رسانههای ایران گزارش دادند که نورالدین عزیزی، وزیر صنعت و تجارت طالبان در راس یک هیئت تجاری و اقتصادی این گروه به سیستانوبلوچستان سفر کرده است. هدف از این سفر تسهیل تجارت و ترانزیت میان ایران و افغانستان گفته شده است.
خبرگزاری تسنیم گفته هیئت طالبان روز چهارشنبه، ۱۲ ثور، برای شرکت در نشست امکانسنجی و تسهیل روند همکاریهای اقتصادی و گفتوگو درباره توسعه روابط تجاری و ترانزیتی میان دو کشور با محوریت سیستان به این کشور سفر کرده است.
در پی بروز اختلافات مرزی میان طالبان و پاکستان و وضع قوانین سفت و سخت از سوی پاکستان بر تجارت ترانزیتی بازرگانان افغان از مسیر کراچی، طالبان تلاش دارد از بندر جابهار و مسیر ترانزیتی بندرعباس-هرات به عنوان بدیل بندر کراچی استفاده کند.
علاوه براین، در ماههای اخیر ایران و طالبان سطح تعاملات تجاریشان را افزایش داده است و طالبان هم در پی جلب سرمایه سرمایهگذاران ایران در افغانستان است.
رواداری در گزارش جدید خود اطلاعات تازهای درباره کتابهایی منتشر کرد که طالبان خرید و فروش آنرا ممنوع کرده است. در گزارش آمده کتابهای چاپ ایران، کتابهای مربوط به شیعیان، آثاری درباره اقوام مختلف مثل تاجیکها، هزارهها و اوزبیکها ممنوع شدهاند.
رواداری یک سازمان حقوق بشری فعالان حقوق بشر افغانستان در تبعید است که بعد از تسلط طالبان بر کابل آغاز به کار کرده است. شهرزاد اکبر، رئیس سابق کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان رهبری این سازمان را به عهده دارد.
این سازمان روز چهارشنبه، ۱۲ ثور گزارش تازهای را با نام «محدودیت، سرکوب و سانسور: وضعیت دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان در افغانستان» منتشر کرد.
بازداشت یک کتابفروش به اتهام انتشار کتابهای ممنوعه
یک فروشنده کتاب از کابل به رواداری گفته است طالبان فهرستی از کتابهای ممنوعه را به ناشران و کتابفروشان شهر داده است تا از خرید و فروش آن جلوگیری شود. براساس این گزارش در ماه جنوری ۲۰۲۴ طالبان مسئول یک کتابخانه را در ولایت ننگرهار، به اتهام توزیع کتابهای ممنوعه و نشر شعرهای انتقادی بازداشت کرده است.
طبق این گزارش، طالبان کتابهای مربوط به شیعیان و کتابهای تاریخ تاجیکها، هزارهها و اوزبیکها را در برخی ولایتها جمعآوری کرده است.
نظارت از تمام کتابخانهها
در گزارش جدید رواداری آمده است که طالبان تاکنون تمام کتابخانههای دولتی و خصوصی را نظارت کرده است.
در گزارش رواداری همچنین آمده اداره اطلاعات و فرهنگ طالبان، امر به معروف و استخبارات این گروه در ولایتهای فاریاب، جوزجان، بغلان و مزارشریف کتابهای چاپ ایران را که در مورد مذهب شیعه نوشته شده، جمعآوری کرده است.
طالبان در ولایت کاپیسا به تمام کتابفروشیها و موسسات نشراتی دستور داده است که کتابهای «مخالف شریعت» را چاپ نکنند.
یافتههای رواداری نشان میدهد که طالبان در قندوز کتابهای مربوط به تاریخ تاجیکها، تاریخ اوزبیکها و کتابهای مربوط به تاریخ هزارهها را از بازار جمعآوری کرده است.
