در اثر واژگونی یک لاری حامل پنج خانواده افغان در پنجاب، دو نفر جان باخته و ۲۲ نفر دیگر زخمی شدند. روزنامه دان به نقل از پولیس پنجاب روز یکشنبه گزارش داد که این لاری پس از ترکیدن یکی از تایرهایش واژگون شده است.
نعیم، سخنگوی پولیس پنجاب به دان روز یکشنبه گفت که پنج خانواده افغان از سنگجانی به سمت افغانستان در حرکت بودند که این حادثه اتفاق افتاد.
به گفته پولیس، قربانیان یک مرد میانسال و یک زن مسن بوده و اجساد و مجروحان به بیمارستان منطقه هیرو منتقل شدند.
وضعیت چهار مجروح نیز وخیم گزارش شده و پولیس آنان را به شفاخانهای در راولپندی منتقل کرده است.
در پی ضربالاجل حکومت پاکستان به مهاجران افغان فاقد اسناد، شماری از خانوادهها مجبور به بازگشت به افغانستان شدهاند.
به نقل از آمار رسمی، حدود ۱.۷ میلیون افغان فاقد اسناد اقامت در پاکستان زندگی میکنند.
مقامات پاکستان اخیرا بیش از ۶۰ هزار مهاجر افغان را به افغانستان بازگرداندند.
جبهه مقاومت ملی افغانستان اعلام کرد که در پی حمله طالبان به نورستان، شش جنگجوی طالبان کشته و ۱۵ عضو این گروه به این جبهه پیوستند. جبهه مقاومت روز یکشنبه (۷ عقرب) در خبرنامهای نوشت که یک فرمانده این جبهه هم در این درگیری کشته شد.
براساس این خبرنامه، این فرمانده «محب» نام داشته است.
در این خبرنامه آمده است که شبشنبه (۶ عقرب) طالبان به خانه یکی از فرماندهان جبهه مقاومت ملی واقع در «دره بجگل» ولسوالی دوآب ولایت نورستان حمله کردند که در یک ضد حمله جبهه مقاومت ملی، شش عضو طالبان کشته شدند.
جبهه مقاومت ملی افزوده است که این درگیری ساعت ششونیم روز شنبه آغاز شد و تا صبح یکشنبه (۷ عقرب) به طور پراکنده ادامه داشت.
بر اساس خبرنامه جبهه مقاومت ملی، افراد طالبان پس از تحمل تلفات فرار کردند «و یک فرمانده محلی این گروه با پانزده تن از افرادش به صف نیروهای مقاومت ملی پیوستند.»
مقامهای طالبان تاکنون در این مورد اظهار نظر نکردهاند.
مردم محلی از ۲۹ میزان در منطقه چمن در ایالت بلوچستان پاکستان تحصنی را آغاز کردند که هزاران نفر در آن شرکت کردهاند. این اعتراضات دو پیام دارد: مخالفت با ممنوعیت عبور بدون ویزا و پاسپورت از دیورند و مخالفت با اخراج اجباری افغانها از پاکستان.
هدف اول معترضان، پایان دادن به محدودیتهای جدید سفر است که حکومت پاکستان در برابر قبایل دو سوی دیورند وضع کرده است.
هدف دوم مخالفت با تصمیم حکومت پاکستان مبنی بر اخراج اجباری مهاجران افغان در پایان ماه اکتبر است.
در مخالفت با اخراج اجباری مهاجران افغان از پاکستان مصاحبهها، سخنرانیها و مقالات بسیاری نوشته شده است. بنابراین، مردم به خوبی دلایل مخالفت با اخراج پناهجویان و مهاجران را درک کردهاند، اما هنوز اطلاعات اندکی درباره ممنوعیت عبور و مرور بدون ویزا و پاسپورت قبایل از گذرگاههای مرزی وجود دارد.
