فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جمهوری اسلامی در دیدار با مسعود پزشکیان گفت طالبان قابل اعتماد نیست، اما برخی به دنبال تطهیر این گروه هستند. آقای مالکی از رئیسجمهور ایران خواست در روابط این کشور با طالبان تجدید نظر شود.
به گزارش رسانههای داخلی ایران، فدا حسین مالکی در این دیدار گفت: «ما بارها اعلام کردهایم طالبان همانطور که از حقابه هیرمند امتناع کرده است و باعث خشکسالی وحشتناک و ایجاد چالشهای جدی برای مردم منطقه شده است در موارد دیگر نیز قابل اعتماد نخواهند بود، اما متاسفانه برخی به دنبال تطهیر طالبان هستند.»
این نماینده مجلس به مسعود پزشکیان گفت که طالبان از سیلاب طبیعی به عنوان حقابه ایران یاد کرده است.
او در عین حال تاکید کرد که جمهوری اسلامی باید تجدید نظری جدی در خصوص روابط با طالبان داشته باشد.
عبداللطیف منصور وزیر انرژی و آب طالبان ماه ثور ۱۴۰۳ در دیدار با حسن مرتضوی معاون سفیر جمهوری اسلامی در کابل گفت بخش زیادی از حقابه ایران داده شده و رهاسازی آب ادامه دارد. حسن مرتضوی هم ابراز امیدواری کرد که موضوع آب به «همگرایی» میان ایران و طالبان کمک کند.
حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیسجمهور ایران در امور افغانستان هم پیش از این گفته بود که موانع فنی تخصیص حقابه ایران از سوی طالبان رفع شده است.
وزارت امر به معروف طالبان روز شنبه اعلام کرد که محتسبان این وزارت شش نفر را به اتهام «روابط غیراخلاقی و نامشروع» در کابل بازداشت کردهاند. این وزارتخانه گفته است که افراد بازداشتشده به دستگاه عدلی و قضایی معرفی خواهند شد.
وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در اطلاعیهای نوشت که محتسبین این وزارتخانه «شبانهروز در تلاشند تا افراد دخیل در روابط نامشروع و غیراخلاقی را شناسایی و به پنجه قانون بسپارند.»
ماموران امر به معروف طالبان از شهروندان کابل خواستهاند تا در شناسایی و بازداشت افرادی که در روابط نامشروع و غیراخلاقی فعالیت میکنند، همکاری کنند.
وزارت امر بالمعروف و نهی از منکر طالبان همچنین اعلام کرده است که پیش از این نیز شمار زیادی از افراد را به اتهام مشابه در سراسر کشور بازداشت کرده است.
در سه سال گذشته، طالبان صدها نفر را به اتهام روابط غیراخلاقی در کابل و دیگر ولایات کشور شلاق زده است. این اقدامات با واکنش گسترده جهانی روبرو شده است. نهادهای حقوق بشری و مستقل بینالمللی، اقدامات طالبان را مغایر اصل کرامت انسانی عنوان کردهاند.
ماموران امر به معروف و نهی از منکر طالبان با اتکا به قانون تازه توشیح شده این گروه، از اختیارات گستردهای برخوردار شده و در تمام جنبههای زندگی شهروندان دخالت میکنند.
در ادامه فشارها به مهاجران افغانستان در ایران، سخنگوی کمیسیون امور داخلی مجلس این کشور گفت بر اساس طرح ساماندهی مهاجران، دیگر چیزی به عنوان اقامت دائم اتباع در ایران وجود ندارد. ولیالله بیاتی گفت تنها سه نوع اقامت موقت شامل یک ساله، سه ساله و احتمالا هفت ساله پیشبینی شده است.
بیاتی روز شنبه ۱۴ میزان خبر داد طرح ساماندهی اتباع خارجی و اساسنامه سازمان ملی مهاجرت در دستور کار کمیسیون امور داخلی مجلس قرار دارد.
او افزود تاکنون بیش از ۲۰ بند از این طرح به تصویب رسیده است.
بیاتی با اشاره به برخی جزییات این طرح گفت: «بر اساس این طرح ما به مهاجرینی که وارد کشور میشوند، پس از اسکن عنبیه چشم، یک کارت میدهیم که همه خدمات مورد نیاز او با این کارت ارائه میشود و فرد مهاجر باید آن را تا زمان خروج از کشور به همراه داشته باشد.»
محمد رشیدی، عضو هیئت رییسه مجلس، در جلسه علنی از وصول طرح اصلاح قانون مربوط به «ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران» خبر داد.
