رئیس پیشین کمسیون حقوق بشر افغانستان میگوید قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان، آیینهای است که «دیدگاه مریض» این گروه را نشان میدهد. شهرزاد اکبر گفت مردم از گرسنگی، بیبرقی و نبود دارو میمیرند اما طالبان دنبال اندازهگیری حجاب و ریش است.
خانم اکبر که در حال حاضر رئیس سازمان حقوق بشری رواداری است، روز جمعه، دوم سرطان، در شبکه اجتماعی اکس نوشت قانون تازه توشیح شده توسط رهبر طالبان، زنان را شیانگاری کرده و کرامت انسانی آنان را سلب میکند.
وزارت عدلیه طالبان چهارشنبه، ۳۱ اسد، اعلام کرد که ملا هبتالله آخندزاده، رهبر این گروه، «قانون امر به معروف و نهی از منکر» را توشیح کرده است. وزارت عدلیه افزود که این قانون در چهار فصل و ۳۵ ماده توشیح و در جریده رسمی نشر شده و قابل اجرا است.
قانون امر به معروف طالبان، صورت، بدن و صدای زنان را «عورت» دانسته و ظاهر شدن آنها در برابر «نامحرم» را جرم اعلام کرده است. این قانون همچنین تصویر و ویدیوهای موجودات زنده در موبایل، کامپیوتر و سایر وسایل را منع کرده است.
قانون امر به معروف طالبان واکنشهای زیادی را در شبکههای اجتماعی به همراه داشته است. بسیاری از کاربران زن با انتقاد از این قانون گفتهاند که طالبان با توشیح این قانون به سیاستها «زنستیزانه و اعمال اپارتاید جنسیتی» در افغانستان سنگ تمام گذاشته است.
جنبش زنان برای صلح و آزادی از سازمان ملل خواست مانع اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان شود این جنبش در اعلامیهای، توشیح این قانون جدید را گامی در راستای نهادینهسازی «ظلم» و «آپارتاید جنسیتی» علیه زنان افغان دانست.
جنبش زنان برای صلح و آزادی در اعلامیهای که روز جمعه، ۲ سنبله منتشر شد، اعلام کرد که طالبان در سه سال گذشته از «هیچ جنایتی علیه زنان» در کشور دریغ نکرده و اکنون با وضع قانون جدید، تلاش دارد «جنایات خود علیه زنان» را رسمیت بخشد. این جنبش از تمامی طرفها، بهویژه سازمان ملل، خواسته است که مانع اجرای این قانون توسط طالبان شوند.
این جنبش همچنین از سازمانها و جامعه جهانی درخواست کرده است که با درک «شرایط اسفبار» کنونی زنان افغانستان، از ادامه سیاست تعامل و مماشات با گروه «تروریستی طالبان» خودداری کنند.
از سوی دیگر، جنبش زنان برای صلح و آزادی از مردم افغانستان خواسته است که در برابر «زنکشی و محرومیت دختران از حق تحصیل و کار» ایستادگی کنند و برای دستیابی به یک جامعه برابر علیه طالبان مبارزه کنند.
وزارت عدلیه طالبان چهارشنبه، ۳۱ اسد، اعلام کرد که ملا هبتالله آخندزاده، رهبر این گروه، «قانون امر به معروف و نهی از منکر» را توشیح کرده است. وزارت عدلیه افزود که این قانون در چهار فصل و ۳۵ ماده توشیح و در جریده رسمی نشر شده و قابل اجرا است.
قانون امر به معروف طالبان، صورت، بدن و صدای زنان را «عورت» دانسته و ظاهر شدن آنها در برابر «نامحرم» را جرم اعلام کرده است. این قانون همچنین تصویر و ویدیوهای موجودات زنده در موبایل، کامپیوتر و سایر وسایل را منع کرده است.
مهاجران افغان در ایران میگویند که پولیس ایران، به بازداشت، آزار و اذیت و اخراج افغانهای دارای ویزای معتبر ادامه داده است. یکی از مهاجران روز شنبه گفت هرچند پاسپورت و ویزای معتبر در دست دارد اما پولیس ایران او را مورد ضرب و شتم قرار داده است.
جمهوری اسلامی در ماههای اخیر موج گسترده بازداشت و اخراج مهاجرین افغان را از سر گرفته است. این کشور همچنین حضور افغانها را در چندین استان این کشور ممنوع کرده است.
