نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل در نامهای به دبیرکل این سازمان، ترور اسماعیل هنیه در تهران را به اسرائیل نسبت داد و افزود جمهوری اسلامی برای «پاسخ قاطع و فوری» به این حمله، از «حق ذاتی دفاع از خود» طبق منشور سازمان ملل استفاده خواهد کرد.
جمهوری اسلامی پیشتر نیز، قبل از حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل در ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، در واکنش به کشتهشدن چند فرمانده سپاه قدس در دمشق به دست اسرائیل، در نامهای مشابه به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به همین بند منشور ملل متحد استناد کرده بود.
امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائمی جمهوری اسلامی در سازمان ملل، در این نامه با اشاره به اینکه اسماعیل هنیه، به عنوان میهمان رسمی دولت جمهوری اسلامی برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به تهران دعوت شده بود، گفته شده هدف قرار دادن هنیه، نقض جدی حاکمیت و تمامیت ارضی ایران و «نقض آشکار هنجارهای اساسی و اصول حقوق بینالملل، به ویژه اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد، از جمله ماده ۲(۴) است که تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر دولتی را ممنوع میکند.»
در ادامه این نامه، نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل با بیان اینکه این اقدام بدون مجوز و حمایت اطلاعاتی ایالات متحده امکانپذیر نبود، نوشته مسئولیت آمریکا به عنوان حامی استراتژیک و اصلی حکومت اسرائیل در منطقه نباید در این جنایت نادیده گرفته شود.
در انتهای این نامه، با اشاره به اینکه حکومت اسرائیل و همدستانش در این حمله مسئولیت دارند، گفته شده جمهوری اسلامی «در استفاده از حق ذاتی خود برای دفاع مشروع، همانطور که در ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد آمده است، تردید نخواهد کرد.»
این نامه، چهارشنبه ۱۰ مرداد برای درخواست تشکیل جلسه شورای امنیت به دبیرکل سازمان ملل نوشته شده است اما متن آن، عصر پنجشنبه ۱۱ مرداد به عنوان سند شورای امنیت منتشر شده است.
ناظران میگویند تاکید جمهوری اسلامی بر ماده ۵۱ منشور سازمان ملل و تاکید بر اینکه تهران از حق خود برای دفاع مشروع برای پاسخ به اسرائیل استفاده میکند میتواند به معنای تصمیم ایران برای حمله نظامی این کشور به اسرائیل باشد.
گزارشها از برنامه تهران برای حمله به اسرائیل
چندین گزارش منتشر شده در دو روز اخیر، همین برداشت را تقویت میکنند. صبح پنجشنبه ۱۱ مرداد، محمد باقری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران با اشاره به اینکه تلافی کشته شدن هنیه حتما اتفاق خواهد افتاد، گفت: «اینکه محور مقاومت و ما چگونه خونخواهی هنیه را انجام میدهیم، در دست بررسی است.»
سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی هم در گفتوگوی تلفنی با دبیرکل سازمان ملل با اشاره به کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران اسرائیل را متهم کرد که علاوه بر تجاوز به تمامیت ارضی ایران و نقض حاکمیت ملی ایران، موجب به خطر انداختن صلح و ثبات شده است و ایران از حق خود برای اقدام متقابل نمیگذرد.
حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان هم در سخنرانی خود پس از کشته شدن اسماعیل هنیه و فواد شکر، فرمانده ارشد حزبالله، ضمن تاکید بر «گرفتن انتقام» گفت: «ما در همه جبههها در یک نبرد آشکار هستیم و درگیری وارد مرحله جدیدی شده است و دشمن باید منتظر انتقام باشد.»
نصرالله با اشاره به اینکه اسرائیل نمیداند تا چه حد از خطوط قرمز عبور کرده است، گفته بود: «ایران ترور هنیه را حمله به عزت و حیثیت خود می داند، زیرا او مهمان بوده است.»
در میان نیروهای شبهنظامی وابسته به ایران، علاوه بر حزبالله، حوثیها هم موضع گرفتند و عبدالملک حوثی، رهبر این گروه اعلام کرد: «موضع جمهوری اسلامی و محور مقاومت مشخص و محکم است و باید به تشدید تنشها از سوی اسرائیل، پاسخ نظامی داده شود.اسرائیل دست از شر بر نمیدارد و درگیری با آن اجتنابناپذیر است.»