هنوز بحث زیادی درباره ممنوعیت جدیدی که حکومت پاکستان ایجاد کرده، نشده و بنابراین آگاهی زیادی درباره ریشههای تاریخی و جنبههای حقوق آن به میان نیامده است. این مقاله به جوانب حقوقی و تاریخی تصمیم جدید حکومت پاکستان میپردازد.
محدودیتهای جدید چیست؟
حکومت پاکستان تصمیم گرفته است که از اول نوامبر ۲۰۲۳ «سیستم تکسندی» را در رفتوآمد از تمام گذرگاههای مرزی با افغانستان اجرا کند. مقامات پاکستانی میگویند بعد از این مسافران افغان جز پاسپورت و ویزا با هیچ مدرک دیگری نمیتوانند وارد این کشور شوند.
تصمیم تازه حکومت پاکستان به معنای پایان دورهای است که مسافران میتوانستند با مدارک قدیمی مانند اسناد مورد توافق دوره هند بریتانیایی، کارت هویت ملی و تذکره از مرز عبور کنند.
دولتهای افغانستان، که معمولا در سیاست رسمی خود اعلام کردهاند که «خط فرضی دیورند» را به رسمیت نمیشناسند، همواره رفتوآمد بدون ویزا و پاسپورت قبایل دو سوی «دیورند» را حق طبیعی آنها میدانستند.
حکومت پاکستان نیز که در سال ۱۹۴۷ میلادی ایجاد شد، در هفتاد و شش سال گذشته پذیرفته بود که قبایل دو سوی دیورند میتوانند بدون داشتن پاسپورت و ویزا از گذرگاهها عبور کنند.
با این حال، حکومت موقت پاکستان، که صلاحیت آن به برگزاری انتخابات پارلمانی پیشرو محدود میشود، فرمان جدیدی صادر کرده که بعد از هفتاد و شش سال، مانع عبور و مرور بدون ویزا و پاسپورت قبایل از گذرگاهها میشود.
تصمیم جدید دولت پاکستان پرسشهایی را ایجاد کرده که لازم است در این جا به آنها اشاره شود.
سوال اول این است که آیا حکومت پاکستان «معاهده دیورند» و معاهدات پیوست آن را نمیپذیرد؟ آیا پاکستان از موضع سنتی خود درباره «خط دیورند» رو گردانده است؟ اگر پاسخ این سوالات مثبت است، پس پاکستان چگونه از افغانستان درخواست میکند که دیورند را بهعنوان مرز رسمی بین دو کشور به رسمیت بشناسد؟
سوال دیگر این است که آیا حکومت پاکستان قبل از اتخاذ تصمیم جدید مبنی بر ممنوعیت سفر بدون پاسپورت و ویزای قبایل دو سوی دیورند، با پشتونهای این منطقه، که این تصمیم به طور مستقیم بر زندگی آنها اثر میگذارد، با نمایندگان آنها مشورت کرده است؟
خانهها، املاک، دکانها، سردابها، مساجد، آرامگاهها، مزارع و روستاهای هزاران نفری که امروز بر این تصمیم معترضاند، در دو طرف «خط» قرار دارد.
در این میان افراد زیادی هستند که خانههایشان در یک طرف خط و مسجد یا قبرستانشان در سوی دیگر موقعیت دارد. پس قبل از «تحمیل قوانین جدید» بر این افراد، چه کسی تأثیر این قوانین بر زندگی آنها را سنجیده است؟
تصمیم جدید حکومت پاکستان تنها بر زندگی فردی این افراد اثر نمیگذارد، بلکه به طور کلی بر سرنوشت اقتصادی آنها تاثیرگذار است.
در شش تا هفت دهه گذشته، زندگی صدها هزار نفر بر بازار اقتصادی استوار بوده است که با عبور و مرور آزادانه از گذرگاههای بین پاکستان و افغانستان پیوند دارد.