مهدی بابالحوائجی، معاون استاندار تهران و فرماندار شهر ری در ماه جوزای امسال، در یک جلسه رسمی اعلام کرد که «مقابله با اتباع غیرمجاز، مثل مقابله در زمان جنگ است.»
در هفتههای گذشته نیز «طرح ضربتی جمعآوری مهاجرین غیرقانونی» در برخی نقاط ایران آغاز شد.
با این حال، گزارشها حاکی از آن است که نه تنها افغانها فاقد مدارک اقامتی، بلکه کسانی هم که دارای ویزای معتبر هستند بازداشت و سپس به افغانستان اخراج میشوند.
بررسیهای افغانستان اینترنشنال نشان میدهد که در این بین شماری از آنان هم به شدت تحقیر و لتوکوب شدهاند.
یک مهاجر افغان در ایران با فرستادن یک فایل صوتی گفت که پولیس ایران به محل کار مهاجران افغان هجوم برده و آنان را مورد ضرب و شتم قرار داده است.
او افزود که پولیس یکی از دوستانش را با وجود داشتن پاسپورت و ویزا، از محل کارش دستگیر کرده و پس از ضرب و شتم شدید، به اردوگاه منتقل کرده است.
او همچنین تصویری ارسال کرده که آثار و علائم ضرب و شتم را نشان میدهد.
یک شهروند افغانستان میگوید با این که ویزای ایران را با هزینه زیاد به دست آورد، اما ماموران پولیس او را با ویزا بازداشت کردند.
به گفته او، با ویزا در مشهد به مشکلی برنخورد، اما ماموران انتظامی در استان البرز بازداشتش کردند و رد مرز شد.
او میگوید که ویزای یک مهاجر در تمام شهرهای ایران اعتبار یکسان ندارد.
گزارشها نشان میدهد که خشونت علیه افغانها محدود به یک شهر نیست. یک کارگر افغان مقیم شهرستان کرج ایران سه روز پیش گفت کارفرما حقوق او را نداده و او را با زور پولیس از محل کارش اخراج کرده است.
او به افغانستان اینترنشنال گفت با وجود داشتن اسناد اقامتی معتبر، پولیس او را از محل کار بیرون کرده و به دادخواستش توجهی نکرده است.
اخراج غیرمنتظره افغانهایی که با ویزا وارد ایران شدند، باعث شده تا شماری از آنان حتی نتوانند اموال و وسایل خود را با خود بگیرند.
یکی از این افراد به افغانستان اینترنشنال گفت به رغم داشتن مدارک قانونی، از ایران اخراج شد و اموال و داراییهایش در این کشور باقی ماند. او گفت که در سیستم حقوقی طالبان و سفارت ایران در کابل هیچ مرجعی برای رسیدگی به شکایتهای او وجود ندارد.
دفتر آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (تیکا) به ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت هرات تجهیزات فنی کمک کرده است. این تجهیزات شامل دوربین، پهپاد، دستگاه ضبط صوت، میکروفون، کامپیوتر و جنراتور است.
طبق گزارش تیکا که روز پنجشنبه یکم سنبله منتشر شده، این کمک ترکیه با هدف «حمایت از روزنامهنگاری» در افغانستان انجام شده است.
عرفات دنیز، هماهنگکننده دفتر تیکا در هرات، «توسعه رسانه در افغانستان» را از اولویتهای کاری خود عنوان کرده است. او در مراسمی که به منظور اهدای این کمکها به طالبان برگزار شده بود دسترسی به اخبار در افغانستان را مهم ارزیابی کرد.
این در حالی است که محدودیتهای طالبان علیه رسانهها در افغانستان در سه سال گذشته به طور چشمگیری آزادی مطبوعات را کاهش داده است.
طالبان با اعمال کنترول شدید بر محتوای رسانهها، نظارت دقیق بر پوشش خبری و ممنوعیت فعالیتهای خاص رسانهای، فضای خبری را به شدت محدود کرده است. بسیاری از رسانههای مستقل به دلیل فشارهای اعمالشده تعطیل شدهاند یا به فعالیتهایشان محدود شده است. خبرنگاران و کارکنان رسانهای نیز با تهدیدات و خشونت مواجه هستند که این امر به کاهش شدید آزادی بیان و کاهش دسترسی به اطلاعات دقیق و متنوع منجر شده است.
این محدودیتها به وضوح نشاندهنده محدودیتهای جدی بر آزادی مطبوعات و تاثیر منفی آن بر کیفیت اطلاعرسانی در کشور است.
