده رسانههای مستقل و گردش آزاد اطلاعات، اطلاعات اندکی درباره ارگ ریاستجمهوری افغانستان در دسترس بوده است.
اکنون، دو سال و اندی پس از ورود طالبان به ارگ ریاستجمهوری افغانستان، منابع گفتند این ساختمان تاریخی بین چهار مقام طالبان تقسیم شده است و این مقامها دفاتر و خوابگاههای خود را در بخشهایی از ارگ برپا کرده اند.
منابع گفتند طالبان اکنون تصمیم دارند ساختمانهایی نیز در محوطه ارگ ریاستجمهوری برای یک مدرسه دینی اعمار کنند.
براساس اطلاعاتی که منابع در اختیار ما قرار دادند، ملا حسن آخند، رئیسالوزرای طالبان حرمسرا و «کوتی باغچه» را در اختیار دارد.
عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیسالوزرا در قصر نمبر یک بودوباش دارد. این قصر پیش از اسد ۱۴۰۰، محل زندگی محمداشرف غنی، رئیسجمهور پیشین افغانستان بود.
در ساختمان قصر دلگشا محمد یعقوب مجاهد، سرپرست وزارت دفاع طالبان زندگی میکند. این قصر محل زندگی ملا یعقوب است. او دفتری در مقر وزارت دفاع نیز دارد.
قصر نمبر هشت ارگ ریاست جمهوری در اختیار قیوم ذاکر، فرمانده طالبان برای رهبری جنگ در پنجشیر و اندراب است. منابع معتبر گفتند رهبران طالبان در ماههای گذشته از قیوم ذاکر خواستند ساختمان ارگ را ترک کند ولی او با استفاده از نفوذی که دارد از پذیرش این درخواست سر باز زده و به بودوباش در ارگ ادامه داده است.
منابع افغانستان اینترنشنال گفتند خانوادههای هیچ یک از این مقامات طالبان در ارگ حضور ندارند. با این حال گاه گاهی فرزندان آنها در ساختمان ارگ ظاهر میشوند.
براساس اطلاعات این منابع هنوز ساختمان شورای امنیت خالی است، ولی هر از گاهی عبدالسلام حنفی، معاون اوزبیکتبار رئیسالوزرای طالبان از «مهمانان خارجی» خود در این ساختمان میزبانی میکند.
معلومات دریافت شده نشان میدهد که تنها رهبران ولایتهای جنوبی در ساختمان ارگ ریاست جمهوری اقامت دارند و رهبران نزدیک به شبکه حقانی و طالبان از دیگر ولایتها در این ساختمان تاریخی جا ندارند.
انتقال قدرت از ارگ ریاست جمهوری به مندیگک
در حالی که در بیست سال جمهوری اسلامی افغانستان، ارگ ریاست جمهوری مهمترین مرکز تصمیمگیریهای سیاسی در این کشور بود، منابع میگویند حالا تصمیمهای کلیدی در مندیگک قندهار اتخاذ میشود.
مندیگک، در ۵۵ کیلومتری شمالغربی قندهار اقامتگاه هبتالله آخندزاده است؛ فردی که طالبان از او به نام رهبر خود نام میبرند.
در بیش از دو سال گذشته، طالبان به طور پیوسته فرمانها و هدایاتی منسوب به هبتالله آخندزاده را از آدرسی در قندهار منتشر کردهاند. برخی از این فرامین در مورد وضع قواعد اجتماعی سختگیرانه در جامعه افغانستان است و برخی دیگر، در مورد گماشتن برخی از مقامات طالبان در پستهای دولتی این گروه. با این حال رهبر این گروه هرگز در برابر انظار عامه ظاهر نشده است.
منابع میگویند رهبران مقیم ارگ کابل، نقش تاثیرگذاری در تصمیمگیریهای اساسی رژیم طالبان ندارند. تصمیمهای اساسی عمدتا در قندهار و توسط هبتالله آخندزاده، رهبر این گروه اتخاد و برای اجرا به کابینه این گروه در کابل ابلاغ میشود.
ارگ ریاست جمهوری در دوره جمهوری اسلامی افغانستان، چندین سخنگو و گروه کاری مطبوعاتی داشت. با این حال اکنون ارگ سخنگو ندارد. دفتر ذبیحالله مجاهد، سخنگوی ارشد گروه طالبان در قندهار موقعیت دارد و او بهعنوان سخنگوی هبتالله آخندزاده رهبر طالبان شناخته میشود.
تاکنون هیچ دولتی در جهان رژيم طالبان را به رسمیت نشناخته است. به همین دلیل مقامات کشورهای دیگر به کابل سفر نمیکنند. در گزارشهایی که در ماههای گذشته از سوی طالبان منتشر شده است، دیده میشود که برخی از سفرای کشورهای خارجی به ارگ رفته اند. در این ساختمان همچنین جلسات داخلی طالبان و هر از گاهی برنامههای مشاعره برگزار میشود.
منابع افغانستان اینترنشنال از ارگ کابل گفتند در جلسات کابینه طالبان، فرمانهای صادر شده از سوی هبتالله آخندزاده در قندهار به خوانش گرفته میشود و پس از لحظاتی اظهارات تشریفاتی سران این گروه، همه موافقت خود را با فرمانهای قندهار اعلام میکنند و جلسات به پایان میرسد.
