وزارت خارجه ترکمنستان اعلام کرد که عشقآباد در سال جاری میلادی میزبان پنجمین نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان خواهد بود. احمد قربانوف، معاون وزیر خارجه ترکمنستان و یوشیا یونگ، نماینده چین برای افغانستان در مورد این نشست گفتوگو کردند.
وزارت خارجه ترکمنستان روز جمعه (۸ سرطان) در خبرنامهای نوشت که در این دیدار درباره آمادهسازی پنجمین نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان تبادل نظر شده است.
وزارت خارجه ترکمنستان میگوید در این دیدار، مقامهای هر دو کشور تاکید کردند که با پایبندی به اصول دوستی و حسن همجواری، به حمایت کامل از بهبود اقتصادی افغانستان ادامه خواهند داد.
معاون وزیر خارجه ترکمنستان در این دیدار گفته عشقآباد، نشستهای بینالمللی را عامل مهم برای ثبات افغانستان میداند.
چهارمین نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان ۲۴ حمل ۱۴۰۲ در شهر سمرقند اوزبیکستان برگزار شد. وزیران خارجه چین، ایران، پاکستان، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان در این نشست حضور داشتند.
وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که از شرکت نمایندگان طالبان در نشست دوحه استقبال میکند. این وزارت در بیانیهای گفت پذیرای گفتوگوهای سازنده با هدف دستیابی به پیشرفت در زمینه حل مسائل افغانستان با در نظر گرفتن حقوق و منافع مشروع مردم افغانستان است.
در بیانیه وزارت خارجه روسیه که روز جمعه (۸ سرطان) منتشر شد، آمده است هدف نشست دوحه «مذاکره در مورد جهتگیریها برای توسعه تعامل هماهنگ بینالمللی با افغانستان است.»
بر اساس این بیانیه، بحثها در نشست دوحه در حوزههای سیاسی، اقتصادی، مالی و بشردوستانه خواهد بود.
وزارت خارجه روسیه میگوید در سومین نشست دوحه نمایندگان روسیه، چین، ایران، پاکستان، ایالات متحده امریکا، بریتانیا، قطر، عربستان سعودی، امارات، ترکیه، هند، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، اندونزیا، جاپان، کوریای جنوبی، آلمان، فرانسه، ایتالیا، ناروی و کانادا حضور خواهند داشت. علاوه بر این، نمایندگان ، سازمان همکاری اسلامی، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اروپا نیز در نشست شرکت دارند.
ریاست هیئت روسیه را ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رئیس جمهور این کشور در امور افغانستان بر عهده خواهد داشت.
سومین نشست دوحه قرار است دهم و یازدهم سرطان با میزبانی سازمان ملل برگزار شود. نمایندگان ویژه کشورها در امور افغانستان در این نشست حضور خواهند داشت.
قرار است به نمایندگی از طالبان ذبیحالله مجاهد در راس یک هیئت در این نشست شرکت کند.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان روز شنبه (۹ سرطان) در یک نشست خبری اعلام کرد که این گروه به خاطر «تعامل با همه جهتها و حل مشکلات» در سومین نشست دوحه شرکت میکند.
ذبیحالله مجاهد همچنین از کشورها خواست که افغانستان را تنها نگذارند.
سخنگوی طالبان روز شنبه (۹ سرطان) در یک نشست خبری اعلام کرد که این گروه به خاطر «تعامل با همه جهتها و حل مشکلات» در سومین نشست دوحه شرکت میکند. ذبیحالله مجاهد همچنین از کشورها خواست که افغانستان را تنها نگذارند.
سومین نشست دوحه قرار است دهم و یازدهم سرطان با میزبانی سازمان ملل برگزار شود. نمایندگان ویژه کشورها در امور افغانستان در این نشست حضور خواهند داشت.
قرار است به نمایندگی از طالبان ذبیحالله مجاهد در راس یک هیئت در این نشست شرکت کند.
ذبیحالله مجاهد درباره سیاست و موقف طالبا گفت: «ما میخواهیم موضوعات مربوط به تعامل مثبت و سازنده به افغانستان را هم با سازمان ملل، کشورهای ذیدخل و با تمام کشورهای جهان حل نمائیم و مسیر واحد را بخاطر بهبود وضعیت اقتصادی و ثبات همهجانبه پيدا کنیم.»
نشست دوحه درباره افغانستان در حالی برگزار میشود که برخی انتقاد کردهاند سازمان ملل و عوامل دخیل در این نشست به شرایط طالبان در مورد تشریفات، دستور کار و شرکتکنندگان نشست دوحه تسلیم شدهاند.
نصیراحمد اندیشه، نماینده افغانستان در شورای حقوق بشر سازمان ملل، از ترتیب و سازماندهی سومین نشست دوحه به فرمایش طالبان انتقاد کرده و گفته در این نشست به استثنای مردم افغانستان، مخالفان طالبان، زنان، جامعه مدنی و نیروهای جوان، همه بازیگران حضور دارند.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان در مقالهای در نیویارک تایمز نوشته نباید به طالبان اجازه داد از تهدید به شرکت نکردن در مذاکرات برای دیکته کردن شرایط خود استفاده کند.