عبدالحکیم شرعی، وزیر عدلیه طالبان، در دیدار با هیئتی از روحانیون ترکیه گفت که این گروه تمامی قوانین خود را بر اساس فقه حنفی تدوین میکند. پیش از این، علمای دینی شیعه بارها خواستار رسمیت یافتن مذهب تشیع توسط طالبان شدهاند.
رسیمت یافتن مذهب جعفری در نظام طالبان، تدریس فقه جعفری در دانشگاهها و مکاتب برای دانشجویان و دانشآموزان اهل تشیع و مشارکت معنادار شیعیان در دستگاههای حکومتی از خواستهای اساسی شورای علمای شیعه از طالبان است.
خبرگزاری باختر، تحت کنترول طالبان روز جمعه دوم سنبله گزارش داد که وزیر عدلیه این گروه با سلیم ارگون، معاون ریاست امور مذهبی ترکیه دیدار کرده است.
طبق این گزارش، وزیر عدلیه طالبان فغانستان ورسمیت یافتن مذهب جعفری در نظام طالبان، تدریس فقه جعفری در دانشگاهها و مدارس برای دانشجویان و دانشآموزان اهل تشیع، و مشارکت معنادار شیعیان در دستگاههای حکومتی از خواستههای اساسی شورای علمای شیعه از طالبان است.
خبرگزاری باختر، تحت کنترل طالبان، روز جمعه دوم سنبله گزارش داد که وزیر عدلیه این گروه با سلیم ارگون، معاون ریاست امور مذهبی ترکیه، دیدار کرده است.
طبق این گزارش، وزیر عدلیه طالبان افغانستان و ترکیه را دو کشور با مشترکات دینی خواند.
این اظهارات در حالی مطرح میشود که رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، سال گذشته از منع تحصیل دختران توسط طالبان به شدت انتقاد کرد و گفت که این اقدام نه انسانی است و نه اسلامی.
بر اساس گزارش باختر، هیئت ترکیه در دیدار با وزیر عدلیه طالبان اظهار داشته است که این کشور آماده همکاری و ارائه تجارب خود در بخشهای حقوقی و قضایی است.
ابلاغ قانون تازه امر به معروف و نهی از منکر
اظهارات وزیر عدلیه طالبان پس از ابلاغ قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر توسط این گروه انجام شده است.
بر اساس قانون تازه «امر به معروف و نهی از منکر» که رهبر طالبان به حکومت این گروه ابلاغ کرده است، زنان علاوه بر پوشاندن تمام بدن باید چهره خود را هم به خاطر آنچه «ترس از فتنه» خوانده شده بپوشانند و صدای زن، حتی زمان خواندن قرآن، مصداق «ستر عورت» تلقی شده و حرام و ممنوع است.
قانون جدید یک سند ۱۱۴ صفحهای و ۳۵ مادهای است که به عنوان نخستین سند رسمی طالبان در موضوع «امر به معروف و نهی از منکر»، پس از قدرتگیری دوباره این گروه در افغانستان منتشر شده است.
در قانون جدید که وزارت عدلیه افغانستان در روزنامه رسمی این کشور منتشر کرده، ریش کوتاهتر از اندازه یک مشت برای مردان، اصلاح موها بر خلاف شریعت اسلامی، پخش موسیقی و اختلاط زنان با مردان در وسایل نقلیه هم ممنوع اعلام شده است.
قانون جدید که ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان، ابلاغ کرده است، جابهجایی و رفتوآمد زنان بدون پوشش کامل بدن و سر و صورت و بدون همراهی یک مرد محرم بالغ و عاقل جرم است و رانندههای وسایل نقلیه هم از سوارکردن آنها منع شدهاند.
در یکی دیگر از مواد این قانون تازه گفته شده «واجب است زن مسلمان و صالح از ترس فتنه خود را زنان کافر و فاسق هم بپوشاند.»
طالبان در این قانون از ماموران خود خواسته است در راستای نهی از منکر اجازه ندهند از تصاویر و عکس جانداران از جمله انسان در رسانهها استفاده شود.
طالبان همچنین تماشای عکس و تصویر جانداران (انسان، پرندهها و حیوانات) در کامپیوتر، موبایل و روی نوارهای ویدیویی حرام اعلام شده و از ماموران خواسته شده با آن برخورد کنند.
ماموران طالبان موظف شدهاند مانع شوند مردم نماز خواندن را ترک کرده یا قضا کنند و در اوقات نماز، کسبه، کشاورزان و بازاریان را ناچار کنند نماز را به جماعت در مساجد ادا کنند و همچنین مانع روزهخواری شوند.