بستن تمام کتابفروشیهای دایکندی
طبق این گزارش، طالبان تمام کتابفروشیهای دایکندی را بسته و از چاپخانهها تعهد کتبی گرفته که بدون اجازه این گروه اسنادی را چاپ و نشر نکنند.
یافتههای این گزارش نشان میدهد که طالبان در ولایتهای قندهار، زابل و هلمند فعالیت کتابخانهها و کتابفروشیها را محدود کرده است.
این نهاد گزارش داد که نویسندگان در هلمند مکلف شدهاند قبل از انتشار کتاب، محتوای آنرا با کمیسیونی که از سوی اطلاعات و فرهنگ طالبان توظیف شده، شریک کنند.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشت که مخالفتهای گلبدین حکمتیار با سیاست طالبان، شبیه خاری در چشم این گروه است. منتقدان اما با اشاره به سابقه ضدحقوق بشری رهبر حزب اسلامی میگویند حکمتیار تفاوت ایدیولوژیک زیادی با طالبان ندارد.
در ماههای گذشته روابط طالبان با رهبر حزب اسلامی دچار کش و قوسهای فراوانی شده است. وزارت عدلیه طالبان حکمتیار را به غصب زمین دولتی متهم کرده و او را از یک جایداد دولتی در دارالامان کابل اخراج کرد. حکمتیار نیز در واکنش به آن در برابر سیاستهای طالبان در سخنرانیهای عمومی خود اعتراض کرده است.
در کنار استرداد خانه گلبدین حکمتیار و بستن تلویزیون بریا، عبدالحکیم شرعی وزیر عدلیه طالبان هفته گذشته در واکنش تندی به او گفت: «شما بعد از پیروزی» طالبان در اسد ۱۴۰۰ ماندید، اگر نظام را دوست نداشتید، باید کشور را ترک میکردید».
یکی از اعضای رهبری حزب اسلامی برای خبرگزاری فرانسه توضیح داده است: «ما معتقدیم که اسلام دیکتاتوری نیست و رهبر طالبان در برابر این سخنرانی [های حکمتیار] حساسیت دارد.»
خبرگزاری فرانسه به سختگیریهای طالبان علیه رهبر حزب اسلامی اشاره کرده و به نقل از یک دیپلومات سابق غربی نوشته که اینها نشانههای مثبتی برای او نیستند.
این دیپلومات سابق گفت: "او (گلبدین حکمتیار) در حال تعیین موقعیت خود است.
از نظر این دیپلومات سابق، رهبر حزب اسلامی همچنین این پیام را به جامعه بینالمللی میفرستد که ما باید همیشه روی او حساب باز کنیم.»
با این حال از نظر این دیپلومات مقامهای طالبان در نحوه برخورد با گلبدین حکمتیار گیر ماندهاند زیرا او از شبکه حمایت و حفاظت در داخل طالبان بهره میبرد. در گزارش آمده که برخی از فرماندهان سابق حزب اسلامی که اکنون فرمانده طالبان هستند نیز از حکمتیار حمایت میکنند. خبرگزاری فرانسه به حمایتهایی از حکمتیار در جمهوری اسلامی ایران نیز اشاره کرده است.
گزارش افزوده از آنجایی که هیچ کشوری طالبان را به رسمیت نمیشناسد، کشورهای غربی تلاش میکنند از شکلگیری حکومت «فراگیر» حمایت کنند.
خبرگزاری فرانسه براساس تحلیل کارشناسان نوشته به نظر میرسد که گلبدین حکمتیار بین دو جناح اصلی طالبان در قدرت یعنی جبهه قندهار و مقامهای طالبان در کابل شکاف ایجاد کند.
یک مقام ارشد حزب گلبدین حکمتیار به خبرگزاری فرانسه گفت: «در مورد حکمتیار، بین مقامهای طالبان در کابل و قندهاریها اختلافنظر وجود دارد».