سخنگوی کمیسیون امور داخلی مجلس در ادامه اظهارات خود با بیان اینکه طبق تصمیم اعضای کمیسیون، مقوله اقامت بهصورت موقت دیده شده، گفت: «ما به دنبال آن نیستیم که اتباعی که در کشور حضور دارند، رسوب کنند و ماندگاریشان بالا برود و بر اساس طرح مذکور دیگر چیزی به عنوان اقامت دائم اتباع در ایران نداریم.»
بیاتی با بیان اینکه اتباع برای ماندن در کشور و فعالیت بهعنوان نیروی کار نیاز دارند تا کارفرما آنها را ضمانت کند، افزود: «از دیگر مباحث ذکر شده در طرح ساماندهی اتباع، تقسیم آنها به سه گروه نیروهای کار، افراد سرمایهگذار یا محصلین است.»
جمهوری اسلامی به شهروندان خارجی و مهاجرین در ایران اتباع میگوید.
به گفته بیاتی، پس از انجام رسیدگیهای لازم به این طرح، گزارش کمیسیون در سامانه مربوط به نمایندگان مجلس بارگذاری میشود تا پس از ثبت نظرات نمایندگان، طی هفتههای آینده در دستور کار صحن مجلس قرار بگیرد.
ممنوعیت اقامت مهاجرین در برخی شهرهای ایران
بیاتی در پاسخ به اینکه آیا بر اساس این طرح، ممنوعیت اقامت اتباع خارجی در برخی از استانها و شهرهای کشور همچنان وجود خواهد داشت، گفت این موضوع تحت عنوان آمایش سرزمینی در طرح مذکور آمده و بر عهده شورای هماهنگی استانها گذاشته شده است.
احمدعلی گودرزی، فرمانده مرزبانی فراجا، اخیرا اعلام کرد سیاست جمهوری اسلامی این است که «اتباع غیرمجاز» باید تا پایان سال ۱۴۰۳ کشور را ترک کنند.
او در این باره گفت: «ما کشور مهماننوازی هستیم. این افراد مدتهاست از همه امکانات در کشور ما استفاده کردهاند اما دیگر باید از کشور خارج شوند.»
جمهوری اسلامی همچنان دیوارکشی در مرزهای شرقی با افغانستان را روی دست دارد.
برخی ناظران این طرح را در ادامه سیاستهای مهاجرستیزانه جمهوری اسلامی، بهویژه علیه شهروندان اهل افغانستان میدانند.
در ماههای گذشته گزارشهای بسیاری از افزایش رد مرزهای غیرقانونی، همراه با برخوردهای شدید با مهاجران افغانستان در ایران منتشر شده است.
به گزارش افغانستاناینترنشنال، تعداد قابل ملاحظهای از افغانها پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان، به ایران مهاجرت کردند.
تعداد زیادی از این مهاجران، زنان و دخترانی هستند که از حق آموزش و کار در افغانستان محروم ماندهاند.
بخشی دیگر از مهاجران، نظامیان و کارمندان حکومت پیشین هستند که از ترس انتقامجویی طالبان به ایران فرار کردهاند.
شماری از مهاجران نیز به دنبال بحران اقتصادی و بیکاری گسترده در افغانستان تحت کنترول طالبان، برای کار کردن راهی ایران شدهاند.
در ماههای اخیر فشار نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی و شماری از شهروندان ایران بر مهاجران افغانستان افزایش یافته و موارد قابل توجهی از حملات به مهاجران گزارش شده است.
شرکتکنندگان نشست فرمت مشورتی مسکو ۷ بار از کلمه تروریسم در افغانستان در بیانیه مشترک خود کار گرفتند. در این بیانیه آمده است که همه گروههای تروریستی و جداییطلب مستقر در افغانستان تهدیدی جدی برای امنیت جهان و منطقهاند.
نمایندگان کشورهای شرکتکننده در نشست فرمت مسکو در این بیانیه از حضور گروههای تروریستی و جداییطلب در افغانستان ابراز نگرانی کردند.
آنها همچنین از طالبان خواستند حقوق مردم بهویژه زنان و گروههای قومی را رعایت کرده و نظام فراگیر و معتدل تشکیل دهد.
براساس این بیانیه که یک نسخه از آن در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفته، نمایندگان کشورهای شرکتکننده با ابراز نگرانی عمیق نسبت به وضعیت امنیتی مرتبط با تروریسم در افغانستان، خاطرنشان کردند که «گروههای تروریستی و جداییطلب مستقر در افغانستان، همچنان یک تهدید جدی برای امنیت منطقه و جهان هستند.»
در بیانیه آمده است که طرفها بر تقویت همکاریهای ضدتروریستی در سطوح دوجانبه و چندجانبه تأکید کردند و حمایت خود را از طالبان در راستای مبارزه با تروریسم و ریشهکن کردن آن اعلام کردند.