آقای بنت هشدار داده که اگر زنان از نشست دوحه به خاطر حضور طالبان حذف شده باشند، هزینه آن بسیار سنگین است.
منابع معتبر به افغانستان اینترنشنال میگویند که روابط ملا هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، با امیرخان متقی، وزیر خارجه این گروه، به تیرگی گراییده است. اخیرا طالبان ذبیحالله مجاهد، سخنگوی اصلی حکومت خود را به جای امیرخان متقی، وزیر خارجه برای شرکت در نشست سوم دوحه برگزید.
هرچند وزارت خارجه طالبان دستگاه وسیعی است و علاوه بر وزیر، معین سیاسی، معین اداری و رییسان متعددی دارد، اعزام مجاهد به دوحه معنادار است.
به گفته این منابع، با گذشت زمان قدرت ذبیحالله مجاهد که دفترش در قندهار منتقل شده است، بیشتر میشود.
منابع میگویند ذبیحالله مجاهد از چهرههای بسیار نزدیک و وفادار به ملاهبتالله است. او تنها مقامی است که پس از تغییر «پایتخت سیاسی طالبان» به قندهار کوچ کرده است.
هیئت ملل متحد به رهبری معاون دبیرکل است و بسیاری در این سازمان اعزام مجاهد را کم اهمیتتر از متقی نمیبینند.
آقای مجاهد جایگاهی مهمتر از سخنگو در رژیم طالبان دارد. منابع میگویند که صلاحیتها و نفوذ او در رژیم طالبان از بسیاری وزرای کابینه این گروه بیشتر است.
معرفی او به عنوان رئیس هیئت مذاکرهکننده طالبان در سومین نشست دوحه نیز نشاندهنده اعتماد ملا هبتالله به ذبیحالله مجاهد است.
ملا هبتالله با دور زدن دستگاه دیپلوماسی طالبان، مجاهد را مأمور گفتوگو با سازمان ملل متحد و نمایندگان کشورهای جهان در دوحه تعیین کرده است.
سخنان اخیرا آقای مجاهد در مورد مسایل خارجی طالبان نشان میدهد او فراتر از سخنگو، نقش وزیر خارجه طالبان را ایفا میکند.
همچنان، در روزهای پسین، مجاهد در نقش رئیس دستگاه دیپلوماسی طالبان درباره روابط خارجی این گروه صحبت کرده است. او امروز در مصاحبه با طلوعنیوز از اظهارات رئیسجمهور چین درباره مناسبات با افغانستان قدردانی کرد و گفت که روابط این گروه با چین در موقعیت بسیار خوبی قرار دارد.
آقای مجاهد همچنان به نمایندگی از دستگاه دیپلوماسی طالبان درباره انتخابات امروز ایران سخن زد و گفت که امارت اسلامی و جمهوری اسلامی ایران در پی گسترش روابط در زمینههای دیپلوماتیک و اقتصادی هستند و امیدوارند دولت آینده ایران نیز راهی را که از پیش ترسیم شده ادامه دهد.
با این حال روشن نیست که تیرگی روابط ملا هبتالله با متقی تا کجا پیش خواهد رفت و مجاهد چقدر اهمیت بیشتر سیاسی و اداری پیدا خواهد کرد.
اما ذبیحالله مجاهد به خبرگزاری تسنیم تیرگی روابط رهبر طالبان با امیرخان متقی را رد کرده و آن را «شایعه» خوانده است.
مجاهد گفت: این گزارش حقیقت ندارد، شایعه است، من این را رد میکنم.
رئیس پیشین کمیسیون حقوق بشر افغانستان، سومین نشست دوحه را ناکام خواند و گفت هرگونه تصمیمگیری بدون حضور اکثریت مردم به ویژه زنان غیرقابل قبول است. سیما سمر به افغانستان اینترنشال گفت که جامعه بینالمللی اکثریت مردم افغانستان را از دور مذاکرات و تصمیمگیریها خارج کرده است.
سیما سمر در این مصاحبه تأکید کرد که «تسلیم شدن» به خواستهای طالبان، زمینه بیشتر نقض حقوق بشر را در افغانستان فراهم میکند.
او گفت که طالبان از مردم افغانستان نمایندگی نمیکند و این گروه حمایت مردمی ندارد.
خانم سر افزود جامعه بینالمللی با طالبان در به حاشیه راندن مسائل حقوق زنان و حقوق بشر همسو شده است.
او تصریح کرد: «هر مسئلهای که در نشست دوحه بحث میشود، بهصورت مستقیم روی وضعیت زنان افغانستان تأثیر دارد. نبود زنان در این نشستنشان میدهد که در پی حل مسئله نیستند، بلکه در پی روزگذرانی و وقتکشی هستند.»
رئیس سابق کمیسیون حقوق بشر گفت که وظیفه بنیادی و اساسی سازمان ملل حمایت از حقوق بشر است، اما به گفته او سازمان در نشست دوحه مسئله حقوق بشر را نادیده گرفته است.