در گزارش خبرگزاری فرانسه به نقل از این منبع آمده است مقامهای طالبان در کابل، با خواستهای هبتالله آخندزاده که خواهان سکوت حکمتیار است، مخالفند.
یک فعال حقوق بشر به این رسانه گفته حکمتیار «فقط میخواهد توجه غرب را به خود جلب کند.»
او گفت: «ایدئولوژی حکمتیار همانند طالبان است، او مخالف دموکراسی و حقوق زنان است.»
گلبدین حکمتیار یکی از متهمان اصلی جنگهای داخلی در دهه هفتاد کابل است. او متهم است که از دهه ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۰ مرتکب انواع جنایات جنگی در افغانستان شده و عامل سیاستهای افراطی علیه زنان بوده است.
یکی از اعضای ارشد حزب اسلامی به خبرگزاری فرانسه گفت «قصد گلبدین حکمتیار سرنگونی رژیم نیست.» اما او میخواهد طالبان کابل برخیزند و تحولی درونی در این نظام رخ دهد.
سازمان حقوق بشری رواداری گزارش داد که گروه طالبان در بیش از دو و نیم سال گذشته بهطور سیستماتیک حق آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات را محدود کرده است. در این گزارش آمده است که طالبان از رسانهها برای تبلیغ سیاست و برنامههای خود استفاده میکند.
گزارش تازه رواداری تحت نام «محدودیت، سرکوب و سانسور: وضعیت دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان در افغانستان» روز چهارشنبه ( ۱۲ ثور) منتشر شد.
این گزارش براساس مصاحبه با ۲۶۴ نفر به شمول ۶۱ زن در ۲۸ ولایت افغانستان انجام شده است.
در گزارش رواداری آمده است گروه طالبان از هیچ قانونی برای ارائه معلومات به شهروندان پیروی نمیکند و هیچ ساز و کار مشخصی برای ارائه اطلاعات ندارد. رواداری میگوید طالبان پس از قدرتگیری فرمانهای متعددی را برای اعمال محدودیت به رسانههای وضع کرده است.
بربنیاد یافتههای رواداری، گروه طالبان به رسانهها هشدار داده است که از نشر خبرهای مربوط به قضایای نقض حقوق بشر، رویدادهای امنیتی و سیاسی، حملات جبهات نظامی مخالف، اختلافات میان گروهی طالبان، منازعه کوچیها، قتل، بازداشت و زندانی کردن کارمندان سابق خودداری کنند.
در این گزارش همچنین به بازداشت و شکنجه خبرنگاران به دلیل ارائه معلومات مرتبط به رویدادهای نقض حقوق بشر اشاره شده است.
رواداری میگوید طالبان شماری از خبرنگاران، قربانیان و شاهدان عینی را به دلیل مصاحبه با رسانهها بازداشت و تهدید کرده است.
در این گزارش آمده است اداره استخبارات طالبان در جولای ۲۰۲۲ یک خبرنگار محلی را در شهر میمنه ولایت فاریاب به دلیل تهیه خبر در مورد قضایای نقض حقوق بشر بازداشت و شکنجه کرده است.
در گزارش رواداری همچنین به وضعیت خبرنگاران زن در افغانستان و محدودیتهای اعمال شده از سوی طالبان بر آنان اشاره شده است.
رواداری نوشته است که با تسلط طالبان بر افغانستان شمار خبرنگاران زن کاهش پیدا کرده و در برخی ولایات از جمله پروان کار زنان در رسانهها ممنوع شده است.
براساس این گزارش فعالیت دهها رسانه که از سوی زنان مدیریت میشد، با تسلط طالبان متوقف شده است. این سازمان حقوق بشری گفته فعالیت رسانهها بهطور مداوم تحت نظارت اداره استخبارات، امر به معروف و اطلاعات و فرهنگ طالبان قرار دارد.
در گزارش آمده است که پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان حدود نیمی از ۶۰۰ رسانه فعال در کشور به دلیل محدودیتهای اعمال شده و مشکلات اقتصادی تعطیل شدهاند.