یکی از دلایل اصلی تظاهرات گسترده در چمن این است که محدودیتهای جدید حکومت پاکستان میتواند در یک چشم بههم زدن، اقتصاد آنها را مختل کند، اما این موضوع به مردم منطقه چمن ایالت بلوچستان محدود نمیشود، بلکه «خطوط ۲۶۰۰ کیلومتری متعلق به همه است».
به همین دلیل در روزهای گذشته نارضایتیهایی در برابر تصمیم جدید حکومت پاکستان در مناطق مختلف به شمول وزیرستان به وجود آمده است.
در زمانهای که کشورهای دیگر جهان تلاش میکنند مبادلات بازرگانی و اقتصادی را تسهیل کنند، محدودیتهای موجود را برهم میزنند، موانع این مسیر را بردارند و تبادلات کالاها را افزایش دهند، جنرالهای پاکستانی با ماجراجویی و خلق محدودیتهای جدید، فرصتهای اقتصادی موجود با این ماجراجویی و محدودیتها شرایط اقتصادی موجود را بر هم میزنند.
جنرالهای پاکستانی این تصمیم را در شرایطی اتخاذ کردهاند که از یک طرف در خود پاکستان حکومت موقت بر سر کار است که نمیتواند در برابر دستورات ارتش مخالفت کند و از سوی دیگر، افغانستان با خلای یک حکومت مشروع دست و پنجه نرم میکند.
گروه طالبان نیز به دلیل اینکه توانایی و جرات مخالفت با جنرالان پاکستانی را ندارد، در برابر سیاستهای جدید اسلامآباد درباره مهاجران افغان و محدودیت عبور و مرور آزادانه از گذرگاهها خاموشی اختیار کرده است.
عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیسالوزرای طالبان در دیداری با هیئت اوزبیکستانی در کابل خواهان کاهش محصول ترانزیت محمولههای تجاری افغانستان شد. دفتر ملا برادر روز یکشنبه (٧ عقرب) از دیدار او با جمشید خوجهاوف معاون نخستوزیر اوزبیکستان خبر داد.
براساس خبرنامه دفتر ملا برادر، این مقام اوزبیکستانی را وزیران زراعت، انرژی، آب، معادن و حملونقل این کشور همراهی میکنند.
دفتر ملا برادر افزوده که معاون نخستوزیر اوزبیکستان همچنین از سپردن یک مرکز تجاری بزرگ به تاجران افغان در شهر ترمذ این کشور خبر داده است.
جمشید خوجهاوف در این دیدار گفته که کشورش برنامهای روی دست دارد که براساس آن صادرات افغانستان به اوزبیکستان افزایش خواهد یافت.
معاون نخستوزیر ازبیکستان گفته است که برمبنای این برنامه، سطح تجارت میان افغانستان و اوزبیکستان به سه میلیارد دالر خواهد رسید.
دفتر ملا برادر همچنین نوشته که هیئت اوزبیکستانی، این کشور صدور ویزا برای تاجران و رانندگان افغان را سادهسازی خواهد کرد.
بربنیاد بیانیهای این دفتر، هیئت اوزبیکستانی همچنین از برگزاری یک نمایشگاه بینالمللی برای نمایش محصولات تولیدکنندگان افغان در تاشکند در آینده نزدیک خبر داد.
خط آهن، ترانسپورت، استخراج فنی معادن در افغانستان، مدیریت آب، توسعه زراعت و فراهمسازی زمینه تحصیلات از موضوعات دیگری است که در این دیدار بحث شده است.
با گذشته سه هفته از زمینلرزه مرگبار در هرات، سازمان ملل اعلام کرد که هنوز هم به کمکهای فوری نیاز است تا به نیازهای جدی و حساس آسیبدیدگان رسیدگی شود. این سازمان گفته از ۹۳ میلیون دالر مورد نیاز ۲۴ میلیون دالر تحویل یا قول داده شده است.
دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل در نخستین گزارش خود از وضعیت کمکرسانی به آسیبدیدگان زمینلرزه ۱۵ میزان هرات نوشت که هنوز به ۶۹ میلیون دالر دیگر نیاز است.
براساس این گزارش، ۱۱۴ هزار نفر نیازمند کمک فوری تشخیص داده شدهاند و از آن جمله ۱۰۳ هزار نفر تحت پوشش کمکها قرار گرفتهاند. این کمکها عمدتا غذا بوده است.
گزارش افزوده که در این مدت برای ۴۳ هزار نفر به نحوی سرپناه فراهم شده و به حدود هفت هزار و ۳۰۰ خانوار نزدیک به دو میلیون دالر کمک نقدی توزیع شده است.
براساس آمار دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل در دو زمینلرزه ۱۵ و ۱۹ میزان یکهزار و ۸۰ نفر کشته شد و یکهزار و ۹۵۰ نفر زخمی شدند.
براساس برآورد این دفتر سازمان ملل، زمینلرزه هرات زندگی یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر را تحت تاثیر قرار داد و از آن جمله ۱۱۴ هزار نفر نیازمند کمکهای فوری تشخیص داده شدهاند.
این دفتر افزوده که براساس ارزیابی تصاویر ماهوارهای ۵۱۳ روستا در این زمینلرزهها آسیب دیدند. به گزارش این دفتر، در پی زمینلرزههای اخیر زندگی ۴۳ هزار و ۴۰۰ نفر در شش ولسوالی به صورت مستقیم تحت تاثیر قرار گرفته است.
به گزارش سازمان ملل، وضعیت در مناطق «انجیل» و «زندهجان» بدتر از همه مناطق دیگر بوده است.
هرات در روز ۱۵ میزان شاهد زمینلرزهای به بزرگی ۶.۳ بود و پس از آن تا روز شنبه (۶ عقرب) چندین پسلرزه مناطق غربی افغانستان را تکان داده است.
صداوسیمای جمهوری اسلامی گزارش داد که مجموعهای از تمبرهای پستی افغانستان، که یک زن مقیم امریکا به موزیمی در ایران اهدا کرده، به نمایش گذاشته میشود. فاطمه بیگم بیش از هزار و ۵۰۰ تمبر پستی افغانستان را به موزیم آستان قدس رضوی اهدا کرده است.
خبرگزاری صداوسیمای جمهوری اسلامی در گزارش روز یکشنبه (۷ عقرب) خود درباره زمان نمایش این تمبرها توضیحی نداده است.
گفته شده در این مجموعه اهدایی، تمبرهای مجسمه بودا در بامیان (قبل از تخریب)، پرندگان بومی افغانستان، تاسیس شرکت هواپیمایی آریانا، هنر دوره غزنوی، گردشگری و آثار باستانی در افغانستان، حفاظت از حیات وحش افغانستان، روز جهانی ریشهکنی بیماری سل و ورزش بزکشی به چشم میخورد.
مسئولان در جمهوری اسلامی این مجموعه را «کمنظیر و ارزشمند» خواندهاند و گفتهاند که به زودی در گنجینه تمبر، اسکناس و سکه آستان قدس رضوی برای بازدید عموم به نمایش گذاشته خواهند شد.
محمدحسین یزدینژاد، مسئول گنجینه سکه و تمبر موزیم مرکزی آستان قدس رضوی گفته است: «این مجموعه ارزشمند، نیمی از تاریخ پست افغانستان را معرفی میکند که در بین سالهای ۱۹۵۱ تا ۲۰۰۷ چاپ و منتشر شده است.»
به گفته او، در حال حاضر در موزیم آستان قدس رضوی، مسکوکات، تمبر و اسکناسهای دورههای مختلف افغانستان نگهداری میشوند که بیشتر این آثار را خود افغانها از نقاط مختلف جهان اهدا کردهاند.