او گفت که برخی کشورها با این بهانه که طالبان واقعیت افغانستان هستند، در پی «عادیسازی» این گروه هستند. او در ادامه گفت اگر طالبان واقعیت است، زنان و مردم افغانستان هم واقعیت کشور اند.
مدافعان حقوق بشر میگویند سازمان ملل با اصرار طالبان، زنان و جامعه مدنی را در نشست اصلی دعوت نکرده و آنان در نشست حاشیهای حضور خواهند داشت.
غیبت نمایندگان جریانهای سیاسی، جامعه مدنی و زنان با انتقادهای گسترده روبرو شده است. برخی فعالان حقوق بشر و حقوق زنان خواهان تحریم نشست سوم دوحه شدند.
گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان گفته اگر زنان از نشست دوحه به خاطر حضور طالبان حذف شده باشند، هزینه آن بسیار سنگین است. ریچارد بنت در مقالهای در نیویارک تایمز نوشت نباید به طالبان اجازه داد از تهدید به شرکت نکردن در مذاکرات برای دیکته کردن شرایط خود استفاده کند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل روز جمعه، هشتم سرطان در این مقاله نوشت اشتباه است که موفقیت نشست دوحه با حضور طالبان سنجیده شود.
ریچارد بنت گفت که تمرکز بر موضوعات بیطرف سیاسی در نشست سوم دوحه به منظور جذب طالبان به میز مذاکره طراحی شده بود.
این در حالی است که به گفته بنت احترام به حقوق بشر، بهخصوص حقوق زنان و دختران باید پیششرط هر گونه تعامل با طالبان باشد.
او همچنین به ارزیابی مستقل درخواست شده توسط شورای امنیت در سال گذشته اشاره کرده که توصیه میکند هر نقشه راه برای ادغام مجدد افغانستان در جامعه بینالمللی باید شامل پیشرفتهای قابل اندازهگیری در عرصه حقوق بشر باشد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در این مقاله نوشت که سازمان ملل طالبان را به عنوان یک دولت به رسمیت نمیشناسد و نباید با این گروه به عنوان یک دولت رفتار شود.
او با اشاره به غیبت نمایندگان زنان و جامعه مدنی افغان در نشست سوم دوحه گفت که تاریخ بارها نشان داده است که عدم مشارکت همه افغانها در روندهای سیاسی اعتبار و پایداری این نشستها را تضعیف میکند.
ریچارد بنت گفت هرچند برخی از اعضای جامعه مدنی و گروههای زنان «پس از فشارهای خارجی قابل توجه» در جلسات حاشیهای حضور خواهند داشت. آقای بنت گفته که باید حضور این گروهها از همان ابتدا در نظر گرفته میشد.
ریچارد بنت در این مقاله گفت هرچند تنها گذاشتن زنان مبارز افغان به این بهانه که جامعه جهانی به اندازه کافی به افغانستان آسیب وارد کرده است و باید از امور این کشور دور بماند آسان است. اما این به گفته او برای آن دسته از زنان و دخترانی که سرکشی میکنند ضرری بزرگ خواهد بود. بنت نوشت: «ما موظف هستیم که با افزایش حفاظت، حمایت و همبستگی به شجاعت آنها پاسخ دهیم.»
گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل افزود که سومین نشست نمایندگان ویژه بینالمللی برای افغانستان در دوحه هفته آینده تشکیل خواهد داد تا در مورد مسیر سیاسی آینده افغانستان گفتوگو کنند.
ریچارد بنت گفت: پس از گفتوگو با طالبان، دستور کار جلسه بر مبارزه با مواد مخدر و کمک به بخش خصوصی متمرکز خواهد بود.» به گفته آقای بنت در این نشست موضوع حقوق بشر یا مسائل زنان مطرح نخواهد شد و نمایندگان زنان یا جامعه مدنی نیز شرکت نخواهند کرد.
به گفته او اگر این محرومیتها بهای حضور طالبان در دوحه باشد، هزینه آن بسیار بالاست.
ریچارد بنت در این مقاله با اشاره سیاستهای ضد زن طالبان و محرومیت زنان از آموزش و کار گفته که نتیجه سیاست حذف زنان و دختران از زندگی عمومی و محروم شدن از ابتدایی ترین حقوق شان است.
او افزوده که زنان افغان در دهه ۱۹۹۰ شروع به توصیف سیاستهای طالبان به عنوان آپارتاید جنسیتی کردند. ریچارد بنت در ادامه مینویسد: «این زنان و بسیاری دیگر، از جمله من، خواهان جرمانگاری این سیاستها بر اساس قوانین بینالمللی هستیم.»
به گفته آقای بنت سیاست امروز طالبان نه تنها نسل امروز افغانستان را نابود میکند بلکه آسیب غیرقابل جبران بر نسلهای آینده افغانستان میزند.
به گفته او پسران امروز در نظامی رشد میکنند که غیرانسانی شدن زنان و دختران را مشروعیت میدهد و با تقلید از طالبان به عنوان الگو به بدرفتاری با زنان ادامه خواهند داد.