رواداری همچنین نوشته است طالبان مصاحبه رسانهها با تحلیلگران مخالف را منع کرده است.
در گزارش آمده است: «از اگست ۲۰۲۱ تاکنون افراد زیادی به دلیل انتقاد و بیان آزادانه عقاید، افکار و پیگیری مطالبات مدنی خود بازداشت، شکنجه و حتی به قتل رسیدهاند.»
رواداری از طالبان خواسته است تا مطابق اسناد بینالمللی حقوق بشر، محدودیتهای وضع شده بر رسانهها و کارمندان زن را پایان دهند.
سفارت امریکا برای افغانستان و وزارت خارجه پاکستان با نشر اعلامیههای جداگانه حمله اخیر بر نمازگزاران هزاره و شیعه در هرات را محکوم کردند. در این حمله شش نمازگزار کشته شدند و مسئولیت آن را گروه داعش بر عهده گرفت.
کرن دیکر، کاردار سفارت امریکا برای افغانستان روز چهارشنبه، ۱۲ ثور، با نشر پیامی در حساب کاربری خود در اکس، این حمله را محکوم کرد و نوشت که تمام افغانها مستحق اند تا در امنیت و بدون ترس عبادت کنند.
وزارت خارجه پاکستان هم روز چهارشنبه با نشر اعلامیهای این حمله را با شدیدترین الفاظ محکوم کرد و با مردم افغانستان ابراز همدردی کرد.
این وزارت نوشت: «پاکستان تروریسم در همه اشکال و مظاهر آن از جمله حملات نفرتانگیز به اماکن مذهبی را محکوم میکند.»
دوشبنه شب، ۱۱ ثور، مردان مسلح موتور سیکلت سوار بر نمازگزاران مسجدی در شهرک محمدیه در ولسوالی گذره هرات تیراندازی کردند. سخنگوی وزارت داخله طالبان گفته که در این رویداد شش تن به شمول یک زن و یک کودک جان باختند و یک تن دیگر زخمی شد.
منابع محلی به افغانستان اینترنشنال میگویند گروه طالبان چهار فعال مدنی و یک نظامی پیشین را در شهر گردیز، مرکز ولایت پکتیا بازداشت کرده و مورد شکنجه قرار داده است. منابع میگویند گروه طالبان این افراد را به اتهام عضویت در جبهه مقاومت ملی بازداشت کرده است.
منابع نزدیک به بازداشت شدگان روز چهارشنبه (۱۲ ثور) به افغانستان اینترنشنال گفتند که گروه طالبان این پنج نفر را در دو هفته اخیر در روزهای ۳۰ و ۳۱ حمل بازداشت کرده است.
برپایه اظهارات منابع، چهار تن از افراد بازداشت شده از سوی طالبان به تازگی از ایران به افغانستان باز گشته بودند.
منابع همچنین گفتند که این افراد به دلیل فقر و بیکاری به ایران مهاجر شده بودند و پس از مشکلات در آن کشور دوباره به افغانستان بازگشتند.
طبق اظهارات منابع، همایون نادری، حکم خان گردیزی، نور محمد یار، ظاهر جان فعالان مدنی و نقیبالله گردیزی نظامی پیشین از دو هفته به اینسو در بند طالبان بسر میبرند و از سرنوشت آنان خبری نیست.
براساس اطلاعات که منلبع در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار دادتد افراد بازداشت شده همه از قوم تاجیکاند.
طالبان پس از قدرتگیری در افغانستان بارها نظامیان پیشین و کارمندان دولت پیشین را بازداشت کرده و بهطور پیوسته دستگیری و آزار آنان را رد کرده و بر عفو عمومی نیروهای سابق ارتش تاکید کرده است.
مقامهای طالبان تاکنون در مورد بازداشت این افراد اظهار نظر نکردهاند.