آنها همچنین از تبدیل شدن افغانستان به یک دولت مستقل، واحد و صلحآمیز حمایت کردند.
مخالفت با ایجاد پایگاههای نظامی خارجی در افغانستان
شرکتکنندگان نشست فرمت مسکو «تلاش کشورهای سوم برای ایجاد زیرساختهای نظامی در افغانستان و کشورهای همسایه» را غیرقابل قبول خواندند.
در بیانیه پایانی فرمت مسکو آمده که چنین اقدامات به نفع صلح و ثبات در منطقه نیست.
با این حال، در بیانیه درباره این تلاشها توضیحی داده نشده است.
پیش از این گزارشهایی مبنی بر اینکه امریکا برای نظارت بر وضعیت افغانستان، پایگاههایی در شمال پاکستان ایجاد کرده است، منتشر شده بود. شرکتکنندگان نشست مسکو گفتند که «ایجاد این پایگاهها با منافع و ثبات منطقهای سازگار نیست.»
آنها همچنین علاقهمندی خود را به توسعه پروژههای اقتصادی منطقهای با مشارکت افغانستان و حمایت از پیشرفت پایدار در حوزههایی مانند صحت، مبارزه با فقر، کشاورزی و جلوگیری از بلایای طبیعی ابراز کردند تا به افغانستان در دستیابی سریعتر به توسعه مستقل و پایدار کمک کنند.
کشورهای شرکتکننده همچنین از ادغام فعال افغانستان در سیستم ارتباطات منطقهای حمایت کردند.
نشست فرمت مسکو از جامعه بینالمللی خواست که به ارائه کمکهای اضطراری انسانی به مردم افغانستان سرعت بخشد و تأکید کرد که «سیاسی کردن این کمکها غیرقابل قبول است.»
کشورهای شرکتکننده از طالبان خواستند نظام متعادل، کارآمد و فراگیری تشکیل دهند تا «حقوق و منافع اساسی تمام مردم افغانستان، از جمله زنان، دختران و همه گروههای قومی، رعایت شود.»
کشورهای منطقه همچنین از طالبان خواستند که شرایط لازم را برای مردم افغانستان فراهم کنند، از مهاجرت بیشتر آنها جلوگیری کرده و شرایط را برای بازگشت پناهندگان تسهیل کنند.
در بیانیه از ایران، پاکستان و برخی کشورهای دیگر منطقه به خاطر پذیرش میلیونها پناهنده افغان قدردانی شده است. این درحالی است که ایران و پاکستان مصمم هستند مهاجرین فاقد مدرک را برگردانند.
ششمین نشست فرمت مسکو درباره افغانستان، روز جمعه ۱۳ میزان با حضور نمایندگان چین، هند، ایران، قزاقستان، قرغیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و اوزبیکستان برگزار شد. در این نشست، امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان نیز شرکت کرد.
در پی حملات موشکی ایران به اسرائیل و احتمال حمله تلافیجویانه تلآویو، شمار پروازهای بینالمللی از آسمان افغانستان افزایش یافته است. دادههای «فلایترادار ۲۴» نشان میدهد روز پنجشنبه، ۱۹۱ پرواز از آسمان افغانستان عبور کردند که از هنگام بازگشت طالبان به قدرت بیسابقه بوده است.
شرکتهای هواپیمایی برای هر پرواز ۷۰۰ دالر به وزارت هوانوردی طالبان پرداخت کردهاند. این پرداختها منبع درآمد قابل توجه و رو به رشدی برای رژیم طالبان محسوب میشود.
حریم هوایی افغانستان پس از سقوط نظام جمهوری در اگست ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، به دلیل نگرانیهای امنیتی و سیاسی به روی پروازهای بینالمللی بسته شد. هدف این تصمیم تنها مسائل امنیتی نبود، بلکه بهعنوان راهی برای محروم کردن طالبان از دسترسی به ارز بینالمللی نیز مطرح بود.
با این حال، پروازها از آسمان افغانستان بهویژه پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل و جنگ در غزه و اوج گرفتن تنش در خاورمیانه افزایش یافته است.
دادههای سایت «فلایترادار ۲۴» نشان میدهد که در هفته دوم اگست، تعداد پروازهای عبوری از حریم هوایی افغانستان نسبت به اگست ۲۰۲۳ بیش از هفت برابر افزایش یافته است.
این روند پس از حملات اخیر موشکی ایران به اسرائیل شدت گرفت و بسیاری از خطوط هوایی مجبور شدند مسیر معمول اروپا به آسیا از طریق حریم هوایی ایران را کنار بگذارند.