خبرگزاری فرانسه، در گزارشی با اشاره به این تهدیدها، به نقل از منابع مطلع و تحلیلگران نوشت جمهوری اسلامی و گروههای نیابتی آن در حال تدارک حملهای علیه اسرائیل برای ایجاد بازدارندگی هستند، اما دامنه آن محدود خواهد بود تا به جنگی همهجانبه با اسرائیل منتهی نشود.
آکسیوس در گزارشی به نقل از سه مقام آمریکایی خبر داده دولت بایدن بر این باور است که جمهوری اسلامی در پاسخ به کشتهشدن اسماعیل هنیه، قصد حمله به اسرائیل را دارد و واشینگتن انتظار دارد هرگونه تلافیجویی از سوی جمهوری اسلامی به لحاظ عملیاتی مشابه حمله ۲۵ فروردین ایران به اسرائیل باشد، اما احتمالا در مقیاس بزرگتر انجام شود و حزبالله لبنان هم در اجرای آن نقش داشته باشد.
آکسیوس میگوید دولت بایدن از این نگران است که بسیج همان ائتلاف بینالمللی و منطقهای که در جریان حمله قبلی ایران به اسرائیل از این کشور دفاع کرد، ممکن است این بار دشوارتر باشد، چرا که کشتن هنیه در تهران، در چارچوب جنگ اسرائیل و حماس انجام شده و احساسات شدید ضد اسرائیلی را در سراسر منطقه برانگیخته است.
بنا بر گزارش آکسیوس، پنتاگون و فرماندهی مرکزی ایالات متحده اکنون در حال کسب آمادگی مشابه با آنچه هستند که قبل از حمله ۲۵ فروردین ایران به اسرائیل انجام دادند که شامل هماهنگ کردن امکانات و تجهیزات نظامی ایالات متحده در خلیج فارس، دریای مدیترانه شرقی و دریای سرخ است.
واشینگتنپست هم عصر پنجشنبه ۱۱ مرداد به نقل از دو فرد آگاه گزارش داد رهبران ارشد گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه از حمله حشد شعبی عراق و حزبالله لبنان، پنجشنبه ۱۱ مرداد با حضور علی خامنهای در تهران دیدار کردند تا در واکنش به کشتهشدن اسماعیل هنیه، درباره طرحهایی برای انتقامجویی از اسرائیل گفتگو و همفکری کنند.
حمایت ایالات متحده از اسرائیل در صورت حمله ایران
بر اساس همین گزارش، بایدن و نتانیاهو، پنجشنبه تلفنی صحبت کردهاند و در این تماس، رییسجمهور ایالات متحده، «بر تعهد خود به حفظ امنیت اسرائیل در برابر تمام تهدیدات از سمت جمهوری اسلامی تاکید کرده و گفته در تلاشها برای کمک به دفاع از اسرائیل، از جمله در برابر پهپادها و موشکهای بالستیک، نیروهای نظامی آمریکایی بیشتری به منطقه اعزام خواهند شد.»
وبسایت خبری والانیوز هم به نقل از چند مقام ارشد آمریکایی گزارش داد دولت جو بایدن معتقد است جمهوری اسلامی طی روزهای آینده در اقدامی انتقامجویانه به اسرائیل حمله خواهد کرد و ایالات متحده آماده است تا به اسرائیل برای دفع حمله احتمالی جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتیاش کمک کند.
به گزارش سیانان، مقامات آمریکا میگویند انتقامگیری جمهوری اسلامی از کشته شدن هنیه، ممکن است شامل حملات نیروهای نیابتی تهران به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه باشد.
سیانان در گزارشی دیگر هم به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا با ارسال پیامی از طریق قطر از جمهوری اسلامی و حزبالله خواسته است که به ترور هنیه و شکر پاسخ ندهد و از تنشزایی بیشتر و اقدام تلافیجویانه خودداری کنند.
اما از سوی دیگر، لیندزی گراهام، سناتور جمهوریخواه، با تاکید بر لزوم حمایت آمریکا از اسرائیل در دفاع از خود در برابر تهدیدهای جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتیاش، بر لزوم واکنش تهاجمی به تهدیدهای تهران تاکید کرد.