به گفته منابع، والیان و فرماندهان طالبان در ولایتهای افغانستان دساتیر خود را از قندهار میگیرند و به قندهار گزارش میدهند. وزرای طالبان نیز گزارش کاری خود را به قندهار ارائه میکنند و فرمانهای کلیدی خود را از این ولایت دریافت میکنند.
منابع گفتند ذبیحالله مجاهد گاهی برای گفتوگو به کابل میآید و پس از دیدارهایی در ارگ با افراد این گروه، پیامهای آنان را به قندهار میبرد.
کارمندان و محافظان سابق ارگ
منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند از کارمندان پیشین قطعه محافظت از ریاست جمهوری که به نام اختصار «پیپیاس» شناخته میشدند، افراد انگشتشماری باقی ماندهاند و آنها نیز غیرمسلح شده و در دروازههای ارگ مشغول بازرسی بدنی مهمانان هستند.
قطعه تشریفات ارگ ریاست جمهوری، با تغییرات اندکی به کار خود ادامه میدهد. منابع گفتند کارمندان سابق این قطعه هنوز در آنجا کار میکنند.
به گفته منابع، ماموران ملکی مرد ارگ ریاست جمهوری عمدتا به کار خود ادامه میدهند، اما کارمندان زن نمیتوانند به دفاتر کاری خود حاضر شوند.
هنوز مانند دوره جمهوریت، در ارگ ریاست جمهوری سه «طعامخانه» فعال است، اما در مینوی غذایی آن تغییراتی آمده است.
در حالی که در مینوی غذایی طعامخانه اداره امور ریاست جمهوری در دوره جمهوریت سه بار در هفته «گوشت» شامل بود، اکنون کارمندان این اداره یکبار در هفته گوشت میخورند و میوه از مینوی غذایی آنان حذف شده است.
طعامخانه ارگ، که به محافظان قصر ریاستجمهوری نیز خدمات ارائه میکند اما یک روز در میان گوشت میپزد و به کارمندان ارگ هر روز میوه میدهد.
بهرغم اینکه ارگ کابل نقش تعیینکنندهای در تصمیمات کلیدی رژیم طالبان ندارد، با این حال هنوز باشندگان پایتخت به دشواری میتوانند وارد محوطه آن شوند. دروازه ارگ، تنها بهروی مقامات طالبان و محافظان آنها باز است. منابع افغانستان اینترنشنال گفتند مقامات طالبان، در بیرون از محوطه ارگ مهمانخانههایی در نقاط کلیدی شهر کابل دارند و با «مهمانان» خود در آنجا ملاقات میکنند.
مساجد و مدارس دینی در ارگ
ارگ ریاستجمهوری افغانستان، پیش از دوره اول طالبان در دهه هفتاد نیز مسجد داشت. با این حال طالبان در دهه هفتاد خورشیدی سنگبنای مسجد جدیدی را در محوطه ارگ گذاشتند. کار اعمار این مسجد با سقوط دوره اول طالبان در سال ۱۳۸۱ نیمهکاره ماند و اما این مسجد در دوره جمهوریت ساخته شد.
منابع میگویند که محمداشرف غنی، رئیسجمهور پیشین افغانستان، برنامه ساخت مسجدی در حاشیه میدان هلیکوپتر ارگ را داشت، اما پس از فروپاشی جمهوریت این طرح ناتمام ماند.
پس از ورود طالبان به ارگ ریاست جمهوری، ملا حسن آخند، رئیسالوزرای طالبان اما سنگبنای این مسجد را گذاشت و اکنون کار اعمار آن به مرحله نهایی خود رسیده است.
منابع گفتند طالبان در حال اعمار مسجدی نیز برای قطعه محافظت از ارگ کابل اند. معلوم نیست که کار اعمار این مسجد چه زمانی به پایان خواهد رسید.
منابع گفتند طالبان مقدار مواد تعمیراتی را نیز در نزدیکی دروازه ۰۵ ارگ ریاستجمهوری انبار کردهاند. روشن نیست که از آن برای اعمار چه چیزی استفاده میکنند. شایعات تایید ناشدهای وجود دارد که طالبان میخواهند ساختمانی برای اقامت اعضای خود در محوطه ارگ ایجاد کنند.
به گفته منابع در حال حاضر دو مدرسه دینی در محوطه ارگ ریاستجمهوری فعال است. ملا حسن آخند، رئیسالوزرای طالبان در مقابل ساختمان اداره امور، مدرسه دینیای به نام «احسن دارالعلوم» ساخته است.
گفته میشود که قیوم ذاکر، فرمانده جنگ طالبان مدرسهای نیز به نام «بیتالعلوم» در محوطه ارگ ریاستجمهوری ساخته است.
ارگ کابل در زمان امیر عبدالرحمنخان در سال ۱۸۸۰ در شمالشرق کابل ساخته شد. ارگ تا پیش از اعلام جمهوری در افغانستان، محل زندگی و کار خانواده سلطنتی افغانستان بود.
پس از آن نیز همواره روسای جمهور افغانستان در این ساختمان تاریخی اقامت داشتند.