از دیگر محدودیتهای قابل توجه در این قانون جدید، تاکید بر غیرقانونی بودن نگهداری و خرید و فروش مجسمهها و پیکرههای موجودات جاندار (حیوانات، پرندگان و انسان) است.
برگزاری و تکریم آئینهای سنتی مانندن نوروز و شب یلدا و برنامههایی همچون آتشبازی هم ممنوع اعلام شده است.
رویترز در یک گزارش اختصاصی نوشت با افزایش تنشها در منطقه، شرکتهای هوایی، آسمان افغانستان را نسبت به آسمان ایران و اسرائیل امنتر میدانند. این خبرگزاری نوشت این در حالی است که خدمات کنترول ترافیک هوایی در افغانستان از سر گرفته نشده است.
رویترز گزارش داد که بسیاری از شرکتهای هوایی بزرگ، استفاده از حریم هوایی افغانستان را افزایش دادهاند. این خبرگزاری نوشت که با افزایش تنشها در خاورمیانه، این شرکتها، حریم هوایی افغانستان را بهعنوان گزینهای نسبتاً امن در نظر میگیرند.
رویترز در گزارشی که روز جمعه، ۲ سنبله منتشر کرد، اعلام کرد که خطوط هوایی بزرگ از جمله سنگاپور ایرلاینز، بریتیش ایرویز، ترکیش ایرلاینز، تای ایرویز و فرانس ایرویز استفاده از حریم هوایی افغانستان را در ماههای اخیر افزایش دادهاند.
بر اساس این گزارش، شرکتهای هوایی پس از نزدیک به سه سال اجتناب، استفاده از حریم هوایی افغانستان را از سر گرفتهاند. به دنبال تسلط طالبان بر افغانستان و توقف خدمات کنترول ترافیک هوایی در این کشور، شرکتهای هوایی عبور از مسیرهای اصلی میان آسیا و اروپا را متوقف کرده بودند. اما بسیاری از شرکتهای بزرگ هوایی از ماه اپریل ۲۰۲۴ و پس از حملات موشکی ایران به اسرائیل، استفاده از حریم هوایی افغانستان را افزایش دادهاند.
خدمات کنترول ترافیک هوایی در افغانستان هنوز از سرگرفته نشده است، اما شرکتهای هوایی به طور فزایندهای حریم هوایی افغانستان را به حریم هوایی ایران و اسرائیل ترجیح دادهاند.
یان پتچنیک، سخنگوی سازمان «فلایترادار ۲۴»، گفت که افزایش تنشها در خاورمیانه محاسبات استفاده از حریمهای هوایی را تغییر داده است. او افزود که خطوط هوایی به طور طبیعی به دنبال کاهش خطر هستند و با افزایش تنشها میان ایران و اسرائیل، حریم هوایی افغانستان را امنتر ارزیابی کردهاند.
سازمان «فلایترادار ۲۴» گزارش میدهد که در هفته دوم ماه اگست، پروازها در حریم هوایی افغانستان هفت برابر نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش یافته است.
دادههای شرکتهای هوایی نشان میدهد که بسته شدن حریم هوایی روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین و افزایش تنشها در خاورمیانه بر استفاده از حریم هوایی افغانستان تأثیر گذاشته است. با این حال، رشد اصلی از زمانی آغاز شده که رئیس دفتر حماس در ایران کشته شد و نگرانیها از حملات ایران به اسرائیل افزایش یافت.
اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده (افایای) در اوایل ماه جولای اعلام کرد که هواپیماها میتوانند در ارتفاع کمتری بر فراز بخشی از شمال شرق افغانستان، کریدور واخان، که برای عبور از تاجیکستان به پاکستان استفاده میشود، پرواز کنند. پیش از آن، این اداره پرواز بر فراز افغانستان را ممنوع کرده بود، اما اکنون هشدار داده که پروازها باید در ارتفاع ۹۷۵۳ متر از زمین انجام شوند تا از اثرگذاری تسلیحات زمین به هوا کاسته شود.
با تسلط طالبان بر افغانستان در اسد ۱۴۰۰، کنترول هوایی در این کشور متوقف شده و گروه طالبان قادر به ردیابی هواپیماها در آسمان کشور نیست. وزیر دفاع طالبان پیشتر در یک گفتوگوی تلویزیونی گفته بود که این گروه در تلاش است تا از گردش هواپیماهای خارجی در حریم هوایی افغانستان جلوگیری کند. او افزود که حریم هوایی افغانستان هنوز تحت «اشغال» است.