این سناتور جمهوریخواه تاکید کرده اسرائیل نه تنها کاملا محق است از خود در برابر حملههای جمهوری اسلامی دفاع کند، بلکه حق دارد به شدت به حکومت ایران ضربه بزند: «بهترین راه برای جلوگیری از تشدید، نشان دادن تمایل به تهاجم است، اکنون زمان این کار است.»
رئیسجمهور امریکا در سخنان کوتاه خود در کنار اعضای خانوادههای این زندانیان، تبادل این زندانیان را محصول همکاری چند کشور و نشانهای از «اهمیت همکاری و حفظ شرکای بینالمللی» دانست.
در فهرستی که کاخ سفید به عنوان بازداشتیهای امریکایی پخش کرده است، نامهای چهار نفر به چشم میخورد: پل ولان کهنهسرباز نیروی دریایی، ایوان گرشکوویچ خبرنگار وال استریت ژورنال، آلسو کورماشوا خبرنگار رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و ولادیمیر کارامورزا فعال سیاسی، نویسنده و فیلمساز.
به گزارش نیویارک تایمز، این زندانیان در حال سفر به سوی این کشور هستند و آقای بایدن تا ساعاتی دیگر از آنها استقبال خواهد کرد.
پیشتر کاخ سفید عکسی از این زندانیان را پخش کرد که نشان میداد آنها بر یک هواپیما سوار شدهاند.
گفته شده که این «بزرگترین تبادل زندانیان» از زمان فروپاشی شوروی سابق میان غرب و شرق است. چنانکه کاخ سفید اعلام کرده است، در این معامله تبادل زندانیان هفت کشور دخیل هستند و این تبادل زندانیان از نگاه تعداد زندانیان و پیچیدگی معامله، پس از فروپاشی شوروی پیشینه ندارد.
گفته شده است که کشورهای امریکا، آلمان و سه کشور اروپایی در یک سوی این معامله و روسیه و بلاروس در سوی دیگر این معامله بودهاند.
این معامله به دنبال ماهها گفتوگو با میانجیگری ترکیه، در میدان هوایی انقره اجرایی شد. پیشتر ترکیه اعلام کرده بود که ۲۶ زندانیانی با هفت هواپیما در این میدانهوایی مبادله شدند.
به گزارش نیویارک تایمز، ۱۶ تن از زندانیانی که روز پنجشنبه مبادله شدند، در روسیه زندانی بودند.
در میان زندانیانی که در این معامله آزاد شدند، ایوان گرشکویچ خبرنگار وال استریت ژورنال، پل ولان کهنهسرباز نیروی دریایی امریکا، آلسو کورماشوا خبرنگار و ولادیمیر کارامورزا منتقد کاخ کرملین هستند.
گرشکوویچ پارسال در سفری به روسیه بازداشت شد و ماه گذشته به اتهام جاسوسی برای امریکا به ۱۶ سال زندان محکوم شد.
یکی دیگر از این زندانیان وادیم کراسیکوف است که مقامهای آلمانی او را افسر سرویس امنیت فدرال روسیه و عامل قتل یک فرمانده چچنی مخالف روسیه دانستهاند. او در آلمان به حبس ابد محکوم شده بود.
از دیگر افراد آزاد شده ایلیا یاشین، سیاستمدار منتقد دولت روسیه و ریکو کریگر آلمانی هستند که در روسیه و بلاروس زندانی شده بودند. کریگر در بلاروس به اتهام دست داشتن به فعالیتهای تروریستی به اعدام محکوم شده بود و اخیرا به فرمان الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور این کشور، عفو شد.
گروهی از اعضای هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در کانگرس امریکا به تجلیل از آزادی این زندانیان پرداختند و سناتور بن کاردین، رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی مجلس سنا اعتبار این معامله را به جو بایدن و وزارت خارجه او داد.
آقای کاردین آزادی این زندانیان را «پایان کابوس» آنها و خانوادههای آنها دانست. او نسبت به آزادی ولادیمیر کارامورزا، فعال و خبرنگار روس اظهار خرسندی کرد. کارامورزا گرین کارت امریکایی دارد و نویسنده روزنامه واشنگتن پست است.