دادههای «فلایترادار۲۴» نشان میدهد که بهطور متوسط ۱۴۷ پرواز در روز بین ۱۹ تا ۳۰ سپتامبر از حریم هوایی افغانستان عبور کردهاند. این شامل پروازهایی نمیشود که مبدا یا مقصدشان افغانستان است. با این حساب، رژیم طالبان سالانه ۳۷ میلیون دالر از حریم هوایی به دست میآورد.
این تعداد روز سهشنبه به دنبال حملات موشکی ایران، ۲۰ درصد افزایش یافت و به ۱۷۱ پرواز رسید و در روز پنجشنبه مجدداً به ۱۹۱ پرواز رسید، که بیشترین تعداد پرواز عبوری در یک روز از زمان تسلط طالبان بر افغانستان است.
از جمله شرکتهای هواپیمایی که پروازهایشان به آسمان افغانستان بازگشته است، میتوان به سوئیس ایر، فینایر، سنگاپور ایرلاینز، بریتیش ایرویز و لوفتهانزا اشاره کرد.
سخنگوی فلایترادار ۲۴ به روزنامه ایندیپندنت گفت: «ما شاهد آن هستیم که هواپیماهایی که معمولاً از حریم هوایی ایران عبور میکردند، اکنون از آسمان افغانستان استفاده میکنند. با اعمال محدودیتهای بیشتر در فضای هوایی خاورمیانه، خطوط هوایی بین ارزیابی ریسک و انتخاب بهترین گزینه تصمیمگیری میکنند.»
آنانت میشرا، پژوهشگر مهمان مرکز بینالمللی پولیس و امنیت دانشگاه ولز جنوبی میگوید که شرکتهای هواپیمایی، بهویژه در غرب، هزاران درخواست از خلبانان برای اجتناب از حریم هوایی ایران و سوریه دریافت کردند و در نهایت مجبور به استفاده از کریدور هوایی افغانستان شدند که نسبتاً کمخطرتر است.
مبالغی که خطوط هوایی میپردازند زیاد نیست، اما درآمد طالبان نیز چندان قابل توجه نیست. برآوردهای بانک جهانی نشان میدهد که کل درآمد رژیم طالبان بین مارچ و آگست امسال تنها ۹۰.۶ میلیارد افغانی (حدود ۱.۳ میلیارد دالر) بوده است. اگر پروازها به نرخ روز پنجشنبه ادامه یابد، این درآمد میتواند حدود ۵۰ میلیون دالر در سال برای طالبان باشد.
کبیر تانهجا، پژوهشگر بنیاد تحقیقاتی آبزرور در دهلی نو پروازهایی که از حریم هوایی افغانستان در ارتفاع ۳۵ هزار فوت عبور میکنند، کمتر در معرض خطر موشکهای زمین به هوا قرار دارند. او همچنین اشاره میکند که گروههای تروریستی در افغانستان، با وجود دسترسی به برخی از سلاحهای باقیمانده امریکایی، قادر به هدف قراردادن هواپیماها نیستند.
به گفته اداره هوانوردی فدرال امریکا، پروازهایی که در ارتفاع ۳۲ هزار فوت یا بیشتر از آن در افغانستان انجام میشوند، از دسترس این نوع سلاحها خارج هستند، حتی اگر از قله کوه شلیک شوند.
گرایم اسمیت، تحلیلگر ارشد در گروه بحران، میگوید که بازگشت پروازها به آسمان افغانستان برای بسیاری از مسیرهای منطقهای منطقی است. او توضیح میدهد: «برای شرکتهای هواپیمایی، این کار باعث کاهش ردپای کربنی و کاهش هزینهها از طریق ارائه مسیرهای مستقیمتر میشود.»
افراد ناشناس روز شنبه در شهر فراه یک پزشک را به ضرب چاقو کشتند و همسرش را زخمی کردند. نزدیکان این پزشک گفتند که افراد مسلح ناشناس حوالی ساعت یک بعد از ظهر روز شنبه وارد کلینیک شخصی احمد سلیمان بارکزی شدند و او را به ضرب چاقو کشتند و همسرش عاطفه رحمانی را به شدت زخمی کردند.
راضیه بارکزی، فعال حقوق زنان که از نزدیکان احمد سلیمان بارکزی است، گفت که افراد مسلح پس از حمله به دو داکتر جوان از محل فرار کردهاند.
خانم بارکزی روز شنبه چهاردهم میزان در اکس نوشت که این حادثه در مرکز ولایت فراه رخ داده است.
به گفته او، همسر احمد سلیمان بارکزی نیز پزشک است و در این حمله شدیدا زخمی شده است. بارکزی گفته است که داکتر عاطفه ۹ ماهه باردار است و اکنون در وضعیت خوبی نیست.
مقامهای طالبان تاکنون در این مورد چیزی نگفتهاند.
